WIELKIE

 

BANKRUCTWO UMYSŁOWE

 

Rzecz o nowoczesnym skrajnym sceptycyzmie

naukowo-filozoficznym

 

Z dodaniem studium:

 

Koniec wieku XIX-go pod względem umysłowym

 

Charakterystyka znamion szczególnych

 

KS. WŁADYSŁAW MICHAŁ DĘBICKI

 

––––––––

 

"Przez rozmyślanie wtrącony zosta-

łem jakby w otchłań wiru morskiego.

Miotam się w tym wirze, ani dla nóg

nie znajdując oparcia, ani na wierzch

nie mogąc wypłynąć".

 

Kartezjusz.

 

"Strawiwszy lata na rozmyślaniu i pra-

cy naukowej, ujrzałem w końcu nicość

wiedzy ludzkiej".

 

D'Alembert.

 

 

TREŚĆ

 

I.

 

Poglądy na wartość wiedzy ludzkiej: optymistyczne, umiarkowane i pesymistyczne (sceptyczne).

 

II.

 

Kwintesencja skrajnego sceptycyzmu. Iluzjonizm absolutny. Solipsyzm.

 

III.

 

Kartezjusz, początkodawca nowoczesnego sceptycyzmu. Błażej Pascal. Piotr Bayle. Hieronim Hirnheim. Agryppa von Nettesheim.

 

IV.

 

Jerzy Berkeley.

 

V.

 

Dawid Hume. Jan d'Alembert. Emanuel Kant.

 

VI.

 

Aenesidemus-Schulze. Jerzy Krzysztof Lichtenberg. Jan Bogumił Fichte. Schelling. Hegel. Schopenhauer.

 

VII.

 

Panowanie materializmu. Jego przeobrażenia w sceptycyzm. Moleschott. John Stuart Mill. Hipolit Adolf Taine. Tomasz Henryk Huxley. Herman Helmholtz. Adolf Fick.

 

VIII.

 

Powrót do filozofii Kanta. Odrodzenie skrajnego idealizmu. Fryderyk Albert Lange. Antoni v. Leclair. Jan Rehmke. Wilhelm Goering. Maksymilian Drossbach. Przyrodnicy i matematycy-idealiści: Czermak, Leyden, Brücke, Rokitansky, Gauss, Riemann, Fryderyk Zöllner. Skrajny idealizm w dzisiejszej Francji. Jerzy Lyon. H. Barnout. K. Flammarion. Amiel. Ackermannowa. Paweł Gibier. Sceptycyzm buddyjski. Ignoramus, ignorabimus i dubitemus Du Bois Reymond'a. G. Milhaud.

 

IX.

 

Skrajny sceptycyzm jako objaw patologiczny. Zasadnicze argumenty przeciw sceptycyzmowi. Niekonsekwencje i bankructwo wolnomyślicielstwa. L. Bourdeau. Ideały moralne i postulaty sceptycyzmu: ataraksja, apatia.

 

X.

 

Walka Kościoła Katolickiego z racjonalizmem. Draper. Wolnomyślicielstwo jako całopalenie rozumu (sacrifizio dell'intelletto). Lekceważenie wiedzy w obozie liberalnym. Sceptycyzm, pesymizm i mizantropia Aleksandra Humboldta. Zakończenie.

 

––––––––

 

Koniec wieku XIX-go pod względem umysłowym

 

Charakterystyka znamion szczególnych

 

TREŚĆ

 

Wstęp

 

I.

 

Współczesna anarchia umysłowa i moralna. Obecny stan pozytywizmu. Dekadentyzm i nihilizm w literaturze i filozofii. Ernest Renan.

 

II.

 

Powrót doktryn marzycielskich i zabobonnych, jako reakcja przeciw materializmowi i nihilizmowi w nauce i życiu. Początki spirytyzmu w Ameryce. Unitarianie. Spirytyzm w Europie. Hipolit Denisard Rivail (Allan Kardec).

 

III.

 

Stosunek uczonych do spirytyzmu. Fryderyk Zöllner. Herman Ulrici. Wilhelm Wundt. Alfred Russel Wallace. William Crookes. Paweł Gibier. Karol Kiesewetter. Vitoux. Dr Azam z Bordeaux.

 

IV.

 

Paryski kongres spirytystów w r. 1889. Sekty. Olcott. Helena Bławacka. Krytyka spirytyzmu.

 

V.

 

Reakcja na korzyść religii i idealizmu w życiu. H. Thamin. G. de Molinari. Współczesna szkoła prawa karnego we Włoszech. R. Garofalo. Dzieło Anatola Leroy-Beaulieu pt. "Papiestwo, socjalizm i demokracja". Książka pt. "Rembrandt jako wychowawca". Ascendenci. Symboliści. Karol Letourneau. Laboratoria psychologiczne. Zgon H. A. Taine'a. Zakończenie.

 

–––––––––––

 

 

Ks. Władysław Michał Dębicki, Wielkie bankructwo umysłowe. Rzecz o nowoczesnym skrajnym sceptycyzmie naukowo-filozoficznym. Z dodaniem studium: Koniec wieku XIX-go pod względem umysłowym. Charakterystyka znamion szczególnych. Warszawa 1895, str. 236. (1)

 

(Pisownię i słownictwo nieznacznie uwspółcześniono).

 

Przypisy:

(1) Por. 1) Ks. Władysław Michał Dębicki, a) Albert Stöckl (historyk filozofii i apologeta). b) Katolicka pogarda świata. c) Wariacko-zbójecka filozofia (Fr. Nietzsche). d) Filozofia nicości. Rzecz o istocie buddyzmu. e) Anioł upadły. Lamennais w oświetleniu najnowszym.

 

2) Ks. Marian Morawski SI, a) Filozofia i jej zadanie. b) Dogmat łaski. 19 wykładów o porządku nadprzyrodzonym.

 

3) Ks. Antoni Langer SI, a) Rozwój wiary. b) Pojęcie o Bogu w chrześcijaństwie i u filozofów. c) Człowiek w stosunku do religii i wiary. d) Św. Tomasz z Akwinu i dzisiejsza filozofia. e) Kardynał Jan Chrzciciel Franzelin i jego znaczenie w katolickiej nauce.

 

4) Bp Michał Nowodworski, a) Wiara i rozum. b) Liberalizm. c) Chrystianizm i materializm. d) Monogenizm. e) Rekomendacja książki pt. "Homo versus Darwin, czyli sprawa o pochodzenie człowieka".

 

5) Ks. René-Marie de la Broise SI, Religia i religie.

 

6) Ks. J. V. Bainvel SI, Dogmat i myśl katolicka.

 

7) Ks. Franciszek Kwiatkowski SI, Filozofia wieczysta w zarysie.

 

8) Ks. Tilmann Pesch SI, Chrześcijańska filozofia życia.

 

(Przyp. red. Ultra montes).

 

 

( PDF )

 

© Ultra montes (www.ultramontes.pl)

Cracovia MMV, MMXIX, Kraków 2005, 2019

POWRÓT DO STRONY GŁÓWNEJ: