THEOLOGIAE FUNDAMENTALIS

 

TRACTATUS DUO.

 

SCRIPSIT

 

SAC. F. H. REINERDING,

 

SS. TH. ET PH. DR. ET TH. PROF. IN SEMINARIO FULDENSI.

 

––––––––

 

TRACTATUS PRIOR.

 

DEMONSTRATIO CHRISTIANO-CATHOLICA

 

CONTRA

 

ADVERSARIOS GENERATIM OMNES.

 

–––––––

 

Index rerum

 

TRACTATUS PRIOR. n. 1-501.

 

PARS POSTERIOR: De Divina Ecclesiae catholicae missione. n. 154-501.

 

SECTIO TERTIA: De consectariis ex Divina Ecclesiae catholicae missione manantibus. n. 371-501.

 

CAPUT II. De necessitate Ecclesiae ad salutem. n. 455-467.

 

ARTICULUS I. De necessitate Ecclesiae e praecepto Divino. n. 456-461.

 

I. Ad Ecclesiam illi soli pertinent, qui legitime eam cooptati unitate fidei et communionis cum legitimis ejus pastoribus devinciuntur. n. 457-459.

 

II. Unio cum Ecclesia e praecepto Divino ad salutem necessaria est. n. 460-462.

 

ARTICULUS II. De necessitate Ecclesiae tanquam medii ad salutem necessarii. n. 463-467.

 

––––––

 

CAPUT SECUNDUM

 

De necessitate Ecclesiae ad salutem

 

455. Salus aeterna hominum, sicut finis missionis Christi, ita etiam, uti praecedentibus sectionibus ostendimus, finis est, ad quem ipsa Ecclesiae institutio dirigitur. Ecclesiam, cum ad hunc finem instituta sit, ad eundem obtinendum idoneam esse corollarium est tam evidenter ex fine Divinae missionis, quam Ecclesia institutione sua accepit, descendens, ut de ea agere superfluum sit. Neque etiam hujus loci esse potest in ipsa media particularia inquirere, quae Christus ad salutem humanam Ecclesiae ministerio procurandam in Ecclesia deposuerit, quod theologiae dogmaticae specialis erit. Nostrum hic hoc unum esse videtur, e praemissa Divina Ecclesiae missione ipsam ejus necessitatem ad salutem consequendam generali quodam argumenti genere constituere; et cum hujus necessitatis ratio duplex sit, alia ex praecepto Divino nata, alia e necessitate mediorum, quae in Ecclesia deposita sunt, resultans, de utraque seorsim agentes caput hoc in duos articulos dividimus, in quorum priori de necessitate Ecclesiae e praecepto Divino, in altero de necessitate Ecclesiae ut medii ad salutem agemus.

 

ARTICULUS PRIOR

 

De necessitate Ecclesiae e praecepto Divino

 

456. Cum de necessitate Ecclesiae ad salutem e praecepto Divino loquimur, nihil aliud dicere intendimus, quam esse praeceptum Divinum, quod ad Ecclesiae nos uniendos ita nos obliget, ut ni violati praecepti causa de salute excidere velimus, cum Ecclesia cohaerere debeamus. Antequam ad praeceptum hoc ostendendum progrediamur, prius inquirendum est, quid unio cum Ecclesia requirat; absurde enim de re sermo instituitur, quae quid sit, non fuerit perspectum.

 

I. Ad veram Christi Ecclesiam illi soli pertinent, qui legitime in eam cooptati unitate fidei et communionis cum legitimis ejus pastoribus conjunguntur

 

457. Cum de vera Christi Ecclesia loquimur, catholicam intelligimus, quae sola missionem suam Divinam et identitatem suam cum Ecclesia primitus a Christo instituta ostendit. Quid unitas fidei requirat, jam ex iis, quae n. 428. et seqq. de natura haeresis diximus, apparet. Unitas communionis duplici modo abrumpi potest, schismate, de quo n. 431. sermo fuit, et excommunicatione majori. Excommunicatio major in eo consistit, quod quis Ecclesiae communione privatur. His claritatis gratia praemissis jam ad propositum nostrum probandum accedamus.

 

458. Legitimam aliquam cooptationem in Ecclesiam requiri, ut quis ad eam pertinere censeatur, ipsa Ecclesiae ratio ostendit et infallibilis ejus auctoritas semper proclamavit. Ostendit hoc Ecclesiae ratio. Etenim Ecclesia, quum visibilis hominum societas sit, signo externo, quo ad eam pertinentes innotescant, indiget. Hoc rursus signum, cum nemo natura ad Ecclesiam pertineat, aliud esse nequit, quam ad quod cum cooptandus tum ipsa Ecclesia concurrat. Idem semper infallibilis Ecclesiae auctoritas proclamavit. Nunquam enim Ecclesia aliquem, qui baptismo ad eam aggregatus non erat, ad se pertinere censuit; imo eadem baptismum, sicut ad effectum sacramentalem, ita etiam ad homines sibi aggregandos a Christo institutum esse semper tenuit. Baptismus igitur, ut quis membrum Ecclesiae esse possit, necessarius est, et in hoc necessitatem legitimae cooptationis habemus.

 

459. Nec minus, ut quis ad Ecclesiam pertineat, unitatem fidei et communionis cum Ecclesiae praesidibus, praesertim autem cum visibili ejus capite requiri, cum ipsa rei natura tum infallibilis Ecclesiae auctoritas nos dubitare non sinit. Non ipsa rei natura. Ecclesia enim, cum sit fidelium societas, qui fidem ab infallibili Ecclesiae auctoritate propositam profitentur, absurdum plane est, eos, qui a legitimis Ecclesiae pastoribus fide dissentiunt, ad Ecclesiam pertinere, uti de natura haeresis agentes jam diximus. Rursus, quum nemo nisi proprio voluntatis actu ad Ecclesiam pertineat, schismatici, qui ad eam pertinere nolunt, Ecclesiae membra esse prorsus repugnat, sicut pariter de natura schismatis agentes n. 434. deduximus. Quod tandem excommunicatos attinet, Ecclesiae idem jus competere debet, quod cuivis simili societati libere initae competit, ut a membris noxiis etc. se liberare possit. Idem etiam semper Ecclesia professa est. Unde Ecclesia non est societas ex omnibus sectis conflata, sed omnes sectarii, sive haeretici sive schismatici, et omnes generatim excommunicatione majori excommunicati ad eam alio modo pertinere non possunt, quam quod legibus ejus manent subjecti.

 

II. Unio cum eadem Ecclesia e praecepto Divino ad salutem consequendam necessaria est

 

460. Cum de necessitate ex praecepto orta sermo sit, periculum salutis, quod illi, qui cum Ecclesia conjuncti non sunt, vi hujus necessitatis incurrunt, e gravi peccato oritur, nec proinde de aliis intelligi potest, quam qui propria culpa ad Ecclesiam non pertinent. Jam vero graviter eos peccare, qui sua culpa ad Ecclesiam non pertinent, ita facile ostendimus. Est praeceptum Divinum positivum, quod omnes ad unionem cum Ecclesia graviter obligat. Ergo unio cum Ecclesia adeo necessaria est, ut, qui ad eam sua culpa non pertinent, eo ipso graviter peccent. Solum antecedens probandum est.

 

461. Christum voluisse, ut omnes Ecclesiae se associent, si salutem suam consequi velint, dogma est, quod Ecclesia nunquam non alte proclamavit. Insuper ipsa missio Divina, quam Ecclesiae vindicavimus, talem necessitatem necessario includit. Christus enim eo ipso, quod Ecclesiam ad omnes sibi aggregandos instituit et auctoritate ad hoc necessaria instruxit, omnes pariter, ut Ecclesiae se aggregarent et ejus auctoritati se submitterent, obligavit, quod praeceptum, cum de re gravi ad humanam salutem pertinente agatur, grave sit necesse est. Haec obsequendi necessitas, quantum ad auctoritatem docendi attinet, etiam ex eo crescit, quod Deus, ut Ecclesiam velut ducem tuti sequeremur, eam in docenda veritate infallibilem consilii et voluntatis suae interpretem esse voluit, et quod Ecclesia non aliud se docere profitetur, quam quod ipsa ex Divina revelatione acceperit. Etenim Deo injuriosum et impium est id rejicere, quod ab infallibili auctoritate velut a Deo revelatum proponitur. Unde, sive quis Ecclesiam amplecti recuset, sive eam aliquando ingressus et in poenam sceleris ab ea expulsus eidem reconciliari non nitatur, sive ejusdem Ecclesiae auctoritati pertinaciter obluctetur, praecepti Divini graviter obligantis violati reus est.

 

462. Nec quisquam objiciat in casu haereseos de sola agi opinione, cujus diversitas tanti peccati causa esse nequeat. Quod enim hominem infallibili Ecclesiae auctoritati obluctantem gravis peccati reum efficit, ipsa est voluntatis contra Divinam auctoritatem rebellio, quae ex eo quoque majorem malitiam includit, quod fide Deo negata ipsi injuria irrogatur.

 

ARTICULUS POSTERIOR

 

De necessitate Ecclesiae tanquam medii ad salutem necessarii

 

463. Christum Ecclesiam instituisse, in qua homines media salutis inveniant, jam in praecedentibus sectionibus probatum est. Media, quae Christus ad hunc finem obtinendum in Ecclesia deposuit, sacramenta sunt, quibus administrandis Divinum Christi salvationis opus Ecclesia continuat. Unde quaestio, quam hic discutiendam sumpsimus, num Ecclesia etiam necessitate medii ad salutem necessaria sit, in eo potissimum versatur, num sacramenta, quod eorum fructum attinet, ita Ecclesiae sint propria, ut is extra Ecclesiam ex ordinaria lege percipi non possit. Cum dicimus: "quod eorum fructum attinet", valorem et fructum sacramentorum distinguendum esse indicamus. Sacramentorum valori, si unum poenitentiae sacramentum excipias, neque ministri neque suscipientis quaecunque mala dispositio, dummodo intentionem non afficiat, officere potest; quae a quocunque et cuicunque rite administrata Ecclesia teste valida sunt. Sacramentum poenitentiae ideo excipimus, quia ejus valorem tum ministri jurisdictio, qua haeretici, schismatici et excommunicati notorii carent, tum etiam actus poenitentis ingrediuntur. Haec omnia distinguentes dicimus.

 

Sacramentorum fructus ab iis, qui extra Ecclesiam sunt, percipi

non potest.

 

464. Priusquam ad assertum nostrum probandum propius accedamus, praemittendum est, quinam proprie extra Ecclesiam sint. Tales autem 1° omnes sunt non baptizati, qui etiam ne valide quidem ullum aliud sacramentum percipere possunt. His accedunt 2° haeretici et schismatici formales, hoc est, illi, qui, non ex ignorantia invincibili, sed propria culpa in haeresi vel schismate vivunt. Qui legitime baptizati bona fide, quae in rudibus praesertim facile supponi potest, inter haereticos vel schismaticos adoleverunt, quamvis propter actus suos externos haeretici vel schismatici reputentur et a sacramentis quoque arceantur, coram Deo tamen, qui corda scrutatur, haeretici vel schismatici non sunt. Accedunt 3° illi, qui merito ab Ecclesia excommunicatione majori sunt excommunicati. Si quis innocens ejusmodi poenam pateretur, is, etiamsi ab omnibus ut excommunicatus haberetur et ab Ecclesia ut talis tractaretur, coram Deo tamen ad Ecclesiam pertineret. Qui igitur extra Ecclesiam non modo esse reputantur, sed et vere sunt, hi vel non sunt baptizati, vel in statu gravis peccati, cui propria voluntate adhaerent, existunt. Quomodo autem aliquis ex his ullum sacramentum cum fructu percipere posset? Qui non est baptizatus, antequam baptismum recipiat, aliquod e reliquis sacramentis ne valide quidem, multo autem minus cum sacramenti fructu percipere potest. Quod deinde ad reliquos attinet, ipsi sacramentis omnibus indigni sunt. Tales (cf. n. 461.) haeretici et schismatici, in perversa sententia, quae eos ab Ecclesia separavit, persistentes sunt, donec haeresi et schismati renunciantes in Ecclesiam rursus admittantur, et excommunicati, donec Ecclesiae satisfaciant et ad sacramentorum usum, quo privati sunt, rursus admitti mereantur. Qui si subreptitio modo ad sacramenta accederent, tantum abest, ut gratiam sacramenti perciperent, ut etiam peccatis suis novum sacrilegii peccatum adderent.

 

465. Nec a tali homine gratiam sacramenti extra Ecclesiam percipi posse suspiceris. Nam 1°, quae eum sacramento indignum reddunt, absolute faciunt indignum, ita ut nullibi id licite et cum fructu percipere possit. 2° Perceptio sacramenti a ministro haeretico vel schismatico, si casum articuli mortis pro sacramentis ad salutem necessariis excipias, novum peccatum est. Hujus rei ratio duplex apparet. Primo haereticus vel schismaticus, quamvis possit valide, licite tamen nullum sacramentum administrat, cum Christus ad sacramenta administranda Ecclesiam instituerit, cujus ille sacramentum administrans jura invaderet. Quod autem licite dari nequit, id etiam illicite petitur. Deinde, qui ab aliquo sacramentum petit, eum tanquam legitimum ejusdem ministrum agnoscit, unde petitio sacramenti ab haeretico vel schismatico ministro communio est in sacris, quae communionem in haeresi vel schismate continet, quam esse illicitam nemo non videt. Exclusimus autem casum extremae necessitatis seu articuli mortis pro sacramentis maxime necessariis, baptismo videlicet et poenitentia. In tali enim casu minister sectarius, si vult, legitime sacramentum dispensare potest, et petitio sacramenti ab ipso nullam communionem in crimine includit. Ministrum sectarium in tali casu legitime (non tamen sine dolore de crimine) sacramentum dispensare posse ex eo patet, quod Ecclesia neminem perire volens in eo casu facultatem concedit et absentia communionis in crimine ex necessitate extrema et Ecclesiae indulgentia eidem innixa per se liquet.

 

466. Hactenus de iis egimus, qui ad Ecclesiam vere non pertinent. Sed aliquid hic de iis quoque dicendum esse videtur, qui, dum ad Ecclesiam vere pertinent, ad eam tamen non pertinere videntur et putantur, quales materiales haeretici et schismatici etc. sunt. Hi, quoties sacramenta valide recipiunt, etiam cum gratiae fructu, si aliunde nihil obstet, eadem percipiunt. In Ecclesia tamen, antequam cum ipsa externo etiam modo reconciliati sint, ad sacramenta non admittuntur; nam Ecclesia, quae corda non intuetur, secundum actus externos judicat. Si tales a ministro sectario sacramentum petunt, quod licite ab eo peti non potest, ignorantia invincibilis tale factum excusat, et ipsi, si aliunde nihil obstet, gratiam sacramenti percipere possunt. Quam primum vero se cum vera Christi Ecclesia non communicare intelligunt, in sacramentis a ministro sectario percipiendis non amplius excusantur. Diximus autem: "si aliunde nihil obstet". Etenim sacramentum poenitentiae, uti jam diximus, nullus sectarius minister, articulo mortis excepto, valide administrare potest, et inde reliquis sacramentis, nisi ea per accidens gratiam primam semper producere dicamus, maximum periculum exoritur. Solamen, quod iis, qui bona fide sectam valida ordinatione gaudentem sequuntur, relinquimus, de aliis, ut patet, non aeque valet. Ejusmodi homines misericordiae Dei, qui, quos ipse salvare vult, etiam sine sacramentis salvare potest, committimus, nullum nobis judicium de ipsis tribuentes.

 

467. Ex iis, quae de Ecclesiae necessitate, sive praeceptum Divinum, sive salutis media spectemus, constituimus, satis liquet, quantas Deo gratias debeant, qui Deo misericorditer ita disponente vel in vera Christi Ecclesia sunt educati, vel misericorditer ad eam postea perducti, et quantum omnes non solum ad eam amandam, sed etiam ad alios homines, pro quibus Christus sanguinem suum non minus quam pro nobis fudit, in eam ducendos incitemur.

 

–––––––––––

 

 

Theologiae fundamentalis tractatus duo. Scripsit F. H. Reinerding, SS. Th. et Ph. Dr. et Th. Prof. in Seminario Fuldensi. Tractatus prior. Demonstratio christiano-catholica contra adversarios generatim omnes. Monasterii Guestphalorum. SUMPTIBUS LIBRARIAE ASCHENDORFFIANAE. 1864, pp. 259-264. (1)

 

Notae:

(1) Cf. 1) Sac. F. H. Reinerding, Theologiae fundamentalis tractatus duo. Tractatus prior. Demonstratio christiano-catholica contra adversarios generatim omnes. De iis, qui auctoritati Ecclesiae obluctantur.

 

2) Pius Papa XII, a) Litterae encyclicae "Mystici Corporis Christi" (Encyklika "Mystici Corporis Christi", O Mistycznym Ciele Chrystusa). b) Enchiridion indulgentiarum.

 

3) Codex Juris Canonici, Pius Papa IV, Professio Catholicae Fidei (Wyznanie Wiary katolickiej).

 

4) S. Pius Papa X, Jusjurandum contra errores modernismi (Przysięga antymodernistyczna).

 

5) S. Pius Papa V, Catechismus Romanus ex decreto Concilii Tridentini (Katechizm rzymski według uchwały świetego Soboru Trydenckiego).

 

6) Urbanus Papa VIII, Benedictus Papa XIV, Professio Fidei Orientalibus praescripta (Wyznanie Wiary dla chrześcijan wschodnich).

 

7) Dr. Franciscus Egger, Episcopus Brixinensis et Princeps, a) De indefectibilitate Ecclesiae. b) De necessitate Ecclesiae.

 

8) P. Christianus Pesch SI, Compendium Theologiae dogmaticae.

 

9) P. Ferdinandus Cavallera SI, Thesaurus doctrinae catholicae ex documentis Magisterii ecclesiastici.

 

10) Acta et decreta sacrosancti oecumenici Concilii Vaticani (1870), Primum Schema Constitutionis dogmaticae de Ecclesia Christi Patrum examini propositum (Pierwszy projekt Konstytucji dogmatycznej o Kościele Chrystusowym przedłożony Ojcom do rozpatrzenia).

 

11) Themata dogmatica Concilii Vaticani. Votum P. Ioannis Perrone e Societate Iesu, De Ecclesia eiusque iuribus.

 

12) Petrus Cardinalis Gasparri, Catechismus catholicus (Katechizm katolicki).

 

13) S. Petrus Canisius SI, Doctor Ecclesiae, Catechismi Latini et Germanici.

 

14) S. Cyprianus Episcopus Carthaginensis, De catholicae Ecclesiae unitate.

 

15) S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi Enchiridion ad Laurentium sive de fide spe et charitate liber. S. Fulgentii Episcopi Ruspensis De fide seu de regula verae fidei ad Petrum liber.

 

16) Valentinus Zubizarreta OCD, Archiepiscopus, De modernismo (O modernizmie).

 

(Notae ab ed. Ultra montes).

 

© Ultra montes (www.ultramontes.pl)

Cracovia MMXV, Kraków 2015

POWRÓT DO STRONY GŁÓWNEJ: