Człowiek w stosunku do religii i wiary. Ks. Antoni Langer SI. "Przegląd Powszechny".

CZŁOWIEK W STOSUNKU DO RELIGII I WIARY

KS. ANTONI LANGER SI

––––

Stosunek człowieka do Boga, jego potrójna zawisłość od Niego: w pochodzeniu, bycie i działaniu. – Dalsza dwojaka zawisłość: 1. od Opatrzności Bożej wszystkim kierującej, 2. od Boga, jako ostatecznego celu. – Rozwinięcie pojęcia religii: naturalnej i objawionej. – Istotna podstawa wiary objawionej. – Podział: Czym jest dla człowieka religia w ogólności? – Czym wiara w objawioną religię? – Czym jest religia? – Główna podstawa tej kwestii: istota i natura religii. – Najpierwszym jej składnikiem jest poznanie Boga, naszej zależności od Niego i obowiązku wyrażania życiem tej zależności. – Znajomość ta jest dobrem wspólnym całemu rodzajowi ludzkiemu i psychologiczną koniecznością. – Drugim istotnym czynnikiem w religii jest wola, przez którą cały człowiek Bogu się oddaje. 1) Wpływ woli na rozum – uznanie prawdy religijnej. 2) Podległość woli prawu Bożemu. 3) Jej panowanie nad uczuciem – wzajemny stosunek między uczuciem, wolą i szczęściem w religii – religijność. – Trzecim istotnym składnikiem jest zewnętrzny wyraz religii.

CZĘŚĆ DRUGA

1. Religia jest wykwitem niezepsutej natury ludzkiej – bezreligijność stanem przeciwnym naturze. – Akty rozumne woli i uczucia, na których religia zależy, mają korzeń w naturze. – 2. Religia jest przyrodzonym zadaniem, a więc i obowiązkiem człowieka. – 3. Religia dźwignią człowieka, stawiającą go na właściwej wyżynie.

CZĘŚĆ TRZECIA

Religia jest dla woli, podstawą moralności – żądzę szczęścia ukaja, wskazując jej prawdziwy przedmiot poza światem – bezreligijność rodzi pesymizm i rozpacz. – Religia względem państwa i społeczeństwa. – Zdania o tym starej filozofii. – Główne czynniki państwa na religii się opierają: – władza – ustawy – obowiązki wzajemne obywateli – przysięga.

CZĘŚĆ CZWARTA

Czym jest wiara dla człowieka? Zgodność jej z rozumem i konieczność. – Wiara w objawienie Boże nie sprzeciwia się rozumowi, ale jest potrzebą zasadniczą wszystkich ludów, skarbem najwznioślejszych pojęć. – Jak religia tak i wiara religijna jest naszym obowiązkiem. – Niemożebność religii naturalnej z dziejów i filozofii widoczna.

CZĘŚĆ PIĄTA

Religijna wiara jest podstawą, dźwignią i udoskonaleniem prawdziwej szlachetności ducha – czym jest życie w jej świetle? – Wiara źródłem płodności ducha. – Jej stosunek do sztuki. – Wiara jest niewzruszoną moralności podstawą, w niej tkwi zupełny i jasny zakon, oraz sankcja. – Wiara jest źródłem prawdziwego szczęścia i zaspokojenia ludzkiego serca. – Czym wiara dla państwa.

CZĘŚĆ SZÓSTA

Zdania nowoczesnych filozofów o religii i wierze. – Hartmann. – Schopenhauer. – Nowoczesna masoneria. – Pozytywizm; John Mill, August Comte, Ernest Laas. – Materializm. – Panteizm. – Kant.

–––––––––––

"Przegląd Powszechny", Rok trzeci. – Tom IX. Styczeń, luty, marzec 1886. Kraków. DRUK WŁ. L. ANCZYCA I SPÓŁKI, pod zarządem Jana Gadowskiego. 1886, ss. 1-20; 446-456.

"Przegląd Powszechny", Rok trzeci. – Tom X. Kwiecień, maj, czerwiec 1886. Kraków. DRUK WŁ. L. ANCZYCA I SPÓŁKI, pod zarządem Jana Gadowskiego. 1886, ss. 32-43.

"Przegląd Powszechny", Rok trzeci. – Tom XI. Lipiec, sierpień, wrzesień 1886. Kraków. DRUK WŁ. L. ANCZYCA I SPÓŁKI, pod zarządem Jana Gadowskiego. 1886, ss. 41-53; 206-220.

"Przegląd Powszechny", Rok trzeci. – Tom XII. Październik, listopad, grudzień 1886. Kraków. DRUK WŁ. L. ANCZYCA I SPÓŁKI, pod zarządem Jana Gadowskiego. 1886, ss. 393-410. (1)

(Pisownię i słownictwo nieznacznie uwspółcześniono).

Przypisy:

(1) Por. 1) Ks. Antoni Langer SI, a) Rozwój wiary. b) Pojęcie o Bogu w chrześcijaństwie i u filozofów. c) O objawieniu. d) Św. Tomasz z Akwinu i dzisiejsza filozofia. e) Kardynał Jan Chrzciciel Franzelin i jego znaczenie w katolickiej nauce. f) Kazanie o Kościele. g) Kazanie na uroczystość Opatrzności Boskiej. h) Kazanie na uroczystość św. Barbary.