PAMIĘTNIK

 

OJCA GERARDA

 

WYDANY

 

PRZEZ

 

O. MORRISA

 

––––––

 

WSTĘP

 

W niniejszym pamiętniku znajdzie czytelnik żywot kapłana katolickiego, który w ciągu ostatnich lat panowania Elżbiety, i pierwszych trzech lat panowania Jakuba I-go pracował w Anglii jako misjonarz.

 

Treść pamiętnika wyjęta z rękopisu łacińskiego należącego niegdyś do biblioteki św. Andrzeja w Rzymie, i przechowującego się w kopii w kolegium Stonyhurst w Anglii. Szacowny ten zabytek do niedawnego jeszcze czasu podzielał los innych, równie drogich tego rodzaju dokumentów, które z powodów łatwych do odgadnienia, leżały skazane na wieczne zapomnienie.

 

Nie był wprawdzie ten manuskrypt zupełnie nieznany uczonym; niektórzy nawet pisarze, jak na przykład Lingard w swej "Historii Anglii", zrobili z niego użytek, przytaczając z niego wyjątki to dłuższe to krótsze, na poparcie faktów historycznych. Całość jednak i związek tego opowiadania zawsze były obce publiczności, aż niedawno temu wielebni Ojcowie Towarzystwa Jezusowego przystąpili do ogłoszenia w przekładzie angielskim spisanej w języku łacińskim autobiografii autora. Ukazała się ona najprzód, choć nie w całości, kilka już lat temu w angielskim czasopiśmie "The Month".

 

Później zaś wydawnictwo to uzupełnił i ważnymi dokumentami i przypiskami zbogacił przewielebny Ojciec Morris SJ, który dodawszy do tej biografii drugie również bardzo ważne pismo tegoż autora, to jest sprawozdanie jego o tak zwanym spisku prochowym, oba te pisma jako jedną całość ogłosił pod wspólnym tytułem: "Położenie katolików za panowania Jakuba I-go".

 

Z niejednego względu ciekawy jest ten życiorys. Kto lubi czytać dla rozrywki, znajdzie w nim całą ponętę romansu; z coraz wzmagającym się zajęciem idzie tu czytelnik za misjonarzem apostolskim po zawiłych drogach życia pełnego przygód, i zasianego wszelkiego rodzaju uciskami i niebezpieczeństwy, kędy szczwany z miejsca na miejsce jak dziki zwierz, zawsze jednak jakby cudem uchodzi rąk swych prześladowców.

 

Niemniej zajęcia ma to opowiadanie i dla historyka, rzucając światło na jedną z epok historii angielskiej dotychczas może najmniej wyświeconą. Znajdziemy tu niejedną wskazówkę do rozwiązania zawiłych kwestii historycznych. Znajdziemy różne szczegóły, objaśniające obyczaje i stosunki onych czasów. Wprowadzi nas autor do domów katolickich rodzin angielskich, i do schowań, w których się kryli kapłani, i do trybunałów i więzień londyńskich, słowem wprowadzi nas w sam środek owego wielkiego krwawego boju, który Kościół święty musiał naonczas staczać z anglikanizmem i z purytanizmem.

 

Autor tego pamiętnika, Ojciec John Gerard, urodził się r. 1564 z zamożnego i bardzo znakomitego rodu szlacheckiego w hrabstwie Lancashire. Dziad jego, Sir Thomas Gerard, odznaczył się na czele swych łuczników w bitwie pod Flodden Field. Ojciec tegoż imienia, Sir Thomas Gerard, był gorliwym katolikiem i wiernym zwolennikiem królowej szkockiej, którą kilkakrotnie, ale zawsze na próżno, usiłował wyzwolić z więzienia. Wskutek tego postradał większą połowę dóbr swoich i dwa razy nawet siedział zamknięty w Towerze. Miał dwóch synów: starszego Tomasza, który za odwdzięczenie usług oddanych przez ojca królowej Marii, został przez Jakuba I-go wyniesiony na godność hrabiowską; i młodszego imieniem John, który wstąpił do zakonu Jezuitów, i w niniejszym pamiętniku przygody swoje nam opowiada. Opowiadanie jego dochodzi aż do spisku prochowego. Posądzany niewinnie, jakoby głównym był sprawcą tego spisku, zmuszony był uchodzić z ziemi ojczystej. Uszedłszy szczęśliwie pod opieką posłów hiszpańskiego i flandryjskiego, przybył do Rzymu, i pracował tam u św. Piotra, jako penitencjarz angielski. Następnie zostawał dłuższy czas przy świeżo założonym nowicjacie angielskim św. Jana w Lowanium, potem był przełożonym w Leodium (Liège), później w Hiszpanii. Przy schyłku życia swego znowu wrócił do Rzymu i został spowiednikiem w kolegium angielskim, aż w dniu 27 lipca 1637 r. kochany i poważany od wszystkich, zakończył długi i pełen zasług żywot swój. Jeszcze w przeszłym wieku pokazywano w kolegium jego portret.

 

–––––––––––

 

 

Pamiętnik Ojca Gerard, wydany przez O. Morris. (Z angielskiego). Warszawa. W Drukarni Czerwińskiego i Spółki, ulica Śto-Krzyska Nr 1325. 1873, ss. 1-4.

 

© Ultra montes (www.ultramontes.pl)

Powrót do spisu treści książki wydanej przez o. Johna Morrisa SI pt.
PAMIĘTNIK OJCA GERARDA

POWRÓT DO STRONY GŁÓWNEJ: