O NAŚLADOWANIU

JEZUSA CHRYSTUSA

KSIĄG CZWORO

TOMASZ À KEMPIS

––––––––

LIBER SECUNDUS

Admonitiones ad interna trahentes

KSIĘGA DRUGA

Upomnienia skłaniające ku życiu wewnętrznemu

––––––

CAPUT IX.

De carentia omnis solatii

ROZDZIAŁ IX.

O braku wszelkiej pociechy

1. Non est grave, humanum contemnere solatium, cum adest divinum. Magnum est et valde magnum, tam humano quam divino posse carere solatio, et pro amore Dei libenter exilium cordis velle sustinere, et in nullo se ipsum quaerere, nec ad proprium meritum respicere. Quid magni est, si hilaris sis et devotus adveniente gratia? Optabilis cunctis haec hora. Satis suaviter equitat, quem gratia Dei portat. Et quid mirum, si onus non sentit, qui portatur ab omnipotente et ducitur a summo ductore?

1. Nie trudno pogardzać ludzką pociechą, kiedy jest pociecha Boża. Lecz wielką i bardzo wielką jest rzeczą, umieć znosić pozbawienie ludzkiej i Bożej pociechy; i dla chwały Bożej chętnie wytrzymać to opustoszenie serca; i w niczym siebie nie szukać, ani zważać na własną zasługę. I cóż wielkiego, że jesteś wesół i pobożny, gdy nadeszła łaska Boża? godzina ta wszystkim pożądana. Miło jest bujać temu, kogo unosi łaska Boża. I cóż dziwnego, że ten ciężaru nie czuje, kogo Wszechmocny nosi, a Wódz Najwyższy prowadzi?

2. Libenter habemus aliquid pro solatio, et difficulter homo exuitur a se ipso. Vicit sanctus martyr Laurentius saeculum cum suo sacerdote; quia omne, quod in mundo delectabile videbatur, despexit, et summum Dei sacerdotem Sixtum, quem maxime diligebat, pro amore Christi etiam a se tolli clementer ferebat. Amore igitur creatoris amorem hominis superavit, et pro humano solatio divinum beneplacitum magis elegit. Ita et tu aliquem necessarium et dilectum amicum pro amore Dei disce relinquere. Nec graviter feras, cum ab amico derelictus fueris, sciens, quoniam oportet nos omnes tandem ab invicem separari.

2. Radzi chwytamy wszelką pociechę, i trudno człowiekowi wyzuć się z samego siebie. Św. Wawrzyniec, Męczennik, wespół z kapłanem swoim, zwyciężył świat: albowiem wzgardził wszystkim, cokolwiek zdawało się miłym na świecie: a dla miłości Chrystusa i to cierpliwie znosił, że go oderwano od Sykstusa, najwyższego Kapłana Bożego, którego najwięcej kochał. Miłością Stworzyciela zwyciężył miłość stworzenia: a upodobanie Boże, przeniósł nad ludzką pociechę. Tak też i ty, ucz się dla miłości Boga opuszczać najmilszego i najpotrzebniejszego przyjaciela twego. Ani też wielce się zasmucaj, jeśli cię opuści przyjaciel twój; wiedz bowiem, że przyjdzie czas, w którym wszyscy wzajem rozłączyć się muszą.

3. Multum et diu oportet hominem in se ipso certare, antequam discat se ipsum plene superare, et totum affectum suum in Deum trahere. Quando homo stat super se ipsum, facile labitur ad consolationes humanas. Sed verus Christi amator et studiosus sectator virtutum non cadit super illas consolationes, nec quaerit tales sensibiles dulcedines, sed magis fortes exercitationes, et pro Christo duros sustinere labores.

3. Nim człowiek nauczy się zupełnie siebie zwyciężać, i całe swe uczucie zwracać ku Bogu, musi wprzód wiele i długo walczyć sam z sobą. Kiedy człowiek opiera się na samym sobie, łatwo się nakłania ku ludzkim pociechom. Lecz prawdziwy miłośnik Chrystusa, i pilny naśladowca cnót Jego, nie daje się uwieść pociechom i nie szuka zmysłowych słodyczy; ale pragnie raczej ciężką pracę i ciężkie cierpienia dla Chrystusa ponosić.

4. Cum igitur spiritualis consolatio a Deo datur, cum gratiarum actione accipe eam; sed Dei munus intellige esse, non tuum meritum. Noli extolli, noli nimium gaudere, nec inaniter praesumere: sed esto magis humilior ex dono, cautior quoque et timoratior in cunctis actibus tuis; quoniam transibit hora illa, et sequetur tentatio. Cum ablata fuerit consolatio, non statim desperes: sed cum humilitate et patientia exspecta coelestem visitationem, quoniam potens est Deus ampliorem tibi redonare gratiam et consolationem. Istud non est novum nec alienum viam Dei expertis, quia in magnis Sanctis et in antiquis Prophetis fuit saepe talis alternationis modus.

4. Gdy zaś Bóg zsyła ci duchową pociechę, przyjmij ją z pobożnym dziękczynieniem: i bierz ją za dar Boży, a nie za twoją zasługę. Nie pyszń się, nie raduj się zbytnie, nie uwodź się próżnością: lecz niech cię dar taki pokorniejszym uczyni, i roztropniejszym i bojaźliwszym we wszystkich sprawach twoich: albowiem godzina łaski przeminie, i znowu przyjdą pokusy. Kiedy pociecha odjętą ci będzie, nie rozpaczaj; lecz z cierpliwością i pokorą czekaj nawiedzenia Bożego: albowiem Bóg mocen jest z większą jeszcze powrócić pociechą. Nie nowa to rzecz, ani obca tym, którzy doświadczeni na drodze Bożej: albowiem wielcy Święci i dawni Prorocy doznawali częstych przemian w takowym sposobie.

5. Unde quidam praesente jam gratia dicebat: Ego dixi in abundantia mea: Non movebor in aeternum. Absente vero gratia quid in se fuerit expertus, adjungit dicens: Avertisti faciem tuam a me, et factus sum conturbatus. Inter haec tamen nequaquam desperat, sed instantius Dominum rogat et dicit: Ad te, Domine, clamabo et ad Deum meum deprecabor. Denique orationis suae fructum reportat et se exauditum testatur, dicens: Audivit Dominus et misertus est mei; Dominus factus est adjutor meus. Sed in quo? Convertisti, inquit, planctum meum in gaudium mihi, et circumdedisti me laetitia. Si sic actum est cum magnis Sanctis, non est desperandum nobis infirmis et pauperibus, si interdum in fervore et interdum in frigiditate sumus: quoniam spiritus venit et recedit secundum suae voluntatis beneplacitum. Unde beatus Job ait: Visitas eum diluculo, et subito probas illum.

5. Dlatego to, jeden z nich w upojeniu łaski zawołał: A jam rzekł w dostatku moim: nie będę poruszony na wieki (1). Lecz gdy go łaska odstąpiła, wyznaje, czego doświadczył w sobie, mówiąc: odwróciłeś oblicze Twoje ode mnie, i stałem się zatrwożonym (2). Pomimo to jednak wcale nie rozpacza, lecz usilniej modli się do Pana i mówi: Do Ciebie Panie, wołać będę, i do Boga mego modlić się będę (3). Na koniec odnosi owoc modlitwy swojej: a iż był wysłuchany, świadczy, mówiąc: Usłyszał Pan i zmiłował się nade mną: Pan stał się wspomożycielem moim (4). Ale w czym? Zmieniłeś, mówi, płacz mój w wesele: zdarłeś wór mój, a oblokłeś mię weselem (5). Jeślić tak się działo z wielkimi Świętymi, nie rozpaczajmyż my nędzni i ułomni, jeśli niekiedy żarliwi, a niekiedy oziębli bywamy: albowiem Duch Święty nawiedza i odstępuje, podług dobrego upodobania woli swojej. Stąd to błogosławiony Job powiedział: Nawiedzasz go rano i natychmiast doświadczasz go (6).

6. Super quid igitur sperare possum, aut in quo confidere debeo, nisi in sola magna misericordia Dei et in sola spe gratiae coelestis? Sive enim adsint homines boni, sive devoti fratres vel amici fideles, sive libri sancti vel tractatus pulchri, sive dulces cantus et hymni: omnia haec modicum juvant et modicum sapiunt, quando desertus sum a gratia et in propria paupertate relictus. Tunc non est melius remedium, quam patientia et abnegatio mei in voluntate Dei.

6. W czymże nadzieję moją, w czymże położę ufność moją, jeśli nie w samej wielkości miłosierdzia Bożego, i w samej nadziei łaski Bożej? A więc chociażbym miał ku pomocy i ludzi dobrych, i braci pobożnych, i przyjaciół wiernych; i księgi święte i piękne rozprawy: i słodkie a pobożne pienia: wszystko to na mało się przyda, i mało pokrzepi, kiedy mię łaska odstąpiła, a zostawiony jestem ubóstwu i nędzy mojej. Wtedy nie masz lepszego lekarstwa, jak cierpliwość, i zupełne a pokorne poddanie się woli Bożej z zaprzaniem siebie samego.

7. Nunquam inveni aliquem tam religiosum et devotum, qui non habuerit interdum gratiae subtractionem, aut non senserit fervoris diminutionem. Nullus sanctus fuit tam alte raptus et illuminatus, qui prius vel postea non fuerit tentatus. Non enim dignus est alta Dei contemplatione, qui pro Deo non est exercitatus aliqua tribulatione. Solet enim sequentis consolationis tentatio praecedens esse signum. Nam tentationibus probatis coelestis promittitur consolatio. Qui vicerit, inquit, dabo ei edere de ligno vitae.

7. Nie znalazłem nigdy tak świętego i pobożnego człowieka, którego by łaska Boża nigdy nie odstępowała, albo któryby nie czuł kiedy-niekiedy oziębienia żarliwości swojej. Żaden Święty nie był tak wysoko wzniesiony i oświecony, ażeby wcześniej, czy później kuszony nie był. Albowiem niegodzien jest zatapiać się w Bogu, kto dla Boga nie cierpiał. Pokusa i troska jest zwykle zwiastunką pociechy. Pociecha obiecana jest tym, którzy wytrwają w pokusach. Albowiem powiedziano jest: Zwycięzcy dam jeść z drzewa żywota, które jest w raju Boga mojego (7).

8. Datur autem consolatio divina, ut homo fortior sit ad sustinendum adversa. Sequitur etiam tentatio, ne se elevet de bono. Non dormit diabolus, nec caro adhuc mortua est; ideo non cesses te praeparare ad certamen, quia a dextris et a sinistris sunt hostes, qui nunquam quiescunt.

8. Bóg daje pociechę swoją, aby człowiek był mężniejszym w znoszeniu przeciwności. A zaś pokusa dlatego następuje, ażeby człowiek z żadnego dobra w dumę się nie wzbijał. Szatan nie śpi i ciało jeszcze nie zamarło; a więc nie przestawaj sposobić się do walki: albowiem po prawicy i po lewicy są nieprzyjaciele, którzy nigdy nie spoczną.

–––––––––––

Venerabilis Thomae a Kempis de Imitatione Christi libri quatuor. Praemissae sunt Orationes selectae et missae preces, nec non devotio viae crucis piissima. Editio stereotypa, accuratissime emendata. (Exemplar primum). Ratisbonae. Sumtibus G. Josephi Manz. 1854, pp. 93-98.

O naśladowaniu Jezusa Chrystusa ksiąg czworo, z łacińskiego przetłumaczył X. Alexander Jełowicki. Wydanie drugie. Poznań. Nakładem Księgarni Katolickiej. 1886, ss. 141-147.

Przypisy:

(1) Psalm XXIX, 7.

(2) Psalm XXIX, 8.

(3) Psalm XXIX, 9.

(4) Psalm XXIX, 11.

(5) Psalm XXIX, 12.

(6) Job. VII, 18.

(7) Apok. II, 7.

Cracovia MMX, Kraków 2010

Powrót do spisu treści
DE IMITATIONE CHRISTI
O naśladowaniu Chrystusa

POWRÓT DO STRONY GŁÓWNEJ: