SAPIENTIA CHRISTIANA

A

CLAUDIO ARVISENET
CANONICO ET VICARIO GENERALI TRECENSI

TOMUS PRIMUS

CAPUT XXII

De tempore

1. Ambula, fili, dum lucem habes, ne tenebrae te comprehendant.

Ecce nunc tempus acceptabile, ecce nunc dies salutis: sed modicum, et videbis Me judicantem.

Vellem, dilecte mi, ut haec serio perpenderes: nempe quam pretiosum sit tempus, quam cito transeat, quantum dolebis, si in morte perspicias illud a te fuisse inaniter consumptum.

Si quippe haec nunc bene caperes, non dubium quin cum omni fervore curreres ad propositum tibi certamen.

2. Audi Me igitur, fili: tempus praesens vere thesaurus est, quo qui bene utuntur, participes fiunt amicitiae meae, et Mecum in saecula saeculorum regnabunt.

Quodlibet momentaneum et leve hujus temporis minutum aeternum in sublimitate gloriae pondus tibi, si volueris, poterit operari.

Vide sanctos meos: non aliter caelestem consecuti sunt hereditatem, quam per bonum temporis sibi concessi usum.

Et quo melius eo usi sunt, eo fulgentiorem consecuti sunt coronam.

Vide eos qui reprobi facti sunt: non aliter, fili, hac lugenda sorte digni effecti sunt, quam per temporis jacturam aut abusum.

3. Vere in bono temporis usu stat omnium hominum summa sanctitatis.

Quantum igitur sibi ipsis inimici et noxii sunt insipientes! qui tam pretiosum donum contemnentes, dicunt: Tempus longum est; quid faciemus ut celerius currat? Manducemus, bibamus, delectemur.

Dic Mihi fili: quis unquam dixit: superabundat nobis aurum, pondus ejus nimium est. Venite: exoneremus nos, et in mare thesaurum projiciamus.

Non sic certe loquuntur filii hujus saeculi. Abscondamus, inquiunt, aurum: certe non nimium habemus.

Afferte, afferte adhuc, colligamus, coacervemus, diligenter custodiamus, vigilemus, ne fur intret: caveamus ne ipsi nos illud inaniter consumamus.

Venient forsan tempora misera; tuncque exsultabimus, dicentes: sapienter egimus, necessitati providimus.

4. Vide, dilecte, quomodo filii tenebrarum prudentiores sint filiis lucis.

Et tu, exemplo eorum informatus, dic quoque: auro pretiosius est tempus. Tempore enim, non auro, caelum emi potest.

Tempus igitur cautissime impendam: curabo diligenter ut tanti doni nulla me particula praetereat.

Per hoc thesaurizabo mihi thesaurum in caelo quem in novissimo irae, tenebrarum, caliginis et miseriarum die jucundus inveniam.

Prudens esto, anima mea. Si tempus perdideris, Deus judex erit, et rationem de eo reddes usque ad novissimum quadrantem.

5. Veruntamen, fili, modicum est et breve illud quod filiis hujus saeculi adeo longum videtur tempus: hodie est, et cras non comparet. Fugit, fugit celeriter.

Dic Mihi, dilecte: ecce jam a pluribus mundum hunc inhabitas annis. Quale autem tibi nunc videtur totum illud quod ab incunabulis tuis hucusque effluxit spatium? Ais utique: vapor fuit ad modicum parens.

Si vero anni tui fuerint, ut in potentatibus, octoginta anni, tu quando ad terminum deveneris, dices, similiter: dies mei sicut umbra declinaverunt.

O fili! quam sapiens esses, si de hac vitae tuae brevitate convictus, diceres cum Paulo: Tempus breve est.

Reliquum est ut fleam tanquam non flens, ut gaudeam tanquam non gaudens, ut emam tanquam non possidens, ut utar hoc mundo tanquam non utens: quia praeterit figura hujus mundi.

Id est, dilectissime: ille festinus et celer temporis cursus debet te ad terrena contemnenda maxime movere, ad bona opera elicienda potenter allicere, et ad subeundos pro lucrando caelo quoscumque labores valde accendere.

6. Quomodo, fili mi, quomodo potest amari mundus qui cum tanta celeritate transit?

Esto, fili, quod heri omnibus divitiis, honoribus et deliciis terrae potitus fueris: quid tibi hodie superesset de istis omnibus, nisi afflictio et moeror, quod eadem hodie non possideas?

Sic in vitae tuae termino nihil de temporalibus bonis te sequetur.

Vanitas igitur sunt vanitatum, et omnia vanitas vere contemnenda.

At, fili, non est sic de bonis operibus quae heri fecisti. Certe si heri cum sudore et violentia ea operatus es, hodie nihil de poena quam habuisti, superest tibi, sed bonum opus remanet.

Jam factum est: in thesauris caelestibus reconditum est, et tu mercedem habebis.

Vide, quale debeat esse gaudium hominis, qui tempore bene usus est, quando ad finem ejus devenit, et dicit: bonum certamen certavi, cursum consummavi, in reliquo reposita est mihi corona justitiae.

O! si gaudium hoc bene caperes, diceres utique: si labor hinc terret; merces illinc potenter invitat. Bonum igitur faciens non deficiam.

Vim quidem patiar operando, sufferendo: sed post horam nihil de labore remanebit: bonum solum, quod egero, supererit.

Euge, euge anima mea: modicum est et breve omne quod transit cum tempore.

7. Hodie tempus habes, dilectissime: sed brevi non habebis. Si illud nunc inaniter consumis, jacturam irreparabilem facis.

Si quod dico, nunc non intelligis; intelliges in die visitationis, quando Ego animam tuam a te repetam.

Tunc certe, omnia quae possides, libentissime dares, ut unicum minutum emeres: sed obtinere non poteris.

Clamabis: inducias usque mane. Sed frustra: dies formabuntur, sed non pro te; et tu non eris in eis.

8. Verum, fili, quid diceres in inferno, si contingeret te propter tempus male vel inaniter impensum in eum mitti?

Irascereris, dilecte, dentibus fremeres et tabesceres, recogitans quod tot et tot annis in potestate tua fuerit animam tuam salvam facere.

Quod unico temporis a te perditi momento potueris per unicum perfectae dilectionis actum sanctificari.

Quis mihi dabit, diceres, videre annos pristinos, annos misericordiarum, quibus poteram per poenitentiam Deum placare, per jugem orationem veniam obtinere, et per virtutum praxim copiosam mercedem promereri?

Sed eheu! transiit messis, finita est aetas: et ego vir divitiarum nihil invenio in manibus meis.

Flete, flete oculi mei: ejulate, rugite fauces. Per tempus modicum potui beatissimam aeternitatem lucrari, et ecce per omnia miserrimae aeternitatis tormenta non potero modicissimum tempus obtinere. Vae mihi, vae! tempus non erit amplius.

Haec meditare, fili: et dum tempus habes, certe operaberis bonum; divitiasque immortales tibi congregabis.

O carissime! non diu hic laborabis, non diu doloribus gravaberis.

Macte ergo animo, labora fideliter, labora patienter.

Sapientia christiana. A Claudio Arvisenet, Canonico et Vicario generali Trecensi. Editio recentissima cura Presbyteri Ruraemundani, introducente plurimum R. D. Dre Francisco Féron, Professore in Seminario Ruraemundensi. Mechliniae. H. Dessain, SUMMI PONTIFICIS, SS. CONGREGATIONUM RITUUM ET DE PROPAGANDA FIDE NECNON ARCHIEP. MECHLINIEN. TYPOGRAPHUS. 1933, pp. 84-89.

Sapientia christiana. A Claudio Arvisenet, Sacerdote Lingonensi, auctore Memoriale vitae sacerdotis. Tomus primus. Lingonis. TYPIS et propriae ad fusuram officinae characteribus CLAUDII LAURENT-BOURNOT. Anxi. (1803.), pp. 132-140.

© Ultra montes (www.ultramontes.pl)
Cracovia MMVI, Kraków 2006