O NAŚLADOWANIU

JEZUSA CHRYSTUSA

KSIĄG CZWORO

TOMASZ À KEMPIS

––––––––

LIBER SECUNDUS

Admonitiones ad interna trahentes

KSIĘGA DRUGA

Upomnienia skłaniające ku życiu wewnętrznemu

––––––

CAPUT I.

De interna conversatione

ROZDZIAŁ I.

O wewnętrznej rozmowie

1. Regnum Dei intra vos est, dicit Dominus. Converte te ex toto corde ad Dominum et relinque hunc miserum mundum, et inveniet anima tua requiem. Disce exteriora contemnere et ad interiora te dare, et videbis regnum Dei in te venire. Est enim regnum Dei pax et gaudium in Spiritu Sancto, quod non datur impiis. Veniet ad te Christus, ostendens tibi consolationem suam, si dignam illi ab intus paraveris mansionem. Omnis gloria ejus et decor ab intra est, et ibi complacet sibi. Frequens illi visitatio cum homine interno, dulcis sermocinatio, grata consolatio, multa pax, familiaritas stupenda nimis.

1. Królestwo Boże w Was jest (1), mówi Pan. Nawróć się całym sercem do Boga i opuść ten świat nędzny, a dusza twoja znajdzie odpocznienie. Ucz się pogardzać rzeczami zewnętrznymi, a oddawać się rzeczom wewnętrznym; a ujrzysz Królestwo Boże wchodzące do ciebie. Albowiem Królestwo Boże jest sprawiedliwość i pokój, i wesele w Duchu Świętym (2), czego bezbożni nie mają. Przyjdzie do ciebie Chrystus, i napełni cię pociechą swoją, jeśliś Mu godne mieszkanie przygotował w sercu twoim. Wszelka chwała Jego i ozdoba wewnątrz jest (3), i tam podoba sobie. Często On nawiedza człowieka wewnętrznego, a rozmowa z Nim słodka, pociecha najmilsza, pokój najobfitszy, poufałość dziwnie wielka.

2. Eia, anima fidelis, praepara huic sponso cor tuum, quatenus ad te venire et in te habitare dignetur. Sic enim dicit: Si quis diligit me, sermonem meum servabit, et ad eum veniemus et mansionem apud eum faciemus. Da ergo Christo locum, et caeteris omnibus nega introitum. Cum Christum habueris, dives es, et sufficit tibi. Ipse erit provisor tuus et fidelis procurator in omnibus, ut non sit opus in hominibus sperare. Homines enim cito mutantur, et deficiunt velociter; Christus autem manet in aeternum, et adstat usque in finem firmiter.

2. Ach! spiesz się duszo wierna, przygotuj temu Oblubieńcowi serce twoje, ażeby do ciebie przyjść i w tobie zamieszkać raczył. Albowiem powiedział: Jeśli kto mię miłuje, będzie chował mowę moją: a Ojciec mój umiłuje go, i do niego przyjdziemy, i mieszkanie u niego uczynimy (4). Otwórz więc Chrystusowi serce twoje, a zamknij je światu. Gdy masz Chrystusa, bogaty jesteś, i dosyć ci na tym. On będzie Opatrznością twoją i wiernym sprawcą we wszystkim, abyś nie potrzebował pokładać nadziei w ludziach. Albowiem ludzie prędko zmieniają się i prędko odstępują; a Chrystus trwa na wieki (5) i będzie z tobą na wieki.

3. Non est magna fiducia ponenda in homine fragili et mortali, etiamsi utilis sit et dilectus; neque tristitia multa ex hoc capienda, si interdum adversetur et contradicat. Qui hodie tecum sunt, cras contrariari possunt, et e converso saepe ut aura vertuntur. Pone totam fiduciam tuam in Deo, et sit ipse timor tuus et amor tuus. Ipse pro te respondebit, et faciet bene, sicut melius fuerit. Non habes hic manentem civitatem; et ubicumque fueris, extraneus es et peregrinus; nec requiem aliquando habebis, nisi Christo intime fueris unitus.

3. Nie trzeba pokładać wielkiej ufności w człowieku ułomnym i śmiertelnym, chociażby ci był pomocnym i drogim sercu twojemu: ani nie należy bardzo się smucić, jeśliby kiedy sprzeciwił się tobie i powstał na ciebie. Ci co dziś są z tobą, jutro mogą być przeciw tobie, i odwrotnie; ludzie jak wiatr często zmieniają się. Całą ufność twoją połóż w Bogu; niech On będzie i bojaźnią i miłością twoją. On sam za ciebie odpowie i uczyni dobrze, jako najlepiej. Nie mamy tu miasta trwającego (6); i gdziekolwiek będziesz, wszędzie obcym i pielgrzymem będziesz; i nigdzie nie znajdziesz spoczynku, chyba, że się z Chrystusem serdecznie połączysz.

4. Quid hic circumspicis, cum iste non sit locus tuae requietionis? In coelestibus debet esse habitatio tua, et sicut in transitu, cuncta terrena sunt aspicienda. Transeunt omnia, et tu cum eis pariter. Vide, ut non inhaereas, ne capiaris et pereas. Apud Altissimum sit cogitatio tua, et deprecatio tua ad Christum sine intermissione dirigatur. Si nescis speculari alta et coelestia, requiesce in passione Christi, et in sacris vulneribus ejus libenter habita. Si enim ad vulnera et pretiosa stigmata Jesu devote confugis, magnam in tribulatione confortationem senties; nec multum curabis hominum despectiones, faciliterque verba detrahentium perferes.

4. Czegóż tu wokoło siebie upatrujesz, kiedy nie tu miejsce twojego spocznienia? Mieszkanie twoje powinno być w Niebie, a na wszystkie ziemskie rzeczy jeno jako w przechodzie spoglądać mamy. Wszystko przemija, i ty przeminiesz. Patrz, abyś się nie przywiązał bardzo do żadnej rzeczy, z obawy, ażebyś się nie stał jej niewolnikiem, i przez nią nie zginął. Niech myśl twoja wznosi się zawsze ku Najwyższemu, a ku Chrystusowi zwracaj bezprzestannie błagania twoje. Jeśli nie umiesz rozmyślać o rzeczach górnych i Niebieskich, poprzestań na rozmyślaniu męki Chrystusowej, i w świętych ranach Jego rad przemieszkiwaj. Jeśli bowiem uciekasz się pobożnie do ran Chrystusowych, wielkie umocnienie poczujesz w czasach ucisku; ani dbać będziesz na wzgardę ludzką i łatwo zniesiesz wszelką obelgę.

5. Christus fuit etiam in mundo ab hominibus despectus, et in maxima necessitate a notis et amicis inter opprobria derelictus. Christus pati voluit et despici; et tu audes de aliquo conqueri? Christus habuit adversarios et oblocutores, et tu vis omnes habere amicos et benefactores? Unde coronabitur patientia tua, si nihil adversitatis occurrerit? Si nihil contrarium vis pati, quomodo eris amicus Christi? Sustine cum Christo et pro Christo, si vis regnare cum Christo.

5. Chrystus był także wzgardzony od ludzi na tym świecie; a w największej potrzebie, wpośród zniewag i męki, odstąpili Go znajomi i przyjaciele Jego. Chrystus chciał cierpieć i być wzgardzonym; a ty śmiesz na co bądź uskarżać się! Chrystus miał nieprzyjaciół i obmówców, a ty chcesz mieć wszystkich przyjaciółmi i dobrodziejami! Za cóżby twoja cierpliwość miała być uwieńczoną, gdyby cię żadna przeciwność nigdy nie spotkała. Jeśli nie chcesz cierpieć, jakże być możesz przyjacielem Chrystusa? Cierp z Chrystusem i dla Chrystusa, jeśli chcesz królować z Chrystusem.

6. Si semel perfecte introisses in interiora Jesu, et modicum de ardenti amore ejus sapuisses: tunc de proprio commodo vel incommodo nihil curares, sed magis de opprobrio illato gauderes; quia amor Jesu facit hominem se ipsum contemnere. Amator Jesu et veritatis, et verus internus et liber ab affectionibus inordinatis, potest se ad Deum libere convertere, et elevare se supra se ipsum in spiritu ac fruitive quiescere.

6. Gdybyś raz doskonale wszedł w serce Chrystusa, i choć cokolwiek zakosztował Jego wielkiej miłości: wtedy byś nie dbał wcale o dogadzanie upodobaniu twojemu, lecz raczej cieszyłbyś się ze wszelkiej odniesionej krzywdy; albowiem miłość Jezusa uczy człowieka gardzić samym sobą. Miłośnik Jezusa i prawdy, człowiek prawdziwie wewnętrzny i wolny od nieporządnych skłonności, może swobodnie zwrócić myśl do Boga, a wzniósłszy się w duchu nad siebie samego, radością Świętych w Bogu odpoczywać.

7. Cui sapiunt omnia, prout sunt, non ut dicuntur aut aestimantur: hic vere sapiens est et doctus a Deo magis, quam ab hominibus. Qui ab intra scit ambulare et modicum ab extra res ponderare, non requirit loca nec expectat tempora ad habenda devota exercitia. Homo internus cito se recolligit, quia nunquam se totum ad exteriora effundit. Non illi obest labor exterior aut occupatio ad tempus necessaria, sed sicut res eveniunt, sic se illis accommodat. Qui intus bene dispositus est et ordinatus, non curat mirabiles et perversos hominum gestus. Tantum homo impeditur et distrahitur, quantum sibi res attrahit.

7. Kto ceni rzecz każdą, podług tego czym jest w istocie, nie zaś podług tego, jak ludzie ją szacują, lub o niej mówią, ten jest prawdziwie mądry; a mądrość jego więcej od Boga, jak od ludzi pochodzi. Kto umie postępować podług wewnętrznych natchnień, a na zewnętrzne rzeczy mało uważa, temu wszelkie miejsce i wszelki czas, dobre są do ćwiczeń pobożnych. Człowiek wewnętrzny wnet może zebrać się w duchu, bo nigdy nie rozprasza się na zewnątrz. Nic mu nie zawadza, ani praca zewnętrzna, ani zatrudnienia przywiązane do czasu: lecz on stosuje się do wszystkiego, co się nadarza. Kto się wewnątrz dobrze usposobi i urządzi, ten nie zważa na dziwne i przewrotne sprawy ludzkie. O tyle człowiek doznaje roztargnień i przeszkód, o ile się przywiązuje do rzeczy zewnętrznych.

8. Si recte tibi esset, et bene purgatus esses, omnia tibi in bonum cederent et profectum. Ideo multa tibi displicent et saepe conturbant, quia adhuc non es perfecte tibi ipsi mortuus nec segregatus ab omnibus terrenis. Nil sic maculat et implicat cor hominis, sicut impurus amor in creaturis. Si renuis consolari exterius, poteris speculari coelestia et frequenter jubilare interius.

8. Gdybyś był prawy, a serca czystego, wszystko by się obracało ku twemu dobru i twemu udoskonaleniu. Lecz że nie zamarłeś jeszcze samemu sobie, i nie dość odosobniłeś się od świata, dlatego wiele rzeczy nie podoba się tobie i często cię niepokoi i trwoży. Nic tak nie kazi i nie wikła serca ludzkiego, jak zmysłowe zamiłowanie w stworzeniach. Jeśli odrzucisz pociechy zewnętrzne, będziesz mógł zatapiać się w rozmyślaniu rzeczy Niebieskich, i często wewnętrzną pociechą radować się będziesz.

–––––––––––

Venerabilis Thomae a Kempis de Imitatione Christi libri quatuor. Praemissae sunt Orationes selectae et missae preces, nec non devotio viae crucis piissima. Editio stereotypa, accuratissime emendata. (Exemplar primum). Ratisbonae. Sumtibus G. Josephi Manz. 1854, pp. 73-78.

O naśladowaniu Jezusa Chrystusa ksiąg czworo, z łacińskiego przetłumaczył X. Alexander Jełowicki. Wydanie drugie. Poznań. Nakładem Księgarni Katolickiej. 1886, ss. 118-124.

Przypisy:

(1) Łk. XVII, 21.

(2) Rzym. XIV, 17.

(3) Psalm XLIV, 14.

(4) Jan XIV, 23.

(5) Jan XII, 34.

(6) Żyd. XIII, 14.

Cracovia MMX, Kraków 2010

Powrót do spisu treści
DE IMITATIONE CHRISTI
O naśladowaniu Chrystusa

POWRÓT DO STRONY GŁÓWNEJ: