DE IMITATIONE CHRISTI

 

LIBRI QUATUOR

 

THOMAS A KEMPIS

 

 

O NAŚLADOWANIU

 

JEZUSA CHRYSTUSA

 

KSIĄG CZWORO

 

TOMASZ À KEMPIS

 

––––––––

 

LIBER TERTIUS

 

De interna consolatione

 

KSIĘGA TRZECIA

 

O wewnętrznym pocieszeniu

 

––––––

 

CAPUT VII.

 

De occultanda gratia sub humilitatis custodia

 

ROZDZIAŁ VII.

 

O ukrywaniu łaski pod strażą pokory

 

1. Fili, utilius est tibi et securius devotionis gratiam abscondere, nec in altum te efferre, nec multum inde loqui, neque multum ponderare, sed magis temet ipsum despicere et tanquam indigno datam timere. Non est huic affectioni tenacius inhaerendum, quae citius potest mutari in contrarium. Cogita in gratia, quam miser et inops esse soles sine gratia. Nec est in eo tantum spiritualis vitae profectus, cum consolationis habueris gratiam; sed cum humiliter et abnegate patienterque tuleris ejus subtractionem: ita quod tunc ab orationis studio non torpeas, nec reliqua opera tua ex usu facienda, omnino dilabi permittas, sed sicut melius potueris et intellexeris, libenter, quod in te est, facias, nec propter ariditatem seu anxietatem mentis, quam sentis, te totaliter negligas.

 

1. Chrystus. Synu, użyteczniej i bezpieczniej jest tobie ukrywać łaskę pobożności, nie pysznić się nią, nie wiele o niej mówić i nie ubezpieczać się na niej nad miarę; lecz bardziej jeszcze gardzić sobą, i jako niegodnemu danej, obawiać się. Nie polegaj zbytnio na tym dobrym usposobieniu, które wkrótce w przeciwne uczucie zmienić się może. Gdy łaska cię nawiedza, myśl, jak bez niej lichym i nędznym jesteś. Postęp w życiu duchowym nie na tym tylko zależy, aby się radować obecnością łaski; lecz aby z pokorą, z wyrzeczeniem się samego siebie i z cierpliwością znosić jej usunięcie; tak abyś naówczas nie stygnął w przykładaniu się do modlitwy, i nie zaniedbywał innych ćwiczeń i powinności twoich. Lecz owszem, czyń chętnie co możesz, i jak najlepiej możesz i umiesz; a nie opuszczaj się zupełnie w powinnościach twoich, z powodu oschłości serca, albo zatrwożenia i utrapienia umysłu twojego.

 

 

2. Multi enim sunt, qui, cum non bene eis successerit, statim impatientes fiunt aut desides. Non enim semper est in potestate hominis via ejus, sed Dei est dare et consolari, quando vult et quantum vult et cui vult, sicut sibi placuerit, et non amplius. Quidam incauti propter devotionis gratiam se ipsos destruxerunt, quia plus agere voluerunt, quam potuerunt, non pensantes suae parvitatis mensuram, sed magis cordis affectum sequentes, quam rationis judicium. Et quia majora praesumpserunt, quam Deo placitum fuit, idcirco gratiam cito perdiderunt. Facti sunt inopes et viles relicti, qui in coelum posuerunt nidum sibi, ut humiliati et depauperati discant non in alis suis volare, sed sub pennis meis sperare. Qui adhuc novi sunt et imperiti in via Domini, nisi consilio discretorum se regant, faciliter decipi possunt et illudi.

 

2. Wielu bowiem jest takich, którzy, skoro się im nie dobrze wiedzie, wnet wpadają w niecierpliwość lub gnuśność. Nie zawsze bowiem w mocy człowieka jest droga jego (1), lecz w Bożej to mocy wspierać i pocieszać, kiedy chce, ile chce i kogo chce, jak to sobie sam upodoba, a nie więcej. Niektórzy byli tak nieostrożni, że przy łasce nabożeństwa upadli: bo więcej chcieli czynić niż mogli, nie pomnąc na słabość sił swoich, lecz w zarozumieniu swoim idąc raczej za popędem serca, niźli za sądem rozumu. A iż przez zbytnie zarozumienie kusili się o większe rzeczy, niż się to Bogu podobało, przeto wnet utracili łaskę Jego. I ci, którzy w Niebie zakładali gniazdo swoje, stali się lichymi i zostawionymi w nędzy własnej, ażeby upokorzeni i zubożeni uczyli się garnąć pod skrzydła moje i w nich pokładać nadzieję, a nie zaś swoimi latać. Ci, którzy są jeszcze nowi i niedoświadczeni na drodze Pańskiej, jeśli się nie poddadzą radom ludzi roztropnych i świadomych, łatwo zbłąkać się i zgubić się mogą.

 

 

3. Quod si suum sentire magis sequi, quam aliis exercitatis credere volunt, erit eis periculosus exitus, si tamen retrahi a proprio conceptu noluerint. Raro sibi ipsis sapientes ab aliis regi humiliter patiuntur. Melius est sapere modicum cum humilitate et parva intelligentia, quam magni scientiarum thesauri cum vana complacentia. Melius est tibi minus habere, quam multum, unde posses superbire. Non satis discrete agit, qui se totum laetitiae tradit, obliviscens pristinae inopiae suae et casti timoris Domini, qui timet gratiam oblatam amittere. Nec etiam satis virtuose sapit, qui tempore adversitatis et cujuscumque gravitatis nimis desperate se gerit, et minus fidenter de me, quam oportet, recogitat ac sentit.

 

3. A jeśli będą woleli iść raczej za zdaniem własnym, aniżeli wierzyć ludziom doświadczonym, bardzo niebezpieczny będzie ich koniec, jeśli trwać będą w uporze swoim. Ci, którzy mają się za mądrych, rzadko z pokorą drugim powodować się dają. Lepszą jest mała umiejętność i mała zdolność przy pokorze, aniżeli wielkie skarby umiejętności przy próżnej chlubie. Lepiej ci jest, że masz mniej, aniżeli żebyś miał więcej, a miał się tym pysznić. Nie dość roztropnie czyni ten, który się cały oddaje weselu, nie pomnąc na pierwotną nędzę swoją i na tę przeczystą bojaźń Pańską, która lęka się utracić doznaną łaskę. Nie dość mądrze czyni ten, który w czasach przeciwności i ucisku, wpada w zwątpienie, mniej jak należy mając ufności we mnie.

 

 

4. Qui tempore pacis nimis securus esse voluerit, saepe tempore belli nimis dejectus et formidolosus reperietur. Si scires semper humilis et modicus in te permanere, nec non spiritum tuum bene moderari et regere, non incideres tam cito in periculum et offensam. Consilium bonum est, ut fervoris spiritu concepto mediteris, quid futurum sit abscedente lumine. Quod dum contigerit, recogita et denuo lucem posse reverti, quam ad cautelam tibi, mihi autem ad gloriam, ad tempus subtraxi.

 

4. Kto się zbytnio ubezpiecza w czasie pokoju, ten częstokroć w czasie walki będzie bardzo zatrwożony i zachwiany. Gdybyś umiał być zawsze pokornym i skromnym, i umysł twój dobrze umiarkować, nie wpadałbyś tak łatwo w niebezpieczeństwo i w grzechy. Dobra to rada, abyś wtedy, gdy czujesz w sobie ducha żarliwości, rozmyślał nad tym, co to będzie, gdy cię odstąpi światłość jego. A gdy utracisz ducha światłości i żarliwości, myśl znowu, że może powrócić to światło, które odjąłem ci na czas, dla twojej przestrogi, a dla mojej chwały.

 

 

5. Utilior est saepe talis probatio, quam si semper prospera pro tua haberes voluntate. Nam merita non sunt ex hoc aestimanda, si quis plures visiones aut consolationes habeat, vel si peritus sit in scripturis, aut in altiori ponatur gradu: sed si vera fuerit humilitate fundatus et divina caritate repletus; si Dei honorem pure et integre semper quaerat; si se ipsum nihil reputet et in veritate despiciat, atque ab aliis etiam despici et humiliari magis gaudeat, quam honorari.

 

5. Pożyteczniej ci jest być tak doświadczanym, aniżeli, żeby ci się wszystko po twej myśli wiodło. Albowiem zasługi cenione być mają, nie podług tego, czy kto wiele miał objawień i pociech, czy był biegłym w znajomości pism świętych, lub czy wysokie miejsce zajmował. Lecz podług tego, czy był ugruntowanym w prawdziwej pokorze, i napełnionym miłością Boga; czy przede wszystkim i we wszystkim szukał chwały Bożej; czy siebie miał za nic, i szczerze pogardzał sobą, i czy więcej się cieszył, gdy drudzy go upokarzali i nim pogardzali, aniżeli gdy go chwalili i czcią otaczali.

 

–––––––––––

 

 

Venerabilis Thomae a Kempis de Imitatione Christi libri quatuor. Praemissae sunt Orationes selectae et missae preces, nec non devotio viae crucis piissima. Editio stereotypa, accuratissime emendata. (Exemplar primum). Ratisbonae. Sumtibus G. Josephi Manz. 1854, pp. 134-138.

 

O naśladowaniu Jezusa Chrystusa ksiąg czworo, z łacińskiego przetłumaczył X. Alexander Jełowicki. Wydanie drugie. Poznań. Nakładem Księgarni Katolickiej. 1886, ss. 184-188.

 

Przypisy:

(1) Jer. X, 23.

 
© Ultra montes (www.ultramontes.pl)
Cracovia MMXI, Kraków 2011

Powrót do spisu treści
DE IMITATIONE CHRISTI 
O naśladowaniu Chrystusa

POWRÓT DO STRONY GŁÓWNEJ: