O WIERZE

CZYLI O REGULE PRAWDZIWEJ WIARY DO PIOTRA

ŚW. FULGENCJUSZ

BISKUP W RUSPE

––––––––

1. Epistolam, fili Petre, tuae caritatis accepi, in qua te significasti velle Hierosolymam pergere, et poposcisti te literis nostris instrui quam debeas in illis partibus verae fidei regulam tenere, ut nullus tibi possit sensus haereticae subrepere falsitatis. Gaudeo quidem quod pro fide vera sine ullo perfidiae vitio custodienda sollicitudinem geris, sine qua nulla potest prodesse, imo nec esse, conversio. Apostolica quippe dicit auctoritas, quia sine fide impossibile est placere Deo (Hebr. 11, 6). Fides est namque bonorum omnium fundamentum. Fides est humanae salutis initium. Sine hac nemo ad filiorum Dei numerum potest pertinere: quia sine ipsa nec in hoc seculo quisquam justificationis consequitur gratiam, nec in futuro vitam possidebit aeternam; et si quis hic non ambulaverit per fidem, non perveniet ad speciem. Sine fide omnis labor hominis vacuus est. Tale quippe est, ut sine vera fide quisque velit Deo per contemptum seculi placere; quale si quisquam (al. quispiam) tendens ad patriam, in qua se scit beate esse victurum, relinquat itineris rectitudinem, et improvidus sectetur errorem, quo non ad beatam civitatem perveniat, sed in praecipitium cadat; ubi non gaudium pervenienti detur, sed cadenti interitus inferatur.

1. Otrzymałem, mój synu Piotrze, twój łaskawy list, w którym mi doniosłeś, iż zamierzasz się udać do Jerozolimy i prosiłeś, abym cię listownie pouczył, jakich w owych stronach masz się trzymać zasad prawdziwej wiary, aby się do ciebie nie wślizgnęło potajemnie jakie heretyckie zdanie. Cieszę się, iż troszczysz się o zachowanie prawdziwej wiary bez jakiegokolwiek zdradzieckiego błędu; bez niej jakiekolwiek nawrócenie na nic się nie przyda, ani istnieć ono nie może. Przecież powaga apostolska mówi: Bez wiary nie podobna podobać się Bogu (Żyd 11, 6). Wiara jest bowiem podstawą wszelkiego dobra. Wiara jest początkiem ludzkiego zbawienia. Bez niej nikt nie może należeć do liczby synów bożych, gdyż bez niej w tym życiu nikt nie zdoła otrzymać łaski usprawiedliwienia, ani też w przyszłości osiągnąć życia wiecznego i jeśli kto tu nie żyje według wiary, nie ujrzy (Boga). Bez wiary daremna jest wszelka praca ludzka. Gdyby kto chciał bez prawdziwej wiary przez wzgardę świata podobać się Bogu, byłby jak ten, co dążąc do ojczyzny, gdzie – jak wie – będzie żył szczęśliwie, opuściłby należytą drogę, a niebacznie szedłby drogą błędną. Nie doszedłby do miasta, które by go uszczęśliwiło, ale wpadłby w przepaść. Tam na jego przybycie nie czekałaby radość, ale upadek gotowałby mu zgubę.

2. Verumtamen ut de fide sufficiens sermo promatur, nec temporis suffragatur spatium, quia celeriter nostrum cupis habere responsum; et tam magnum est hujus disputationis opus, ut magnis vix possit impleri sermonibus. Neque enim poposcisti sic te debere de fide instrui, ut unam quamlibet haeresim designares, contra quam specialiter nostrae disputationis vigilaret intentio: sed cum indefinite definitionem fidei petis, eamque cupis etiam sub brevitate concludi, vides procul dubio quam sit nobis impossibile, ut rem tantam in brevi plene comprehendamus, cui sufficientes esse non possumus, etiamsi tantum spatium temporis, et tale nobis esset ingenium, ut multa volumina de hoc, quod a nobis expetis, facere valeremus (al. valeamus). Sed quia Deus prope est omnibus invocantibus eum in veritate (Psal. 144, 18), qui verbum consummans et brevians fecit super terram (Rom. 9, 28), spero quia, sicut tibi dedit hujus fidei sanctam sollicitudinem, sic etiam mihi, ut tuo tam bono tamque laudabili serviam desiderio, sufficientem tribuet facultatem: ut etsi non potuero (al. potero) cuncta dicere, ex quibus omnis error haereticus possit agnosci, et agnitus vel convinci valeat vel vitari, tamen in nomine atque adjutorio sanctae Trinitatis, quae unus solus verus et bonus est Deus, ea dicam, in quibus saltem magna ex parte rationem catholicae fidei constet sine aliqua erroris caligine contineri. Quibus retentis, poteris etiam illa deprehendere atque fugere, quae etsi in hoc opere non videntur speciali disputatione convinci, tamen ex iis, quae hic generaliter atque absolute ponentur, appareat (al. apparent) illa, quae infideles homines auribus volunt (al. solent) insusurrare fidelium, non regula divinae veritatis tradita, sed nequitia humani erroris inventa.

2. Jednakże, aby o wierze dostatecznie pomówić, brak na to czasu, pragniesz bowiem, abym ci dał rychłą odpowiedź, a tak wielki jest zakres tego przedmiotu, iż ledwie go można obszernie omówić. Prosząc o pouczenie w wierze, nie wymieniłeś żadnej herezji, przeciw której nasze wywody miałyby być szczególniej skierowane. Prosząc jednak w ogóle o dokładną definicję wiary, widzisz niewątpliwie, iż jest to dla nas niemożliwe, abyśmy rzecz tak obszerną mogli krótko przedstawić. Byłoby to ponad nasze siły, choćbyśmy mieli dużo czasu i takie mieli zdolności, iżbyśmy o tym, o co nas prosisz, mogli napisać wiele dzieł. Ponieważ jednak Bóg jest bliski wszystkim, którzy go wzywają w prawdzie (Ps 144, 18) i swe słowo spełnia rychło na ziemi (Rz 9, 28) ufam, iż jak tobie dał, iż troszczysz się o świętą wiarę, tak i mnie uzdolni, abym tak dobremu i chwalebnemu odpowiedział pragnieniu, i choć nie zdołam wszystkiego powiedzieć, z czego by każdy błąd heretycki można było poznać, a poznany zwalczać lub go unikać, jednakowoż w imię i z pomocą Trójcy Świętej, która jest jedynym, prawdziwym i dobrym Bogiem, to przynajmniej powiem, na czym w znacznej mierze wiara katolicka polega, bez jakiejkolwiek ciemności błędu. Trzymając się tego, zdołasz również to pojąć i tego unikać, co choć w tym dziele nie jest szczegółowo odparte, jednakże, z tego, co tu powiedziane ogólnie, jest widoczne, co ludzie niewierzący chcą podszeptywać uszom wiernych, a co nie opiera się na zasadach prawdy bożej, lecz jest wynalazkiem niegodziwego ludzkiego błędu.

...

EXTRA ECCLESIAM NON EST SALUS

Cap. XXXVII. 78. Firmissime tene, et nullatenus dubites, omnem extra Ecclesiam catholicam baptizatum participem fieri non posse vitae aeternae, si ante finem vitae hujus catholicae non fuerit redditus atque incorporatus Ecclesiae: quia si habeam, inquit Apostolus, omnem fidem, et noverim omnia sacramenta, caritatem autem non habeam, nihil sum (I Cor. 13, 2). Nam et in diebus diluvii neminem legimus extra arcam potuisse salvari (1).

ROZDZIAŁ XXXVII

34 REGUŁA: POZA KOŚCIOŁEM NIE MA ZBAWIENIA

78. Jak najmocniej się tego trzymaj i bynajmniej nie wątp, iż ochrzczony poza Kościołem katolickim nie może mieć udziału w życiu wiecznym, jeśli przed końcem swego życia nie wróci do Kościoła i nie stanie się jego członkiem. Gdybym miał – mówił Apostoł – wszelką wiarę i znał wszystkie tajemnice, a miłości bym nie miał, niczym jestem (1 Kor 13, 2). Jak czytamy, w dniach potopu nikt poza arką nie mógł się uratować.

Cap. XXXVIII. 79. Firmissime tene, et nullatenus dubites, non solum omnes paganos, sed etiam omnes Judaeos, et omnes haereticos atque schismaticos, qui extra Ecclesiam catholicam praesentem finiunt vitam, in ignem aeternum ituros, qui paratus est diabolo et angelis ejus (Math. 25, 41).

ROZDZIAŁ XXXVIII

35 REGUŁA: SKAZANI NA POTĘPIENIE

79. Jak najmocniej się tego trzymaj i bynajmniej nie wątp, iż nie tylko wszyscy poganie, lecz również wszyscy żydzi i wszyscy heretycy i schizmatycy, którzy poza Kościołem katolickim teraźniejsze kończą życie, pójdą w ogień wieczny, zgotowany szatanowi i aniołom jego (Mt 25, 41).

Cap. XXXIX. 80. Firmissime tene, et nullatenus dubites, quemlibet haereticum sive schismaticum, in nomine Patris et Filii et et Spiritus sancti baptizatum, si Ecclesiae catholicae non fuerit aggregatus, quantascunque eleemosynas fecerit, etsi pro Christi nomine etiam sanguinem fuderit, nullatenus posse salvari. Omni enim homini, qui Ecclesiae catholicae non tenet unitatem, neque baptismus, neque eleemosyna quamlibet copiosa, neque mors pro nomine Christi suscepta proficere poterit ad salutem, quando (al. quandiu) in eo vel haeretica vel schismatica pravitas perseverat, quae ducit ad mortem (2).

ROZDZIAŁ XXXIX

36 REGUŁA: HERETYCY

80. Jak najmocniej się tego trzymaj i bynajmniej nie wątp, iż każdy heretyk lub schizmatyk, ochrzczony w imię Ojca i Syna i Ducha Świętego, jeśli nie stanie się członkiem Kościoła katolickiego, choćby czynił jak największe jałmużny, choćby dla imienia Chrystusa krew przelał, w żaden sposób zbawiony być nie może. Żadnemu bowiem człowiekowi, który by z Kościołem katolickim nie był złączony, choćby czynił jak największe jałmużny, ani śmierć podjęta dla imienia Chrystusa, nie mogą być pomocne do zbawienia, póki w nim trwa heretycka lub schizmatycka niegodziwość, która prowadzi do śmierci.

–––––––––––

Sanctorum Patrum opuscula selecta. Ad usum praesertim studiosorum theologiae. XVI. (S. Aur. Augustini Hipponensis Episcopi Enchiridion ad Laurentium sive de fide spe et charitate liber. S. Fulgentii Episcopi Ruspensis De fide seu de regula verae fidei ad Petrum liber). Edidit et commentariis auxit H. Hurter S. J., S. Theol. et Philos. Doctor, ejusdemque s. Theol. in C. R. Univers. Oenipont. Professor p. o., Cum Approbatione Celsissimi et Reverendissimi Episcopi Brixinensis et Facultate Superiorum. Oeniponti. Libraria Academica Wagneriana. 1871, pp. 171-173; 254-255.

Św. Fulgencjusz, biskup w Ruspe, O wierze czyli o regule prawdziwej wiary do Piotra. Z oryginału łacińskiego przełożył i opracował O. Władysław Szołdrski CSSR, [w:] Andrzej Bober S. J., Studia i teksty patrystyczne. Kraków [1967], ss. 212-213; 241-243. (*)

Przypisy:

(1) Confirmantur haec iis, quae ex aliis patribus adduximus in diss. Arca Noe Ecclesiae typus n. 2 (opusc. t. 3, p. 219 ss.).

(2) Cf. similia ap. s. Cyprianum de unit. Ecclesiae n. 14, 19 (opusc. t. 1, p. 87, 95) et s. Augustinum s. ad caesar. ecclesiae plebem n. 6 (opusc. t. 8, p. 33 in annot.).

(*) Zob. 1) Sac. Andreas Retke, S. Fulgentius Ruspensis Episcopus. 2) Abp Ignacy Hołowiński, Mistrzowie słowa. Św. Fulgencjusz. 3) Św. Cyprian, biskup kartagiński, O jedności Kościoła katolickiego (De Catholicae Ecclesiae unitate). 4) Wyznanie Wiary św. Atanazego (Quicumque). 5) O. Ludwik Blozjusz OSB, O losie heretyków i schizmatyków. 6) Papież Pius IV, Wyznanie Wiary katolickiej (Professio Catholicae Fidei). 7) Akta i dekrety świętego powszechnego Soboru Watykańskiego (1870), Pierwszy projekt Konstytucji dogmatycznej o Kościele Chrystusowym (Primum Schema Constitutionis dogmaticae de Ecclesia Christi). 8) Ks. Piotr Semenenko CR, Poza Kościołem nie ma zbawienia. 9) Ks. Franciszek Perriot, Poza Kościołem nie ma zbawienia. 10) Ks. Jan Czuj, "Extra Ecclesiam salus non est" w świetle nauki św. Augustyna. (Przyp. red. Ultra montes).

POWRÓT DO STRONY GŁÓWNEJ: