PATROLOGIAE COMPENDIUM

SCHOLIS ACCOMODATUM

S. Fulgentius Ruspensis Episcopus

ANDREAS RETKE

SACRAE THEOLOGIAE DOCTOR

S. Fulgentius (1) in Africa provincia, tunc temporis sub Vandalorum jugo gemente, c. a. 466 nobili prosapia natus, ac patre mox orbatus, sub pia matris cura adolevit. Egregio praeditus ingenio graecam linguam apprime didicit, dein in latina institutus est. Adolescens procuratoris officium in patria civitate insigni cum clementia exercuit, mox tamen Deo inspirante altiora cogitans, curis et deliciis saecularibus renunciavit, et matris eum retrahendi conatibus superatis religiosam amplexus est disciplinam. Persecutione oborta semel iterumque monasterio exturbatus anachoretarum Aegypti, quorum admirabiles vitas legerat, exemplis succensus, eo convolare statuit. At in Siciliam navigio delatus, cum audisset monachos Aegyptios dissensione perfida a communione B. Petri tunc separari, mutato consilio Romam invisit, atque in Africam remeavit. Ibi condito monasterio, multisque congregatis fratribus, illis praefuit, et presbyter ordinatus longe lateque sanctimoniae et eruditionis fama inclaruit. Interea tristis erat fidei catholicae per Africam conditio. Vandali, arianis erroribus addictissimi, nullis parcebant artibus, ut Catholicos opprimerent ac delerent. Trasimundus rex edictum tulit, ne catholici episcopi amplius consecrarentur; antistites tamen communicato inter se consilio definierunt contra edictum regis omnibus viduatis ecclesiis novos ordinare pontifices. Fulgentius, licet pro humilitate reluctans, coactus Ruspe oppidi episcopus sacratur aetatis anno quadragesimo, sed brevi post jubente rege cum multis aliis in Sardiniam insulam exul est deportatus. Ibi statim cum aliis regularem reassumpsit vitam, interea undique consulentibus per epistolas respondebat. Cum fama ejus ad aures regias pervenisset, Trasimundus, ipse studio litterarum deditus, Fulgentii animum argumentis suis infringere sperans, eum, jam duodecimum exilii annum agentem, revocavit, disputationesque cum eo instituit. At cum Fulgentius regem ejusque arianos episcopos semel iterumque vicisset, et insuper Catholicorum multorum vacillantem fidem confirmasset, instantibus Arianis rursus in Sardiniam relegatus est. Ibi iterato exul pristinam rationem vitae amplexus, multas quaquaversus mittebat epistolas et lucubrationes, quibus Arianos indefesse arguebat. Monachorum quoque Scytharum, qui pro formula: "Unus ex Trinitate in carne passus est", quam adhibebant, multum Constantinopoli exagitabantur, patrocinium suscepit. Trasimundo 523 anno defuncto in patriam redux, iterumque Ruspis inter monachos suos vivens, verbo et exemplo vulnera Ecclesiae inflicta sanare contendit. Conciliis saepius interfuit, interim tamen opera quaedam multasque ad pietatem informantes litteras exaravit. Tolerato tandem patientissime diuturno morbo sancto fine quievit c. a. 533.

Character. Fuit vir vitae sanctimonia, virtute patientiae ac mansuetudinis et liberalitate erga pauperes celebris, fidei catholicae contra Arianos strenuus defensor, ingenio vivido praeditus, linguarum graecae et latinae peritissimus, sacrae theologiae doctrina excellens, in Scripturis sacris copiosissime eruditus, nec minus in sanctorum Patrum praesertim S. Augustini operibus versatus, in loquendo dulcis, in docendo et disserendo subtilis (2).

Scripta S. Fulgentii triplicis distinguuntur generis nempe: opera dogmatica, epistolae et sermones.

I. Opera dogmatica potissimum referuntur ad dogma de divinitate et incarnatione Filii Dei contra Arianos defendendum. Sunt et duo opera contra Semipelagianos.

1. Liber de fide ad Petrum. Tractatus est vere aureus, rogante Petro viro laico conscriptus, et summam doctrinae catholicae de Sanctissima Trinitate, de incarnatione Domini, de angelis, de hominis lapsu et reparatione et aliis dogmatis exhibet. Finis operis erat, ut idem Petrus, in Palaestinam profecturus, facile ibidem serpentes haereses agnoscere et vitare posset. (a)

2. Tractatus de SS. Trinitate ad Felicem notarium. Hoc in opere eundem Felicem instruit in fide de mysterio SS. Trinitatis, contra arianos errores eum praemuniendo, et nactus occasionem de natura angelorum, de hominum lapsu et reparatione, de peccatis, meritis et resurrectione futura praeclare disserit.

3. Liber contra Arianos ad decem eorumdem objectiones jussu Trasimundi factas totidem responsiones exhibet, quibus Filii cum Patre coaeternitatem et consubstantialitatem potissimum defendit.

4. Libri III ad Trasimundum, regem Vandalorum, ubi iterum respondet ad quaestiones ab ipso rege sibi propositas de Christi persona, de ejus divinitate et passione.

5. Liber ad Victorem contra sermonem Fastidiosi Ariani. In eo contra blasphemias hujus haeretici duo haec probanda sumit Fulgentius: SS. Trinitatem individuam et inseparabilem esse, nec tamen ideo totam SS. Trinitatem sed unam tantum personam Verbi esse incarnatam.

6. Libri III ad Monimum. In his S. Fulgentius propositas sibi quaestiones circa Augustinianam de praedestinatione doctrinam ex mente ejusdem S. Doctoris solvit; agitque de praedestinatione, de sacrificio corporis et sanguinis Domini, item de distinctione praeceptorum et consiliorum, et simul ad Arianorum objectiones respondet.

7. Libri III de veritate praedestinationis et gratiae Dei ad Joannem et Venerium eandem doctrinam secundum S. Augustinum contra Semipelagianorum errores exponunt.

8. Liber ad Scarilam de incarnatione Filii Dei et de vilium animalium auctore. A quibusdam in convivio concertantibus, quae persona ex SS. Trinitate incarnata sit, et quis esset creator muscarum aliorumque vilium animalium, Deus nempe an diabolus, Fulgentius arbiter electus, quae vere credenda sunt, eos docet.

9. Libri II de remissione peccatorum ad Euthymium, ubi interroganti solvit quaestionem, utrum Deus in hac solummodo vita hominibus peccata dimittat, an etiam e vita egressis ante diem universalis judicii.

II. Epistolae.

Epistolae S. Fulgentii extant XIII, valde sunt prolixae tractatus potius formam epistolarem praeseferentes; sex sunt argumenti dogmatici et septem moralis. Dogmaticae hae sunt:

De fide orthodoxa ad Donatum, quem juvenem adhuc instruit de fide SS. Trinitatis et Incarnationis, objectiones potissimum Arianorum diluendo.

Ad Ferrandum diaconum epistolae duae. In priori solvit quasdam quaestiones de SS. Trinitate, in altera agit de valore baptismi collati moribundo Aethiopi.

Ad Reginum comitem epistola, in qua solvit quaestionem tunc in Oriente agitatam, utrum caro Christi corruptibilis an incorruptibilis fuerit.

Duae sunt etiam epistolae synodicae seu a Fulgentio cum aliis simul episcopis subscriptae in materia de gratia et libero arbitrio contra Semipelagianos.

Morales epistolae septem ad varios datae egregias ad pietatis et sanctimoniae opera exhortationes continent.

III. Sermones.

Sermones decem sunt, quinque eorum in festa Domini nempe: in Nativitatem, agit de duplici Domini nativitate aeterna et temporali, in qua maxime Dei dilectio atque humanae naturae dignitas conspicua redditur, primi etiam et secundi Adam, Evae et Mariae, elegans comparatio instituitur. In Circumcisionem Domini de spirituali ejusdem significatione, in Epiphaniam de muneribus magorum, in Pascha de latrone crucifixo, in Pentecosten de dono linguarum. Duo in SS. Martyres Stephanum et Cyprianum; tres reliqui in quasdam parabolas Domini.

–––––––––––

Patrologiae Compendium scholis accomodatum opera Andreae Retke Sacrae Theologiae Doctoris. In Caesarea Romano Catholica Ecclesiastica Academia Petropolitana Homileticae et Patrologiae Professoris. Varsaviae 1889, pp. 255-259.

Notae:

(1) Extat ejus vita a Ferrando diacono discipulo ejus exarata.

(2) Cf. S. Isidori Hisp. de viris illustribus c. 27 et Dupin Biblioth. tom. V, pag. 31.

(a) Vide: S. Fulgentius Ruspensis Episcopus, De fide ad Petrum, seu de regula verae fidei. Extra Ecclesiam non est salus. (Nota ab ed. Ultra montes).

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

POWRÓT DO STRONY GŁÓWNEJ: