NAUKI KATOLICKIE

W SPOSÓB KATECHIZMOWY

W KTÓRYCH WYŁOŻONE SĄ KRÓTKO

Z PISMA ŚWIĘTEGO I TRADYCJI:

HISTORIA, ZASADY RELIGII, MORALNOŚĆ CHRZEŚCIJAŃSKA,

SAKRAMENTY, MODŁY, OBRZĘDY I ZWYCZAJE KOŚCIOŁA

KS. FRANCISZEK POUGET

Kain i Abel, państwo ziemskie i Państwo Boże, żydzi a Jezus Chrystus (a)

P. Czego nas uczy Pismo św. o Kainie?

O. Że był najpierwszym z dzieci Adama: że był rolnikiem: że ofiarował Bogu owoce ziemi na ofiarę: że ani on, ani ofiara jego nie była przyjemna Bogu: że zabił brata swego Abla przez zazdrość i zawiść, przeto, że Bóg mile przyjmował ofiary Abla: że został przeklęty od Boga: że na ukaranie swojej zbrodni, stał się tułaczem i zbiegiem po całej ziemi: że Bóg położył na nim znak, aby nie był zabity od kogokolwiek kto by go spotkał: że pobudował miasto, któremu nadał imię od imienia swego syna Henocha (1).

P. Czego nas uczy Pismo święte o Ablu?

O. Że był drugim synem Adama: że był pasterzem owiec: że ofiarował Bogu na ofiarę pierworodne z swojej trzody, i co miał najpiękniejszego i najtłuściejszego: że się podobał Bogu i dary jego: że został zabity od brata swego Kaina; i że głos krwi jego wzniósł się do Tronu Boga wołając zemsty (2).

P. Czego nas uczy Pismo św. o Secie?

O. Że się urodził po śmierci Abla: i że żył świętobliwie: że pobożność dłużej trwała w jego rodzinie, niźli w Kainowej: i że z jego pokolenia narodził się Jezus Chrystus (3).

P. Historia Kaina i Abla, czego nas uczy co do Religii?

O. 1. W osobach tych dwóch braci widzimy obraz dwóch miast: to jest dwojakiej społeczności ludzkiej, które muszą żyć razem na ziemi aż do skończenia świata.

2. Są wyraźnymi figurami, Abel Jezusa Chrystusa, a Kain Żydów.

P. Co rozumiesz przez te dwa miasta, albo społeczności ludzi, które muszą żyć razem aż do skończenia świata?

O. Rozumiem społeczność dobrych i społeczność złych, które nie będą oddzielone od siebie aż przy końcu świata, a które aż do owego czasu zostawać będą na ziemi pomieszane jedno z drugim. Św. Augustyn daje imię miasta Bożego, albo miasta niebieskiego, społeczności dobrych; a nazywa miastem ziemskim społeczność złych (4).

P. Dlaczego św. Augustyn daje nazwisko miasta Bożego społeczności dobrych?

O. Bo to nazwisko znajduje się często w Piśmie św. oznaczające tę świętą społeczność, która jest obcą na ziemi, która jest oderwana od wszystkich rzeczy światowych, która żyje tylko dla Boga, która spogląda na Niebo jako na Ojczyznę swoją (5).

P. Dlaczego daje nazwisko miasta ziemskiego społeczności złych?

O. Bo znamieniem tych, którzy należą do tej społeczności, jest być przywiązanymi do ziemi, zakładać swoją szczęśliwość na używaniu dóbr, rozkoszy i zaszczytów ziemskich; chcieć panować na ziemi, i do tej fałszywej szczęśliwości wszystkimi swoimi sprawami, nawet samymi czynami Religii zmierzać; nienawidzić, prześladować, trapić, wojnę toczyć z tymi, których rozumieją być sobie na przeszkodzie do tej szczęśliwości, której szukają na ziemi, pragnąc nad innymi zwycięstwa, a nie dbać na niewolę występków w której zostają (6).

P. W czym Kain wyobrażał na sobie podobieństwo miasta ziemskiego?

O. 1. W tym, że urodził się pierwszy; bo i my wszyscy najpierwej poczynamy należeć do miasta ziemskiego; i dopiero przez odrodzenie się należymy potem do miasta niebieskiego: co dało powód Pawłowi św. powiedzieć: ze wprzód to, co jest zwierzęcego i cielesnego poczyna się w nas, a dopiero potem to, co jest duchownego (7).

2. Kain zawsze był przywiązany do ziemi: co pokazuje się stąd, że on pierwszy pobudował miasto, poczytując ziemię za miejsce mieszkania i odpoczynku swojego.

3. Był zepsuty w sercu swoim; i jeżeli dopełniał zwierzchnych obowiązków Religii, nie miał tego u siebie za rzecz najistotniejszą. Nie ofiarował Bogu, co miał najlepszego.

4. Był pełen pychy i zazdrości.

5. Nienawidził, prześladował, i zabił brata swojego, z przyczyny, iż ten był sprawiedliwszy nad niego. Takie jest znamię tych wszystkich, którzy należą do miasta ziemskiego (8).

P. W czym Abel wyobrażał na sobie podobieństwo miasta niebieskiego?

O. W tym, że był oderwany od ziemi, mieszkając na niej, miał się tylko za pielgrzymującego: nie budował miasta: żył tylko dla Boga: najistotniejszą rzecz zakładał na Religii: Niebo było Ojczyzną jego: a przez śmierć swoją stał się figurą Jezusa Chrystusa, który jest obrazem wszystkich sprawiedliwych, i który wraz z tymiż sprawiedliwymi w następujących wiekach, miał cierpieć prześladowanie od złych aż do skończenia świata (9).

P. W czymże Abel był figurą Jezusa Chrystusa, a Kain figurą Żydów?

O. W wielu rzeczach. 1. Kain narodził się pierwej, a Abel potem: tak i Żydzi poprzedzili narodzenie doczesne Jezusa Chrystusa.

2. Zabawa Kaina, który był rolnikiem, była wyobrażeniem tego przywiązania, które mieli Żydzi mieć do dóbr ziemskich. Zabawa zaś Abla, który był pasterzem, czyniła go obrazem Jezusa Chrystusa, który nazwany jest Pasterzem i Biskupem dusz naszych, Pasterzem dobrym, Książęciem Pasterzów (10).

3. Kain czcił Boga ustami i zewnętrznie, ale serce jego było zepsute; toż samo też wyrzuca Bóg na oczy i Żydom (11). Abel przeciwnie był sprawiedliwy; a jego zewnętrzna ofiara była tylko figurą ofiary wewnętrznej, którą z siebie Bogu oddawał, podobnież Jezus Chrystus ofiarował się Bogu przez Ducha Świętego jako mówi św. Paweł (12).

4. Pismo św. mówi, że Bóg odrzucił Kaina i ofiarę jego, a że Abel i ofiara jego podobała się Bogu (13). Podobnież odrzucił Bóg osobę i ofiarę Żydów; gdy tymczasem Jezus Chrystus i ofiara Jego są celem upodobania Boskiego (14).

5. Przez zazdrość i zawiść Kain zabił Abla brata swojego (15). Przez zazdrość także i zawiść Żydzi zadali śmierć Jezusowi Chrystusowi, swojemu bratu, z pokolenia Dawidowego (16).

6. Krew Abla wołała o pomstę przeciwko Kainowi (17). Krew Jezusa Chrystusa prosi o miłosierdzie i tylko ściąga zemstę Boską na Żydów i na innych grzeszników, czyniących ją sobie niepożyteczną przez zatwardziałość swoją (18).

7. Kain za karę zbrodni swojej prowadził życie obłąkane i tułackie; a Bóg dał mu znak, aby go żaden nie zabijał (19). Żydzi także za bratobójstwo oraz i bogobójstwo swoje są wypędzeni z własnego kraju, i rozproszeni po całej ziemi. Mają znak obrzezania, który ich różni od innych ludzi, i będą trwać aż do końca świata (20).

P. Dlaczego Pismo św. mówi o Secie raczej, aniżeli o innych synach Adama?

O. Bo jego rodzina zaleciła się nad wszystkie inne swoją pobożnością i że z jego pokolenia miał wyjść Mesjasz (21).

–––––––––––

Nauki Katolickie w sposób katechizmowy, w których wyłożone są w krótkości z Pisma świętego i Podania: dzieje, zasady Religii, moralność chrześcijańska, Sakramenta, modły, obrzędy i zwyczaje Kościoła. Napisane niegdyś przez Xiędza Franciszka Pouget, przełożone z Francuskiego. Wydanie nowe, przejrzane i poprawione. Tom I. W Warszawie. W DRUKARNI BIBLIOTEKI CHRZEŚCIJAŃSKIEJ. 1830, ss. 54-58. (b)

(Pisownię i słownictwo nieznacznie uwspółcześniono; przypisy literowe od red. Ultra montes).

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Pozwolenie Władzy Duchownej:

Dzieło: Nauki Katolickie w sposób katechizmowy, z Francuskiego języka na Polski niegdyś przez X. Józefa Jakubowskiego Zgromadzenia Xięży Misjonarzy Wizytatora przełożone, i w Warszawie w Drukarni tychże w roku 1790 wydane, i z niektórymi poprawkami do przedruku przygotowane, jako prawowierną czyli katolicką naukę wiary i obyczajów zawierające, i w niczym onej nie przeciwne, godnym druku być sądzę.

W Warszawie dnia 16 stycznia 1829.

X. Paweł Rzymski.

Wizytator XX. Misjonarzy

Cenzor Xiąg duchownych

W Archidiecezji Warszawskiej.

IMPRIMATUR.

W Warszawie dnia 18 stycznia 1829.

JAN PAWEŁ WORONICZ,

Arcy-Biskup Warszawski

Prymas Królestwa mp.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Przypisy:

(1) Gen. IV. 1 i dalej. S. Aug. in Ps. 39. n. 13.

(2) Ibidem et Matth. XXIII. 35. Hebr. XI. 4.

(3) Genes. IV. 25. et 26. V. 2 i dalej. Eccli. XLIX. 19. Luc. III. 38.

(4) Libr. 15. de Civit. Dei cap. 1. n. 2. in Ps. 61. n. 6. i dalej.

(5) Ps. XLV. 5. et 6. XLVII. 2. 3. LXXXVI. 3. S. Aug. de Civit. Dei Libr. 11. cap. 1. Libr. 14. cap. 28. Libr. 15. cap. 1.

(6) S. Aug. de Civit. Dei Libr. 14. cap. 28. Libr. 15. cap. 1. 4. 5. in Ps. 61. n. 7. et 8.

(7) 1. Cor. XV. 46.

(8) S. August. de Civitate Dei w miejscach wzwyż przytoczonych. Czytaj 15. księgę prawie całą, a osobliwie Rozdz. 2. 3. 6. 7. n. 1. et 2. Rozdz. 8. n. 1.

(9) S. Aug. ibidem cap. 8. et 15.

(10) Ezech. XXXVII. 24. Ierem. XXXI. 10. Joan. X. 11. et 14. 1. Petr. II. 25. V. 4.

(11) Is. XXIX. 13: Matth. XV. 8.

(12) Hebr. IX. 14.

(13) Gen. IV. 4. 5.

(14) Dan. IX. 26. 27. Matth. III. 17. Hebr. VIII. 8. 9.

(15) 1. Joan. III. 12. Gen. IV. 5. i dalej.

(16) Matth. XXVII. 17.

(17) Gen. IV. 10.

(18) Hebr. XII. 24. et 25.

(19) Gen. IV. 15. 16. S. Aug. in Ps. 39. n. 13. et Serm. 1. in Ps. 58. n. 21.

(20) Zob. o tym wszystkim S. Aug. Libr. 12. contra Faustum cap. 9. i dalej i Abb. Rupert. Libr. 4. Comment. in Genes. cap. 6.

(21) Luc. III. 38.

(a) Tytuł od red. Ultra montes.

(b) Por. tekst łaciński: Sac. Franciscus Amatus Pouget, Institutiones catholicae in modum catecheseos. Cain et Abel, civitas terrena et Civitas Dei, Iudaei et Iesus Christus.

POWRÓT DO STRONY GŁÓWNEJ: