O NAŚLADOWANIU

JEZUSA CHRYSTUSA

KSIĄG CZWORO

TOMASZ À KEMPIS

––––––––

LIBER QUARTUS

De Sacramento Altaris

KSIĘGA CZWARTA

O Sakramencie Ciała i Krwi Pańskiej

––––––

CAPUT XI.

Quod Corpus Christi et sacra Scriptura maxime sint animae fideli necessaria

ROZDZIAŁ XI.

Ciało Chrystusa i Pismo święte są wiernej duszy najbardziej potrzebne

Vox Discipuli.

1. O dulcissime Domine Jesu, quanta est dulcedo devotae animae, tecum epulantis in convivio tuo! ubi ei non alius cibus manducandus proponitur, nisi tu unicus dilectus ejus, super omnia desideria cordis ejus desiderabilis! Et mihi quidem dulce foret, in praesentia tua ex intimo affectu lacrymas fundere, et cum pia Magdalena pedes tuos lacrymis irrigare. Sed ubi est haec devotio? ubi lacrymarum sanctarum copiosa effusio? Certe in conspectu tuo et sanctorum Angelorum tuorum totum cor meum ardere deberet et ex gaudio flere. Habeo enim te in Sacramento vere praesentem, quamvis aliena specie occultatum.

Głos ucznia.

1. O najsłodszy Panie Jezu! jakaż to słodkość napełnia duszę pobożną, biesiadującą z Tobą na uczcie Twojej: na której nie inny pokarm dany jest do pożywania, jedno Ty sam, jedyny, najmilszy, i pożądany nad wszystkie pożądania serca. O! jakby mi było słodko, łzy miłości wylewać przed Oblicznością Twoją, i z pobożną Magdaleną takimi łzami skrapiać nogi Twoje. Lecz gdzież jest taka pobożność? gdzież tak obfite łzy święte? Zaiste w obliczu Twoim i świętych Aniołów Twoich, całe serce moje miłością goreć i z radości płakać by powinno. Albowiem w Najświętszym Sakramencie mam Ciebie rzeczywiście obecnego, chociaż utajonego pod postaciami chleba i wina.

2. Nam in propria et divina claritate te conspicere, oculi mei ferre non possent, sed neque totus mundus in fulgore gloriae majestatis tuae subsisteret. In hoc ergo imbecillitati meae consulis, quod te sub Sacramento abscondis. Habeo vere et adoro, quem Angeli adorant in coelo, sed ego adhuc interim in fide, illi autem in specie et sine velamine. Me oportet contentum esse in lumine verae fidei, et in ea ambulare, donec aspiret dies aeternae claritatis, et umbrae figurarum inclinentur. Cum autem venerit, quod perfectum est, cessabit usus Sacramentorum; quia Beati in gloria coelesti non egent medicamine sacramentali. Gaudent enim sine fine in praesentia Dei, facie ad faciem gloriam ejus speculantes, et de claritate in claritatem abyssi Deitatis transformati gustant Verbum Dei carnem factum, sicut fuit ab initio et manet in aeternum.

2. Albowiem oczy moje nie zniosłyby Twej własnej, Bożej jasności; i świat cały nie ostałby się przed blaskiem chwały Majestatu Twojego. A przeto, bacząc na słabość moją, w tym Sakramencie utajony jesteś. Rzeczywiście posiadam Tego i cześć oddaję Temu, któremu Aniołowie cześć oddają w Niebie; lecz ja jeszcze tylko przez wiarę Go widzę; oni zaś bez żadnej zasłony widzą Go w Osobie Jego. Ja powinienem poprzestawać na świetle wiary i podług niej postępować, dopóki nie nadejdzie dzień wiecznej światłości, a nie przeminą cienie tajemnic (1). Ale gdy przyjdzie co jest doskonałe (2), wtedy ustanie używanie Sakramentów; albowiem błogosławieni w chwale Niebieskiej, nie potrzebują Sakramentalnego lekarstwa. Albowiem weselą się bez końca w obecności Boga, twarzą w twarz (3), wpatrują się w chwałę Jego; a zatopieni w nieogarnionej światłości Boga, i tą światłością przeistoczeni w światłość, widzą i czują wcielone Słowo Boże, jako było na początku, i jako będzie na wieki.

3. Memor cum sim horum mirabilium, grave mihi fit taedium etiam quodlibet spirituale solatium: quia quamdiu Dominum meum aperte in sua gloria non video, pro nihilo duco omne, quod in mundo conspicio et audio. Testis es tu mihi, Deus, quod nulla res me potest consolari, nulla creatura quietare, nisi tu Deus meus, quem desidero aeternaliter contemplari. Sed non est hoc possibile, durante me in hac mortalitate. Ideo oportet, ut me ponam ad magnam patientiam, et me ipsum in omni desiderio tibi submittam. Nam et Sancti tui, Domine, qui tecum jam in regno coelorum exultant, in fide et patientia magna, dum viverent, adventum gloriae tuae exspectabant. Quod illi crediderunt, ego credo; quod illi speraverunt, ego spero; quo illi pervenerunt, per gratiam tuam me venturum confido. Ambulabo interim in fide, exemplis confortatus Sanctorum. Habebo etiam libros sanctos pro solatio et vitae speculo, atque super haec omnia sanctissimum Corpus tuum pro singulari remedio et refugio.

3. Na wspomnienie tych cudów, wszystko mi jest ciężką tęsknotą, nawet duchowe pociechy: bo skoro Pana mojego jawnie w Jego chwale nie widzę, za nic mam wszystko, co widzę i słyszę na świecie. Tyś mi świadkiem, o Boże! że żadna rzecz pocieszyć, żadne stworzenie uspokoić mię nie może; jeno Ty, Boże mój, którego wiecznie oglądać, w którym wiecznie zatapiać się pragnę. Ale mi to nie podobna, dopóki jestem w tym śmiertelnym życiu. Dlatego potrzeba, abym się uzbroił w wielką cierpliwość i we wszelkim pożądaniu moim Tobie się poddał. Albowiem i Święci Twoi, Panie, którzy już teraz w Królestwie Niebieskim z Tobą się radują, dopóki żyli, w wielkiej wierze i cierpliwości wyglądali przyjścia chwały Twojej. W co oni wierzyli, i ja w to wierzę; czego się oni spodziewali, i ja się tego spodziewam; gdzie oni doszli, ufam, że i ja tam dojdę za łaską Twoją. Tymczasem, wsparty przykładami Świętych, w mocnej wierze coraz naprzód iść będę. Księgi święte będą mi pociechą i światłem żywota; ale nade wszystko, Przenajświętsze Ciało Twoje, będzie mi szczególnym lekarstwem i ucieczką moją.

4. Duo namque mihi necessaria permaxime sentio in hac vita, sine quibus mihi importabilis foret ista miserabilis vita. In carcere corporis hujus detentus, duobus me egere fateor, cibo scilicet et lumine. Dedisti itaque mihi infirmo sacrum Corpus tuum ad refectionem mentis et corporis, et posuisti lucernam pedibus meis verbum tuum. Sine his duobus bene vivere non possem; nam verbum Dei lux animae meae, et Sacramentum tuum panis vitae. Haec possunt etiam dici mensae duae, hinc et inde in gazophylacio sanctae Ecclesiae positae. Una mensa est sacri altaris, habens panem sanctum, id est, Corpus Christi pretiosum: altera est divinae legis, continens doctrinam sanctam, erudiens fidem rectam, et firmiter usque ad interiora velaminis, ubi sunt sancta sanctorum, perducens. Gratias tibi, Domine Jesu, lux lucis aeternae, pro doctrinae sacrae mensa, quam nobis per servos tuos Prophetas et Apostolos aliosque Doctores ministrasti.

4. Albowiem jak najmocniej czuję, iż potrzebne mi są w tym życiu dwie rzeczy, bez których to nędzne życie byłoby mi nieznośnym. Zamknięty w więzieniu ciała mojego, wyznawam, iż potrzebuję dwóch rzeczy, to jest pokarmu i światła. Dlatego, na pokarm duszy i ciała, mnie nędznemu dałeś święte Ciało Twoje: a pochodnia nogom moim słowo Twoje (4). Bez tego dwojga, nie mógłbym żyć dobrze: albowiem, słowo Boże jest światłością duszy, a Ciało Boże, chlebem żywota. Można by to nazwać dwoma stołami, postawionymi z jednej i z drugiej strony w Skarbnicy świętego Kościoła. Jeden stół, jest to Ołtarz święty, mający Chleb święty, to jest drogie Ciało Chrystusa. Drugim stołem, jest Prawo Boże, zawierające naukę świętą, nauczającą prawdziwej wiary, i doprowadzającą nieomylnie aż za tę zasłonę, za którą jest Świętość Świętości. Dzięki Tobie, Panie Jezu, Światło Światłości wiekuistej, za ten stół nauki świętej, którą nam przez sługi Twoje Proroki, Apostoły, i inne Mędrce Twoje podałeś!

5. Gratias tibi, Creator ac Redemptor hominum, qui ad declarandam toti mundo caritatem tuam, coenam parasti magnam, in qua non agnum typicum, sed tuum sanctissimum Corpus et Sanguinem proposuisti manducandum: laetificans omnes fideles convivio sacro, et calice inebrians salutari, in quo sunt omnes deliciae paradisi, et epulantur nobiscum Angeli sancti, sed suavitate feliciori.

5. Dzięki Ci, Stwórco i Odkupicielu rodu ludzkiego, który dla okazania światu całemu miłości Twojej, zgotowałeś wieczerzę świętą; gdzie nie już baranka, który był tylko wyobrażeniem, lecz najświętsze Ciało i Krew Twoją dałeś nam do pożywania; uweselając tą świętą ucztą wszystkich wiernych, i upajając ich kielichem zbawienia, w którym są wszystkie rajskie rozkosze; a którego uczestnikami w wyższym stopniu słodkości i szczęśliwości, są Święci Aniołowie Twoi.

6. O quam magnum et honorabile est officium Sacerdotum, quibus datum est Dominum majestatis verbis sacris consecrare, labiis benedicere, manibus tenere, ore proprio sumere et ceteris ministrare! O quam mundae debent esse manus illae, quam purum os, quam sanctum corpus, quam immaculatum cor erit Sacerdotis, ad quem toties ingreditur Auctor puritatis! Ex ore Sacerdotis nihil nisi sanctum, nihil nisi honestum et utile procedere debet verbum, qui tam saepe Christi accipit Sacramentum.

6. O! jak wielkim i dostojnym jest urząd kapłanów, którym dano jest, Pana Zastępów świętymi słowy poświęcać i błogosławić, w ręku piastować, własnymi usty przyjmować i drugim podawać! O! jakże czyste być powinny te ręce i te usta, jak świętym to ciało. Niepokalanym będzie serce kapłana, do którego zstępuje Sprawca czystości wszelkiej. Z ust kapłana, który tak często przyjmuje Sakrament Chrystusa, nie insze jeno święte, uczciwe i pożyteczne słowo wychodzić powinno.

7. Oculi ejus simplices et pudici, qui Christi Corpus solent intueri. Manus purae et in coelum elevatae, quae Creatorem coeli et terrae solent contrectare. Sacerdotibus specialiter in lege dicitur: Sancti estote, quoniam ego sanctus sum, Dominus Deus vester.

7. Oczy jego, które w Ciało Chrystusowe wpatrywać się zwykły, powinny być proste i wstydliwe. Ręce jego czyste i wzniesione ku Niebu, jako te, którym Stwórcę Nieba i ziemi piastować wolno. Do kapłanów to szczególniej powiedziano jest w Prawie: Świętymi bądźcie: bom ja Święty jest Pan Bóg wasz (5).

8. Adjuvet nos gratia tua, omnipotens Deus, ut, qui officium sacerdotale suscepimus, digne ac devote tibi in omni puritate et conscientia bona famulari valeamus. Et si non possumus in tanta innocentia vitae conversari, ut debemus: concede nobis tamen digne flere mala, quae gessimus, et in spiritu humilitatis ac bonae voluntatis proposito tibi ferventius de cetero deservire.

8. Wspomagaj łaską Twoją, Wszechmogący Boże, nas, którzyśmy urząd kapłański przyjęli, abyśmy zdołali godnie i pobożnie we wszelkiej czystości, i w dobrym sumieniu Ci służyć. A jeśli nie możemy się zachować w takiej czystości życia, jak powinniśmy; daj nam przynajmniej godnie opłakiwać złości, któreśmy popełnili: daj nadal w duchu pokory, i w szczerym a chętnym postanowieniu poprawy, gorliwiej Ci służyć.

–––––––––––

Venerabilis Thomae a Kempis de Imitatione Christi libri quatuor. Praemissae sunt Orationes selectae et missae preces, nec non devotio viae crucis piissima. Editio stereotypa, accuratissime emendata. (Exemplar primum). Ratisbonae. Sumtibus G. Josephi Manz. 1854, pp. 325-330.

O naśladowaniu Jezusa Chrystusa ksiąg czworo, z łacińskiego przetłumaczył X. Alexander Jełowicki. Wydanie drugie. Poznań. Nakładem Księgarni Katolickiej. 1886, ss. 388-394.

Przypisy:

(1) Pieśń II, 17.

(2) I Kor. XIII, 10.

(3) I Kor. XIII, 12.

(4) Psalm CXVIII, 105.

(5) Lewit. XIX, 2.

Cracovia MMXVI, Kraków 2016

Powrót do spisu treści
DE IMITATIONE CHRISTI
O naśladowaniu Chrystusa

POWRÓT DO STRONY GŁÓWNEJ: