EXHORTATIONES DOMESTICAE

S. PETRUS CANISIUS SI

DOCTOR ECCLESIAE

––––––––

De Natali Domini

(Ad fideles). Nullus miretur, nos catholicos habere et retinere veterem morem in hodierno festo solemniter et laete celebrando, cum speciali memoria Christi Domini nati in Judaea. Nam haec consuetudo etiam innata et probata fuit ethnicis, qui suos principes et eorum filios in diebus illorum natalitiis ornarunt et honorarunt. Unde (Gen. 40, 20) legimus de Pharaone, celebrante multis diebus suum natalitium et faciente grande convivium pueris suis. Vocavit Herodes principes et tribunos Galilaeae propter natalem suum, faciens coenam et saltationem (Marc. 6, 21). Fideles etiam hunc morem approbarunt et servarunt cum Abraham, cui centenario natus est Isaac ex sterili conjuge Sara; unde ipse cum uxore magnum habuit gaudium, dicente Sara: Risum fecit mihi Deus; quicumque audierit, conridebit mihi, et Abraham fecit postea grande convivium (Gen. 21, 7. 8). Elcana habuit filium Samuelem ex Anna sterili, et illa gratias egit Deo, dicens: Exultavit cor meum in Domino (1. Reg. 2, 1). Zacharias et Elisabeth habuerunt filium Joannem Baptistam, de quo dixit Angelus: Multi in nativitate ejus gaudebunt. Erit gaudium tibi et exultatio (Luc. 1, 14). Veniebant vicini et cognati, congratulantes matri, quia magnificavit Dominus misericordiam cum illa, et pater vocis usum recepit, benedicens Deum. Quis ergo nobis christianis vitio vertet, quod ob regem nostrum hodie natum laete festum celebremus et diem ejus natalem in honore habeamus? Ne quis putet, nos feriari et gaudere, sicut alii mundani solent de suis et aliorum principum filiis.

1. Nullus est natus, de quo praedictum et scriptum esset, sicut de nostro puero, quod esset de semine Abraham, de tribu Juda, de stirpe David, de Virgine Matre natus, in civitate Bethlehem, tempore pacis universalis, post ablatum sceptrum Judae, post septuaginta hebdomades Danielis. Et in hoc puero impletae hae prophetiae.

2. Nullus est natus, tam multis titulis ornatus et honoratus. Vocatur a Jacob patriarcha Schiloh (Gen. 49, 10); Moyses vocat illum prophetam magnum (Deut. 18, 15); David eum vocat unctum Domini (Ps. 2, 2); Isaias Emmanuel, consiliarium, admirabilem, Deum, patrem futuri saeculi, principem pacis (Is. 9, 6); Hieremias eum vocat justum, Dominum et Salvatorem, Daniel Sanctum Sanctorum, Michaeas Dominatorem Israelis, Joel doctorem justitiae, Malachias solem justitiae, Aggaeus desiderium gentium.

3. Nullus est natus magis desideratus et expectatus inde ab orbe condito. Expectavit illum Adam tanquam semen mulieris ad conterendum caput serpentis antiqui (Gen. 3, 15). Expectavit illum Lamech sicut verum Noe, qui consolaretur homines ab operibus et laboribus manuum nostrarum in terra, cui maledixit Dominus (Gen. 5, 29). Expectavit illum Abraham, ut in hoc ipsius semine benedicerentur omnes gentes. Expectavit illum David, sciens, quod de fructu ventris ejus poneretur infans super thronum ejus. Expectarunt prophetae, reges et justi cum Simeone, ut viderent Christum Dominum in carne cum pastoribus, et ut implerentur prophetiae in hujus nativitate.

4. Nullus natus est cum tantis miraculis concurrentibus. Numquam enim fuit pater talem producens filium et cum illo plus donans familiae et subditis ejus. Nulla mater tam mirabilis, ut sine dolore et damno castitatis pareret magisque gauderet. Nullus natus cum talibus ministris de coelo venientibus et cantantibus Deumque laudantibus. Nullus natus infans tam potens, ut jacens in praesepio stellam creet in coelo et illuminet Magos; tam sapiens, tam dives, quia plenus gratia et veritate; tam mirabilis, qui esset simul parvus et magnus, Deus et homo, Verbum et caro, rex et servus. Nullus natus, qui ita se exinanivit, factus infans, tener, pauper et mundo ignotus.

Si ergo umquam in mundo gaudium fuit propter natum puerum, nunc debet esse magis propter hunc puerum, qui solus dicitur et est Emmanuel; qui dicitur ab Angelo Salvator et Christus Dominus; de quo solo dici potest et debet: Puer natus est nobis, Verbum caro factum est et habitavit in nobis, et vidimus gloriam ejus, gloriam quasi Unigeniti. Gaudete igitur, pueri, quia Deus vobis similis factus est! Gaudete, virgines, quia Virgo peperit sine dolore! Gaudete, mulieres, quia mulier virgo facta est Mater Dei! Gaudete, patres in limbo, quia respexit Deus gemitum vestrum! Gaudete, filii Abrahae, quia impletur patris vestri desiderium! Gaudete, peccatores, quia mediator et reconciliator vester et medicus advenit! Gaudete, justi, cum adsit vester remunerator, vestra merces! Gaudete, omnes christiani, et cantate canticum novum et exultate in rege vestro, qui decore se induit et regnare incepit super terram!

Nisi hunc diem Christi agnoscamus et solemniter celebremus, pejores sumus Judaeis et ethnicis, festa sua sedulo venerantibus; imo insipientiores sumus bestiis, Dominum suum et benefactorem agnoscentibus. Si mihi non creditis, toti Ecclesiae credite, quae tot saeculis amorem et devotionem hac die habuit et ostendit. Si Ecclesiae non creditis, saltem Angelum audite, tam laete concionantem Judaeis ac ethnicis ac laetitiam ab omnibus exigentem, sicut et Isaias hoc gaudium praedixerat.

––––––––––

Beati Petri Canisii S. J. Exhortationes domesticae. Collectae et dispositae a Georgio Schlosser, ejusdem Societatis presbytero. Ruraemundae 1876, pp. 166-169.

Notae:

(1) Cf. 1) S. Petrus Canisius SI, Doctor Ecclesiae, a) Exhortationes domesticae. 1. De Adventu Domini. 2. De Pentecoste. 3. Quid faciendum nostris in hoc gravis et publicae calamitatis tempore? b) Catechismus maior seu Summa doctrinae christianae. c) Catechismi Latini et Germanici.

2) S. Pius Papa V, Catechismus Romanus ex decreto Concilii Tridentini (Katechizm rzymski według uchwały świętego Soboru Trydenckiego).

3) S. Robertus Cardinalis Bellarminus SI, Doctor Ecclesiae, Catechismus, seu: Explicatio doctrinae christianae (Wykład Nauki Chrześcijańskiej).

4) S. Franciscus Xaverius, Uberrima Symboli declaratio.

5) P. Christianus Pesch SI, Compendium Theologiae dogmaticae.

6) P. Ferdinandus Cavallera SI, Thesaurus doctrinae catholicae ex documentis Magisterii ecclesiastici.

7) P. Henricus Marcellius SI, Theologia Scripturae divinae.

8) P. Jacobus Tirinus SI, In universam Sacram Scripturam commentarius. Tom. IV. Novum Testamentum.

9) Sac. Constantinus Joannes Vidmar, Compendium repetitorium Theologiae dogmaticae tum generalis cum specialis. Editio quarta.

10) P. Leonardus Lessius SI, De perfectionibus moribusque divinis.

11) P. Parthenius Minges OFM, a) Compendium theologiae dogmaticae generalis. b) Compendium theologiae dogmaticae specialis. c) Ecclesia est infallibilis. d) De religione judaica postchristiana. e) Falsa systemata de relatione inter fidem et rationem. Modernismus.

12) Sac. Andreas Retke, Patrologiae compendium scholis accomodatum.

13) Tertulliani Liber de praescriptionibus adversus haereticos et S. Vincentii Lirinensis Commonitorium.

14) P. Albertus a Bulsano OFMCap., De Tolerantismo religioso.

15) S. Bonaventura, a) Meditationes Vitae Christi. b) Declaratio terminorum theologicorum. c) Breviloquium.

16) Sac. Bernardus Jungmann, Institutiones Theologiae dogmaticae specialis. a) Tractatus de Gratia. b) Tractatus de Verbo incarnato.

17) Fr. Josephus Calasanctius Card. Vives OFMCap., a) Summula Summae Theologicae Angelici Doctoris S. Thomae Aquinatis. b) Manuale devotorum Beatae Mariae Virginis.

18) P. Armandus Plessis SMM, Manuale Mariologiae dogmaticae.

19) Ernestus Müller, Episcopus Linciensis, Theologia moralis.

20) P. J. Petitdidier SI, Exercitia spiritualia juxta normam sancti Ignatii Loyole.

21) P. Joannes Dirckinck SI, Exhortationes domesticae. In festo Pentecostes. De praeparatione ad Spiritum Sanctum qui lux est.

(Notae ab ed. Ultra montes).

POWRÓT DO STRONY GŁÓWNEJ: