O NAŚLADOWANIU

JEZUSA CHRYSTUSA

KSIĄG CZWORO

TOMASZ À KEMPIS

––––––––

LIBER TERTIUS

De interna consolatione

KSIĘGA TRZECIA

O wewnętrznym pocieszeniu

––––––

CAPUT LV.

De corruptione naturae et efficacia gratiae divinae

ROZDZIAŁ LV.

O skażeniu natury, i o skuteczności łaski Bożej

1. Domine Deus meus, qui me creasti ad imaginem et similitudinem tuam, concede mihi hanc gratiam, quam ostendisti tam magnam et necessariam ad salutem, ut vincam pessimam naturam meam, trahentem ad peccata et in perditionem. Sentio enim in carne mea legem peccati, contradicentem legi mentis meae, et captivum me ducentem ad obediendum sensualitati in multis; nec possum resistere passionibus ejus, nisi assistat tua sanctissima gratia, cordi meo ardenter infusa.

1. Uczeń. Panie i Boże mój, któryś mię stworzył na obraz i podobieństwo Twoje, udziel mi tej Łaski, którąś mi okazał tak wielką i do zbawienia potrzebną; ażebym zwyciężył najgorszą Naturę, ciągnącą mię ku grzechom i ku zatraceniu. Albowiem czuję w członkach moich zakon grzechu, sprzeciwiający się zakonowi umysłu mojego (1), i wiodący mię jako niewolnika do ulegania zmysłom: ani mogę oprzeć się namiętnościom, jeśli mię nie wspiera przenajświętsza łaska Twoja, napełniając i rozgrzewając serce moje.

2. Opus est gratia tua et magna gratia, ut vincatur natura, ad malum semper prona ab adolescentia sua. Nam per primum hominem Adam lapsa, et vitiata per peccatum, in omnes homines poena hujus maculae descendit: ut ipsa natura, quae bona et recta a te condita fuit, pro vitio jam et infirmitate corruptae naturae ponatur, eo quod motus ejus sibi relictus ad malum et inferiora trahit. Nam modica vis, quae remansit, est tanquam scintilla quaedam latens in cinere. Haec est ipsa ratio naturalis, circumfusa magna caligine, adhuc judicium habens boni et mali, veri falsique distantiam; licet impotens sit adimplere omne, quod approbat, nec pleno jam lumine veritatis, nec sanitate affectionum suarum potiatur.

2. Potrzeba Łaski, i wielkiej łaski Twojej, aby zwyciężyć Naturę, to jest zmysł i myśl serca człowieczego skłonną do złego od młodzieństwa swego (2). Albowiem przez upadek pierwszego człowieka, Adama, zmaza grzechowa spadła na cały ród ludzki; a natura ludzka tak dalece skażoną została, że samo nazwisko Natury, którą Ty dobrą i prawą utworzyłeś, bierze się teraz za wady i ułomności skażonej natury; dlatego, że jej poruszenia zostawione samym sobie, ku rzeczom poziomym i ku złemu ciągną. A resztka pierwotnej siły, jest tylko jakoby iskierką zagrzebaną w popiele. Tą resztką jest rozum przyrodzony, otoczony wielką ciemnością, mający jeszcze rozeznanie dobrego od złego, prawdy od fałszu; lecz już nie jest mocen spełniać to wszystko, co uznaje za dobre, i nie posiada już ani zupełnego światła prawdy, ani pierwotnej czystoty skłonności swoich.

3. Hinc est, Deus meus, quod condelector legi tuae secundum interiorem hominem, sciens mandatum tuum fore bonum, justum et sanctum, arguens etiam omne malum, et peccatum fugiendum. Carne autem servio legi peccati, dum magis sensualitati obedio, quam rationi. Hinc est, quod velle bonum mihi adjacet, perficere autem non invenio. Hinc saepe multa bona propono, sed quia gratia deest ad adjuvandum infirmitatem meam, ex levi resistentia resilio et deficio. Hinc accidit, quod viam perfectionis agnosco, et qualiter agere debeam, clare satis video: sed propriae corruptionis pondere pressus ad perfectiora non assurgo.

3. Stąd to pochodzi, o Boże mój, iż kocham się w zakonie Twoim według wewnętrznego człowieka (3); bo wiem, że zakon Twój święty, i przykazania Twoje święte, sprawiedliwe i dobre (4), bo czuję, że wszelkiego złego strzec się, i grzechu unikać należy. Lecz ciałem służę zakonowi grzechu (5), bardziej posłuszny będąc zmysłom niźli rozumowi: Albowiem chcenie przy mnie jest, ale wykonanie dobrego w sobie nie znajduję (6). Stąd często zamierzam sobie wiele dobrego, lecz ponieważ zbywa mi na Łasce ku wspomożeniu niemocy mojej, za lada oporem cofam się i upadam. Stąd zdarza się, że pojmuję drogę doskonałości, i dość jasno widzę, co czynić winieniem: Lecz uciskany ciężarem własnego zepsucia, ku doskonałości wznieść się nie mogę.

4. O quam maxime est mihi necessaria, Domine, tua gratia ad inchoandum bonum, ad proficiendum et ad perficiendum! Nam sine ea nihil possum facere: omnia autem possum in te, confortante me gratia. O vere coelestis gratia, sine qua nulla sunt propria merita, nulla quoque dona naturae ponderanda! Nihil artes, nihil divitiae, nihil pulchritudo vel fortitudo, nihil ingenium vel eloquentia valent apud te, Domine, sine gratia. Nam dona naturae bonis et malis sunt communia; electorum autem proprium donum est gratia sive dilectio, qua insigniti digni habentur vita aeterna. Tantum eminet haec gratia, ut nec donum prophetiae, nec signorum operatio, nec quantalibet alta speculatio aliquid aestimetur sine ea. Sed neque fides, neque spes, neque aliae virtutes tibi acceptae sunt sine caritate et gratia.

4. O! jak niezmiernie łaska Twoja potrzebna mi jest o Panie, ku rozpoczęciu dobrego, ku wytrwaniu w dobrem, i ku dokonaniu dobrego. Bez Twojej łaski nic począć nie zdołam; a z Twoją łaską, wszystko mogę w Tobie, który umacniasz mię (7). O! łasko prawdziwie Niebieska, bez której własne zasługi i dary przyrodzenia za nic ważone być mają! Nauka, bogactwo, męstwo, piękność, dowcip, wymowa, wszystko to bez łaski Twojej, o Panie! niczym jest przed Tobą. Albowiem dary przyrodzenia złym i dobrym są wspólne: lecz Łaska, to jest dar miłości Twojej, jest tylko udziałem wybranych i namaszczeniem tych, którzy są godni żywota wiecznego. Łaska, tak dalece przewyższa wszystko, że i dar proroctwa, i dar czynienia cudów, i dar najwznioślejszego rozmyślania, bez niej byłyby niczym. I ani wiara, ani nadzieja, ani też inne cnoty, nie byłyby Ci przyjemne bez miłości i Łaski.

5. O beatissima gratia, quae pauperem spiritu virtutibus divitem facis: et divitem multis bonis humilem corde reddis. Veni, descende ad me, reple me mane consolatione tua, ne deficiat prae lassitudine et ariditate mentis anima mea. Obsecro Domine, ut inveniam gratiam in oculis tuis; sufficit enim mihi gratia tua, ceteris non obtentis, quae desiderat natura. Si fuero tentatus et vexatus tribulationibus multis, non timebo mala, dum mecum fuerit gratia tua. Ipsa fortitudo mea, ipsa consilium confert et auxilium. Cunctis hostibus potentior est, sapientior universis sapientibus.

5. O! Najbłogosławieńsza Łasko, która ubogiego w duchu cnotami ubogacasz, a bogatego w liczne dary czynisz pokornym w sercu! Przyjdź, zstąp do mnie, od rana napełnij mię pociechą Twoją, aby od spracowania i oschłości nie ustała dusza moja. Błagam Cię, Panie! niech znajdę łaskę przed oczami Twymi: dosyć mi bowiem na łasce Twojej (8), choćbym nie otrzymał nic z tego, czego Natura pożąda. Jeśli mię rozliczne troski kusić i dręczyć będą, nie będę się bał złego, bowiemeś Ty jest ze mną (9). Łaska Twoja jest siłą moją, radą i pomocą moją. Ona mocniejsza nad wszystkie nieprzyjacioły, i mędrsza nad wszystkie mędrce.

6. Magistra est veritatis, doctrix disciplinae, lumen cordis, solamen pressurae, fugatrix tristitiae, ablatrix timoris, nutrix devotionis, productrix lacrymarum. Quid sum sine ea, nisi aridum lignum, et stirps inutilis ad ejiciendum? Tua ergo me, Domine, gratia semper et praeveniat et sequatur, ac bonis operibus jugiter praestet esse intentum, per Jesum Christum Filium tuum. Amen.

6. Ona mistrzynią prawdy, nauczycielką karności, światłem serca, pociechą w ucisku, ucieczką w smutku, obroną w trwogach, karmicielką pobożności i źródłem łez słodkich. Czymże jestem bez niej? oto drzewem uschłym, pniem nieużytecznym, godnym wyrwania i odrzucenia. Niechaj więc o Panie! łaska Twoja zawsze uprzedza mię i towarzyszy mi we wszystkim, i niech to sprawi, abym był ustawicznie oddany dobrym uczynkom, przez Jezusa Chrystusa, Syna Twojego. Amen.

–––––––––––

Venerabilis Thomae a Kempis de Imitatione Christi libri quatuor. Praemissae sunt Orationes selectae et missae preces, nec non devotio viae crucis piissima. Editio stereotypa, accuratissime emendata. (Exemplar primum). Ratisbonae. Sumtibus G. Josephi Manz. 1854, pp. 264-268.

O naśladowaniu Jezusa Chrystusa ksiąg czworo, z łacińskiego przetłumaczył X. Alexander Jełowicki. Wydanie drugie. Poznań. Nakładem Księgarni Katolickiej. 1886, ss. 324-328.

Przypisy:

(1) Rzym. VII, 23.

(2) Rodz. VIII, 21.

(3) Rzym. VII, 22.

(4) Rzym. VII, 12.

(5) Rzym. VII, 25.

(6) Rzym. VII, 18.

(7) Filip. IV, 13.

(8) II Kor. XII, 9.

(9) Psalm XXII, 4.

Cracovia MMXV, Kraków 2015

Powrót do spisu treści
DE IMITATIONE CHRISTI
O naśladowaniu Chrystusa

POWRÓT DO STRONY GŁÓWNEJ: