SPIS TREŚCI

CZĘŚĆ PIERWSZA

CZĘŚĆ DRUGA

CZĘŚĆ TRZECIA

CZĘŚĆ CZWARTA

–––––––––––

Artykuł z czasopisma: "Przegląd Powszechny", Rok pierwszy. – Tom II (kwiecień, maj, czerwiec 1884), Kraków 1884, ss. 161-179; 329-344. (a)

"Przegląd Powszechny", Rok pierwszy. – Tom III (lipiec, sierpień, wrzesień 1884), Kraków 1884, ss. 98-112; 225-248. (b)

(Pisownię i słownictwo nieznacznie uwspółcześniono).

Przypisy:

(a) "Św. Tomasz z Akwinu (Thomas Aquinas), Wyznawca, Doktor Kościoła; – święto 7 marca.

Ur. ok. r. 1226 w Roccasecca pod Neapolem, syn rycerza Landulfa z Akwinu i Teodory, oddany w wieku 5 lat jako oblat benedyktynom w Monte Cassino, wychowywał się u nich, potem w Neapolu, gdzie bez wiedzy rodziców w r. 1243 wstąpił do dominikanów; wysłany przez nich na studia do Paryża, po drodze uwięziony przez braci, którzy go nie chcieli widzieć zakonnikiem, przez pewien czas przebywał w zamknięciu. Gdy jednak mimo wszystkie trudności powołaniu zakonnemu pozostał wierny, przy pomocy matki znalazł się znów na wolności i podążył na studia do Kolonii i Paryża, gdzie mistrzem mu był św. Albert Wielki (1242–1252). Od r. 1252 działał jako baccalaureus w Paryżu, w r. 1256 został magister regens na uniwersytecie. W r. 1259 wrócił do Włoch, pracował na dworze papieskim, od r. 1265–1267 uczył w szkole swego zakonu w Rzymie. W r. 1269 znów był w Paryżu, gdzie zwalczał awerroistów; od r. 1272–1274 wykładał na uniwersytecie neapolitańskim. Wezwany na XIV sobór powszechny do Lugdunu, umarł w drodze po krótkiej chorobie w Fossanuova 7 marca r. 1274. Relikwie znajdują się w Tuluzie, prawe ramię w Rzymie. Kanonizowany w r. 1323. Ogłoszony Doktorem Kościoła (doctor angelicus albo communis) w r. 1567, patronem szkół katolickich w r. 1880.

Tomasz z Akwinu, «największy święty wśród uczonych i największy uczony pośród świętych», teolog i filozof, którego system «tomizm» jest najgłębszym wyrazem nauki katolickiej i po 7 blisko wiekach tak samo jest współczesny nam, jak był ludziom XIII wieku i jak będzie w dalszej przyszłości. Św. Tomasza, tytana nauki i wiedzy, znamionuje wyborna pamięć, dar bystrego pojmowania, niezwykła koncentracja duchowa, zdolność jasnego wysłowienia się, dzięki czemu umiał opanować wszechstronnie rozległe dziedziny wiedzy, najróżnorodniejsze problemy spekulatywne jasno określić, powiązać z sobą i zbadać do głębi. Był mistrzem usystematyzowania wiedzy. Przy tym człowiek niezwykłej dobroci serca, głębokiej pobożności i świętości życia. Pracę naukową uważał za nabożeństwo, za służbę Bożą. Dzieła: Summa theologiae (1265–1273), Komentarz do sentencji Piotra Lombarda (1254–1256), Summa contra gentiles (1259) (wielka apologia wiary), Quaestiones disputatae (1265–1273), 12 Quodlibeta (1269–1272), Compendium theologiae (1273), Komentarze do niektórych ksiąg Pisma św. oraz do dzieł Arystotelesa. Św. Tomasz jest autorem oficjum brewiarzowego na uroczystość Bożego Ciała oraz hymnów z tego oficium (Pange lingua, Sacris solemniis, Verbum supernum) – jako też hymnu Adoro te devote. Urywki z tych hymnów, jak «O salutaris Hostia» i «Tantum ergo Sacramentum» śpiewa się przy wystawieniu Najświętszego Sakramentu". – Biskup Karol Radoński, Święci i Błogosławieni Kościoła Katolickiego. Encyklopedia Hagiograficzna. Warszawa – Poznań – Lublin [1947], ss. 465-466.

(b) "Langer Antoni T. J. Ur. d. 8 września 1833 r. w Nissie na Śląsku z rodziny niemieckiej; w 19 roku życia wstąpił do Jezuitów w Starejwsi; retoryki słuchał w Baumgartenbergu w Górnej Austrii, filozofii i teologii w Rzymie, jako uczeń Secchiego (zob.) i Franzelina (zob.). 1860 wyświęcony na kapłana, uczył 5 lat filozofii w Starejwsi, 4 lata teologii w Krakowie, poczym był superiorem w Rudzie na Śląsku, 1873 profesorem teologii w La Valle, a od r. 1874 uczył teologii w kolegium krakowskim, którego r. 1881 został wicerektorem, a 1884 rektorem. Pracowity i erudyta, odznaczał się wykładem jasnym i treściwym; jego uczniem był ks. Marian Morawski (zob.). R. 1893 został superiorem w Zuckmantel na Śląsku, w 3 lata później w Opawie, a r. 1899 prowincjałem do r. 1901, † [umarł] 8 kwietnia 1902 r. w Krakowie. Napisał: Brevis synopsis tractatuum de revelatione et locis theologicis, Kraków 1893 (jako ms.). Kazania jego wydał w Krakowie 1903 ks. Jarosław Rejowicz T. J. poprzedziwszy je życiorysem autora. Langer był też współpracownikiem Przeglądu Powszechnego, gdzie oprócz prac dogmatycznych ogłosił rzecz o Kard. Franzelinie i jego znaczeniu w katolickiej nauce". – Marian Bartynowski (artykuł w: "Podręczna Encyklopedia Kościelna" opr. pod red. ks. Zygmunta Chełmickiego, K.–L., Tom XXIII–XXIV. Warszawa 1911, s. 192). (c)

(c) Por. 1) Ks. Antoni Langer SI, a) Rozwój wiary. b) Pojęcie o Bogu w chrześcijaństwie i u filozofów. c) Kardynał Jan Chrzciciel Franzelin i jego znaczenie w katolickiej nauce. d) Kazanie o Kościele. e) Kazanie na uroczystość Opatrzności Boskiej. f) Kazanie na uroczystość św. Barbary.

2) Św. Tomasz z Akwinu, a) O społeczeństwie i władzy. De regimine principum I, 1-3. b) Modlitwy. Orationes.

3) P. D. Mézard OP, Medulla S. Thomae Aquinatis per omnes anni liturgici dies distributa seu meditationes ex operibus S. Thomae depromptae.

4) "Przegląd Katolicki", a) Św. Tomasz z Akwinu i jego nauka. b) Jakie jest według św. Tomasza stanowisko w społeczności, należne przeciwnikom wiary chrześcijańskiej?

5) Ks. Jan Bareille, a) Historia św. Tomasza z Akwinu. Wstęp. [Dążności polityczne, artystyczne, naukowe i religijne trzynastego wieku]. b) Summa teologii św. Tomasza z Akwinu.

6) Ks. Jan Domaszewicz, Ze skarbnicy wiedzy teologicznej. Studium dogmatyczne na podstawie św. Tomasza, Doktora Anielskiego.

7) Ks. M. Dietz SI, Dogmat stworzenia wedle św. Tomasza z Akwinu.

8) Bp Franciszek Lisowski, Św. Tomasz z Akwinu o rozwoju dogmatów.

9) Dr Anna Danuta Drużbacka, Moralne oblicze kwestii żydowskiej w świetle nauki św. Tomasza z Akwinu.

10) Ks. Marian Morawski SI, Filozofia i jej zadanie.

11) Ks. Franciszek Kwiatkowski SI, Filozofia wieczysta w zarysie.

12) F. J. Holzwarth, Życie umysłowe w Wiekach Średnich. a) Filozofia scholastyczna. b) Scholastyka w IX wieku. Eriugena. Nominaliści i realiści. Anzelm. Abelard. Scholastycy wieku XII. c) Filozofia u Arabów. d) Żydzi. e) Wielcy scholastycy XIII wieku. f) Uniwersytety.

13) P. Constantinus de Schaezler SI, a) Introductio in S. Theologiam dogmaticam ad mentem D. Thomae Aquinatis. b) Divus Thomas, Doctor Angelicus, contra liberalismum invictus veritatis catholicae assertor. De doctrinae S. Thomae ad exstirpandos huius aetatis errores vi et efficacia commentarius in sexto centenario Angelici Praeceptoris.

14) Divi Thomae Aquinatis, Doctoris Angelici, totius Summae Theologicae Conclusiones.

15) Fr. Josephus Calasanctius Card. Vives OFMCap., Summula Summae Theologicae Angelici Doctoris S. Thomae Aquinatis.

(Przyp. red. Ultra montes).

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

( PDF )

Cracovia MMVII, Kraków 2007

POWRÓT DO STRONY GŁÓWNEJ: