DE IMITATIONE CHRISTI

 

LIBRI QUATUOR

 

THOMAS A KEMPIS

 

 

O NAŚLADOWANIU

 

JEZUSA CHRYSTUSA

 

KSIĄG CZWORO

 

TOMASZ À KEMPIS

 

––––––––

 

LIBER QUARTUS

 

De Sacramento Altaris

 

KSIĘGA CZWARTA

 

O Sakramencie Ciała i Krwi Pańskiej

 

––––––

 

Devota exhortatio ad sacram Communionem

 

Pobożne wzywanie do Komunii świętej

 

Venite ad me omnes, qui laboratis et onerati estis, et ego reficiam vos, dicit Dominus. Panis quem ego dabo, caro mea est, pro mundi vita. Accipite et comedite, hoc est Corpus meum, quod pro vobis tradetur; hoc facite in meam commemorationem. Qui manducat meam carnem, et bibit meum sanguinem, in me manet, et ego in illo. Verba, quae ego locutus sum vobis, spiritus et vita sunt.

 

Głos Chrystusa.

 

Pójdźcie do mnie wszyscy, którzy pracujecie i jesteście obciążeni, a ja was ochłodzę (1), mówi Pan. A chleb który ja dam, jest moje Ciało, za żywot świata (2). Bierzcie, a jedzcie: to jest Ciało moje, które za was będzie wydane: to czyńcie na pamiątkę moją (3). Kto pożywa mego Ciała, a pije moją Krew, we mnie mieszka, a ja w nim (4). Słowa, którem ja wam mówił, duchem i żywotem są (5).

 

––––––

 

CAPUT I.

 

Cum quanta reverentia Christus sit suscipiendus

 

ROZDZIAŁ I.

 

Z jaką czcią i poszanowaniem Chrystusa przyjmować należy

 

Vox Discipuli.

 

1. Haec sunt verba tua, Christe, Veritas aeterna, quamvis non uno tempore prolata, nec uno in loco conscripta. Quia ergo tua sunt et vera, gratanter mihi et fideliter cuncta sunt accipienda. Tua sunt, et tu ea protulisti; et mea quoque sunt, quia pro salute mea ea edidisti. Libenter suscipio ea ex ore tuo, ut arctius inserantur cordi meo. Excitant me verba tantae pietatis, plena dulcedinis et dilectionis, sed terrent me delicta propria, et ad capienda tanta mysteria me reverberat impura conscientia. Provocat me dulcedo verborum tuorum, sed onerat multitudo vitiorum meorum.

 

Głos Ucznia.

 

1. O! Jezu! Prawdo wiekuista! oto są słowa Twoje, chociaż nie w jednym czasie wyrzeczone, i nie w jednym miejscu zapisane. A ponieważ są Twoje, są prawdziwe; przeto powinienem przyjąć je wszystkie z wdzięcznością i z wiarą. Twoje są, boś Ty wymówił je: i moje też są, boś je wydał dla zbawienia mojego. Rad je przyjmuję z ust Twoich, ażeby głębiej weszły w serce moje. Słowa tak wielkiej pobożności, tak pełne słodkości i miłości, wzruszają mię i pobudzają: lecz trwożą mię złe skłonności moje i nieczyste sumienie odpycha mię od tak wielkich tajemnic. Słodkość słów Twoich porywa mię, ale mnogość i ciężkość win moich, wstrzymuje mię.

 

 

2. Jubes, ut fiducialiter ad te accedam, si tecum velim habere partem; et ut immortalitatis accipiam alimoniam, si aeternam cupiam obtinere vitam et gloriam. Venite, inquis, ad me omnes, qui laboratis et onerati estis, et ego reficiam vos. O dulce et amicabile verbum in aure peccatoris, quod tu, Domine Deus meus, egenum et pauperem invitas ad Communionem tui sanctissimi Corporis. Sed quis ego sum, Domine, ut ad te praesumam accedere? Ecce, coeli coelorum te non capiunt; et tu dicis: Venite ad me omnes.

 

2. Rozkazujesz, abym z ufnością przystąpił do Ciebie, jeśli chcę mieć cząstkę z Tobą: i abym przyjął pokarm nieśmiertelności, jeśli pragnę otrzymać żywot i chwałę wieczną. Ty mówisz: Przyjdźcie do mnie wszyscy, którzy pracujecie i obciążeni jesteście, a ja was ochłodzę (6). O! jakoż słodkie i pożądane dla uszu grzesznika, to pełne miłości słowo, którym Ty Panie i Boże mój, nędznego i ubogiego wzywasz do pożywania Najświętszego Ciała Twojego! Lecz któż to ja jestem, o Panie! abym śmiał do Ciebie przystąpić? Oto, Niebiosa Niebios Ciebie ogarnąć nie mogą (7): a Ty mówisz: Przyjdźcie do mnie wszyscy.

 

 

3. Quid sibi vult ista piissima dignatio et tam amicabilis invitatio? Quomodo ausus ero venire, qui nihil boni mihi conscius sum, unde possim praesumere? Quomodo te introducam in domum meam, qui saepius offendi benignissimam faciem tuam? Reverentur Angeli et Archangeli, metuunt sancti et justi; et tu dicis: Venite ad me omnes. Nisi tu Domine hoc diceres, quis verum esse crederet? Et nisi tu juberes, quis accedere attentaret?

 

3. Skądże, i cóż ma znaczyć ta najmiłosierniejsza łaska, i to najprzyjaźniejsze wezwanie? Jakże poważę się przystąpić do Ciebie, ja który nie czuję w sobie żadnego dobra, które by mię do tego ośmielić mogło? Jakże wprowadzę Cię w dom mój, ja który tak często obraziłem najłaskawsze Oblicze Twoje. Aniołowie i Archaniołowie ze czcią upadają, Święci i sprawiedliwi truchleją: a Ty mówisz, Przyjdźcie do mnie wszyscy! Gdybyś nie Ty sam powiedział to, Panie, a któżby śmiał zawierzyć temu? I gdybyś nie Ty sam rozkazywał, a któżby poważył się przystąpić do Ciebie?

 

 

4. Ecce, Noë, vir justus, in arcae fabrica centum annis laboravit, ut cura paucis salvaretur: et ego quomodo me potero una hora praeparare, ut mundi fabricatorem cum reverentia sumam? Moyses, famulus tuus magnus, et specialis amicus tuus, arcam ex lignis imputribilibus fecit, quam et mundissimo vestivit auro, ut tabulas legis in ea reponeret: et ego, putrida creatura, audebo te conditorem legis ac vitae datorem tam facile suscipere? Salomon, sapientissimus regum Israel, templum magnificum septem annis in laudem nominis tui aedificavit, et octo diebus festum dedicationis ejus celebravit, mille hostias pacificas obtulit, et arcam foederis in clangore buccinae et jubilo in locum sibi praeparatum solemniter collocavit. Et ego infelix et pauperrimus hominum, quomodo te in domum meam introducam, qui vix mediam expendere devote novi horam? et utinam vel semel digne fere mediam!

 

4. Oto, Noe, mąż sprawiedliwy, a sto lat pracował nad budową Arki, ażeby z niewielu był zbawion (8): a jakże ja zdołam w jednej godzinie przygotować się na to, abym z należną czcią przyjął Stworzyciela świata? Mojżesz, Twój wielki sługa, i Tobie szczególniej miły, uczynił skrzynię z drzewa niepróchniejącego i złotem najczystszym ją oblókł (9), aby w niej złożył tablice prawa Twojego: a ja stworzenie podległe zepsuciu, ja próchno, będęż śmiał tak łatwo przystąpić do przyjęcia Dawcy Prawa i żywota wiecznego? Salomon, najmędrszy z królów Izraela, siedem lat budował kościół wspaniały, ku chwale Imienia Twojego: przez osiem dni obchodził uroczystość poświęcenia jego: tysiąc ofiar błagalnych złożył: i wśród dźwięku trąb, wśród okrzyków radości, na miejscu do tego zgotowanym, Arkę przymierza uroczyście postawił. A ja nieszczęsny, najnędzniejszy z ludzi, jakże Cię wprowadzę w dom mój, ja który Ci zaledwie pół godziny czasu, pobożnie poświęcić zdołam? Obym i tę małą chwilę, chociaż raz godnie przebył?

 

 

5. O mi Deus, quantum illi ad placendum tibi agere studuerunt! Heu, quam pusillum est, quod ago! Quam breve expleo tempus, cum me ad communicandum dispono! Raro totus collectus, rarissime ab omni distractione purgatus. Et certe in tua salutari Deitatis praesentia nulla deberet occurrere indecens cogitatio, nulla etiam occupare creatura: quia non Angelum, sed Angelorum Dominum suscepturus sum hospitio.

 

5. O mój Boże! tamci usiłowali tak wiele czynić dla przypodobania się Tobie! A ja niestety! jakże mało czynię; jak mało czasu poświęcam na przygotowanie się do przyjęcia Ciała i Krwi Twojej! Rzadko jestem skupiony w duchu, a jeszcze rzadziej wolny od wszelkiego roztargnienia. Zaprawdę, w zbawiennej obecności Twojej, żadna myśl nieprzystojna nawijać się, żadne stworzenie zajmować by nie powinno: albowiem nie Anioła, ale Aniołów Pana mam przyjąć w gospodzie mojej.

 

 

6. Est tamen valde magna distantia inter arcam foederis cum suis reliquiis, et mundissimum Corpus tuum cum suis ineffabilibus virtutibus; inter legalia illa sacrificia futurorum praefigurativa, et veram Corporis tui hostiam, omnium antiquorum sacrificiorum completivam.

 

6. Bardzo wielka i nieskończona jest różnica pomiędzy Arką przymierza z jej świętościami, a Twoim przenajświętszym Ciałem z jego niewysławioną mocą i przymiotami; pomiędzy ofiarami starego Zakonu, które były tylko wyobrażeniem i zapowiedzią ofiar przyszłych, a ofiarą istotną będącą wszystkich dawnych dopełnieniem, ofiarą prawdziwego Ciała Twego i Krwi Twojej.

 

 

7. Quare igitur non magis ad tuam venerabilem inardesco praesentiam? Cur non majori me praeparo sollicitudine ad tua sancta sumenda: quando illi antiqui sancti Patriarchae et Prophetae, reges quoque et principes cum universo populo, tantum devotionis demonstrarunt affectum erga cultum divinum?

 

7. Czemuż przeto serce moje nie goreje ogniem żywszej miłości i pożądania, ku Tobie Panie obecnemu w tym przenajświętszym Sakramencie? Czemu ja nie z gorliwszą usilnością, nie z troskliwszym staraniem przygotowuję się do przyjmowania Świętości Twoich: kiedy tamci dawni Święci, Patriarchowie i Prorocy, a także Królowie i Książęta, z całym ludem, okazywali tyle pobożnego uczucia i przywiązania, ku czci Bożej.

 

 

8. Saltavit devotissimus Rex David coram arca Dei totis viribus, recolens beneficia olim indulta patribus; fecit diversi generis organa, psalmos edidit, et cantari instituit cum laetitia, cecinit et ipse frequenter in cithara, Spiritus sancti afflatus gratia; docuit populum Israel toto corde Deum laudare, et ore consono diebus singulis benedicere et praedicare. Si tanta agebatur tunc devotio, ac divinae laudis extitit recordatio coram arca testamenti: quanta nunc mihi et omni populo Christiano habenda est reverentia et devotio in praesentia Sacramenti, in sumptione excellentissimi Corporis Christi?

 

8. Najpobożniejszy Król Dawid, wspominając na dobrodziejstwa udzielone niegdyś ojcom, pląsał Panu przed Arką z całych sił swoich; poczynił rozmaite sprzęty muzyczne, ułożył psalmy i postanowił, aby je śpiewano z weselem; sam też częstokroć, natchniony łaską Ducha Świętego, śpiewał przy dźwięku lutni; nauczał lud Izraelski chwalić Boga całym sercem, i co dzień wielbić i błogosławić zgodnymi głosy. Jeśli wtedy odbywało się tak wielkie nabożeństwo, jeśli Arka starego przymierza wzbudzała tak żarliwe wspominanie łask Bożych, i taką gorliwość o chwałę Bożą; ileż teraz mnie i całemu ludowi Chrześcijańskiemu, należy mieć poszanowania i pobożności w Obliczu Najdostojniejszego Sakramentu, w przyjmowaniu Najświętszego Ciała Chrystusowego.

 

 

9. Currunt multi ad diversa loca pro visitandis reliquiis Sanctorum, et mirantur auditis gestis eorum; ampla aedificia templorum inspiciunt, et osculantur sericis et auro involuta sacra ossa ipsorum. Et ecce, tu praesens es hic apud me in altari, Deus meus, Sanctus Sanctorum, Creator hominum, et Dominus Angelorum. Saepe in talibus videndis curiositas est hominum et novitas invisorum, et modicus reportatur emendationis fructus, maxime ubi est tam levis sine vera contritione discursus. Hic autem in Sacramento altaris totus praesens es, Deus meus, homo Christus Jesus: ubi et copiosus percipitur aeternae salutis fructus, quotiescunque fueris digne ac devote susceptus. Ad istud vero non trahit levitas aliqua, nec curiositas aut sensualitas, sed firma fides, devota spes et sincera caritas.

 

9. Wielu bieży w rozmaite miejsca, dla odwiedzania relikwii Świętych Pańskich: z zadziwieniem słuchają opowiadania ich czynów, z poszanowaniem przypatrują się wspaniałym budowom ich kościołów, i ze czcią należną całują święte ich kości uwinione jedwabiem i złotem. A oto, Ty sam obecny jesteś, tu, przy mnie, na tym ołtarzu, Ty sam Bóg mój, Święty nad Świętymi, Stwórca ludzi i Pan Aniołów. Tam, często ciekawość ludzi prowadzi, nowość rzeczy niewidzianych przywabia, i mały się stąd odnosi owoc poprawy, zwłaszcza kiedy te nawiedziny czynione są lekkim umysłem, bez skruchy prawdziwej. Tu zaś w Sakramencie ołtarza, obecny jest cały Jezus Chrystus, prawdziwy Bóg i człowiek: tu obfity owoc wiecznego zbawienia, pozyskuje się przez godne i pobożne przyjęcie tego Najświętszego Sakramentu: Do którego nie prowadzi ani lekkomyślność, ani ciekawość, ani zmysłowość; lecz silna wiara, pobożna nadzieja, i szczera a serdeczna miłość przynęca.

 

 

10. O invisibilis conditor mundi Deus, quam mirabiliter agis nobiscum, quam suaviter et gratiose cum electis tuis disponis, quibus temet ipsum in Sacramento sumendum proponis! Hoc namque omnem intellectum superat; hoc specialiter devotorum corda trahit, et accendit affectum. Ipsi enim veri fideles tui, qui totam vitam suam ad emendationem disponunt, ex hoc dignissimo Sacramento magnam devotionis gratiam et virtutis amorem frequenter recipiunt.

 

10. O niewidzialny Stworzycielu świata, Boże, z jak cudowną dobrocią obchodzisz się z nami! jak słodko i łaskawie darzysz wybranych Twoich, którym siebie samego w tym Sakramencie do przyjęcia dajesz! Oto, co przechodzi wszelkie pojęcie; oto, co szczególniej pociąga pobożne serca i miłość w nich zapala. Ci bowiem prawdziwi wierni Twoi, którzy przez całe swe życie ku poprawie dążą, w tym Najświętszym Sakramencie, odbierają częstokroć wielką łaskę pobożności i umiłowania cnoty.

 

 

11. O admirabilis et abscondita gratia Sacramenti, quam norunt tantum Christi fideles, infideles autem et peccatis servientes experiri non possunt! In hoc Sacramento confertur spiritualis gratia, et reparatur in anima virtus amissa, et per peccatum deformata redit pulchritudo. Tanta est aliquando haec gratia, ut ex plenitudine collatae devotionis non tantum mens, sed et debile corpus vires sibi praestitas sentiat ampliores.

 

11. O! cudowna i utajona łasko Sakramentu, którą znają tylko wierni Chrystusowi: a której niewierni i słudzy grzechu doznać nie mogą! Przez ten Sakrament zlewa się łaska Ducha Świętego, a dusza odzyskuje cnotę i piękność, którą przez grzech utraciła. Moc tej łaski bywa niekiedy tak wielką, a z niej powstająca żarliwość tak pełną i silną, iż nie tylko myśl słabą, lecz nawet i mdłe ciało pokrzepia i wzmacnia.

 

 

12. Dolendum tamen est et miserandum valde super tepiditate et negligentia nostra, quod non majori affectione trahimur ad Christum sumendum, in quo tota spes salvandorum consistit et meritum. Ipse enim est sanctificatio nostra et redemptio; ipse consolatio viatorum, et Sanctorum aeterna fruitio. Dolendum itaque valde, quod multi tam parum hoc salutare mysterium advertunt, quod coelum laetificat, et mundum conservat universum. Heu caecitas et duritia cordis humani, tam ineffabile donum non magis attendere, et ex quotidiano usu etiam ad inadvertentiam defluere!

 

12. A przeto z wielką boleścią i goryczą opłakiwać mamy, niedbalstwo i oziębłość naszą w przyjmowaniu Chrystusa; w którym spoczywa cała nadzieja, cała zasługa tych, którzy zbawieni być mają. On bowiem jest uświęceniem i odkupieniem naszym, On pocieszeniem pielgrzymów ziemskich, On wiekuistą szczęśliwością Świętych. Jakże niezmiernie boleć należy, że wielu tak mało zważa na tę tajemnicę zbawienia, która niebo radością napełnia, i zachowuje świat cały. Niestety! jak ślepe i zatwardziałe jest serce ludzkie, które nie przenika się coraz bardziej wielkością tego niewysławionego daru, ale owszem coraz mniej nań zważa, dlatego, że go codziennie używać może!

 

 

13. Si enim hoc sanctissimum Sacramentum in uno tantum celebraretur loco, et ab uno tantum consecraretur sacerdote in mundo: quanto putas desiderio ad illum locum et ad talem Dei sacerdotem homines afficerentur, ut divina mysteria celebrari viderent? Nunc autem multi facti sunt sacerdotes, et in multis locis offertur Christus, ut tanto major appareat gratia et dilectio Dei ad hominem, quanto latius est sacra Communio diffusa per omnem orbem. Gratias tibi, Jesu bone, pastor aeterne, qui nos pauperes et exules dignatus es pretioso Corpore et Sanguine tuo reficere, et ad haec mysteria percipienda etiam proprii oris tui alloquio invitare, dicendo: Venite ad me omnes, qui laboratis et onerati estis, et ego reficiam vos.

 

13. Gdyby bowiem ten Najświętszy Sakrament w jednym tylko miejscu się spełniał, i przez jednego tylko kapłana na świecie był ofiarowanym, z jakąż gorliwą żądzą ludzie zbiegaliby się do tego miejsca, do tego kapłana, aby mogli to ofiarowanie oglądać i być uczestnikami święcenia tajemnic Bożych? Lecz mamy wielu kapłanów, i na wielu miejscach spełnia się ofiara Chrystusa; ażeby łaska i miłość Boga ku ludziom, tym bardziej się okazywała, im obficiej Komunia święta rozszerza się po świecie. Dzięki Tobie, Jezu dobry, Pasterzu przedwieczny, który nas nędznych wygnańców, raczysz posilać przenajświętszym Ciałem i Krwią Twoją: i do przyjmowania tych świętych tajemnic, sam własnymi usty nas wzywasz, mówiąc: Przyjdźcie do mnie wszyscy, którzy spracowani i obciążeni jesteście, a ja ochłodzę was (10).

 

–––––––––––

 

 

Venerabilis Thomae a Kempis de Imitatione Christi libri quatuor. Praemissae sunt Orationes selectae et missae preces, nec non devotio viae crucis piissima. Editio stereotypa, accuratissime emendata. (Exemplar primum). Ratisbonae. Sumtibus G. Josephi Manz. 1854, pp. 286-294.

 

O naśladowaniu Jezusa Chrystusa ksiąg czworo, z łacińskiego przetłumaczył X. Alexander Jełowicki. Wydanie drugie. Poznań. Nakładem Księgarni Katolickiej. 1886, ss. 347-355.

 

Przypisy:

(1) Mt. XI, 28.

 

(2) Jan VI, 52.

 

(3) Mt. XXVI, 26. Łk. XXII, 19. I Kor. XI, 24.

 

(4) Jan VI, 57.

 

(5) Jan VI, 64.

 

(6) Mt. XI, 28.

 

(7) III Król. VIII, 27.

 

(8) Rodz. VI.

 

(9) Wyjśc. XXV, XXVI.

 

(10) Mt. XI, 28.

 

© Ultra montes (www.ultramontes.pl)

Powrót do spisu treści
DE IMITATIONE CHRISTI 
O naśladowaniu Chrystusa

POWRÓT DO STRONY GŁÓWNEJ: