O NAŚLADOWANIU

JEZUSA CHRYSTUSA

KSIĄG CZWORO

TOMASZ À KEMPIS

––––––––

LIBER PRIMUS

Admonitiones ad spiritualem vitam utiles

KSIĘGA PIERWSZA

Upomnienia ku duchowemu życiu przydatne

––––––

CAPUT XXI.

De compunctione cordis

ROZDZIAŁ XXI.

O skrusze serca

1. Si vis aliquid proficere, conserva te in timore Dei, et noli esse nimis liber: sed sub disciplina cohibe omnes sensus tuos, nec ineptae te tradas laetitiae. Da te ad cordis compunctionem, et invenies devotionem. Compunctio multa bona aperit, quae dissolutio cito perdere consuevit. Mirum est, quod homo potest unquam perfecte in hac vita laetari, qui suum exilium et tam multa pericula animae suae considerat et pensat.

1. Jeśli chcesz postąpić w dobrem, zachowaj się w bojaźni Bożej i nie chciej zbytniej wolności: lecz wielką karnością poskramiaj wszystkie zmysły twoje i nie oddawaj się niedorzecznym radościom. Oddaj się skrusze serca a znajdziesz pobożność. Skrucha otwiera wiele darów, które przez rozprzężenie prędko utracamy. Dziwno jest, jak może zupełnie weselić się w tym życiu człowiek, który swoje wygnanie i tak liczne niebezpieczeństwa duszy, czuje i rozważa.

2. Propter levitatem cordis et negligentiam defectuum nostrorum non sentimus animae nostrae dolores, sed saepe vane ridemus, quando merito flere deberemus. Non est vera libertas nec bona laetitia, nisi in timore Dei cum bona conscientia. Felix, qui abjicere potest omne impedimentum distractionis, et ad unionem se recolligere sanctae compunctionis. Felix, qui a se abdicat, quidquid conscientiam suam maculare potest vel gravare. Certa viriliter; consuetudo consuetudine vincitur. Si tu scis homines dimittere, ipsi bene te dimittent tua facta facere.

2. Z powodu lekkości serca i zaniedbania wad naszych, nie czujemy boleści duszy naszej: lecz częstokroć śmiejemy się płocho, kiedy byśmy gorzko płakać powinni. Nie masz ani prawdziwej wolności, ani dobrego wesela, jeno przy dobrym sumieniu a w bojaźni Bożej. Szczęśliwy, kto może się pozbyć roztargnień, a zebrać się w sobie ze świętą skruchą. Szczęśliwy, kto od siebie odpycha to wszystko, cokolwiek może splamić albo obciążyć sumienie jego. Walcz mężnie, nałóg zwycięża się nałogiem. Jeśli umiesz znosić ludzi, oni też pozwolą, abyś czynił to, co masz czynić.

3. Non attrahas tibi res aliorum, nec te implices causis majorum. Habeas semper oculum super te primum, et admoneas te ipsum specialiter prae omnibus tibi dilectis. Si non habes favorem hominum, noli exinde tristari; sed hoc sit tibi grave, quia non habes te satis bene et circumspecte, sicut deceret Dei servum et devotum religiosum conversari. Utilius est saepe et securius, quod homo non habeat multas consolationes in hac vita, secundum carnem praecipue. Tamen quod divinas non habemus, aut rarius sentimus, nos in culpa sumus; quia compunctionem cordis non quaerimus, nec vanas et externas omnino abjicimus.

3. Nie wdawaj się w cudze sprawy, ani się mieszaj w czynności starszych. Miej zawsze oko naprzód na siebie, a szczególniej upominaj sam siebie, pierwej jak kogo bądź z najmilszych tobie. Jeśli ci ludzie nie sprzyjają, nie smuć się tym: lecz tym się ciężko zasmucaj, że nie strzeżesz samego siebie tak czujnie i opatrznie, jak przystało na sługę Bożego i na pobożnego zakonnika. Często pożyteczniej i bezpieczniej jest nie mieć w tym życiu wiele pociech, zwłaszcza zmysłowych. Jeśli zaś nie miewamy pociech Bożych, jeśli je rzadziej czujemy, nasza w tym wina: bo nie staramy się o skruchę serca, bo niezupełnie odrzucamy marne zewnętrzne pociechy.

4. Cognosce te indignum divina consolatione, sed magis dignum multa tribulatione. Quando homo est perfecte compunctus, tunc gravis et amarus est ei totus mundus. Bonus homo sufficientem invenit materiam dolendi et flendi. Sive enim se considerat, sive de proximo pensat, scit, quia nemo sine tribulatione hic vivit. Et quanto strictius sese considerat, tanto amplius dolet. Materiae justi doloris et internae compunctionis sunt peccata et vitia nostra, quibus ita involuti jacemus, ut raro coelestia contemplari valeamus.

4. Znaj się niegodnym Bożej pociechy, ale raczej godnym wielkiego utrapienia. Kiedy człowiek ma doskonałą skruchę, wtedy cały świat ciężki mu jest i gorzki. Człowiek dobry zawsze znajduje dostateczne powody do żalu i płaczu. Albowiem, czy rozważa sam siebie, czy o bliźnim rozmyśla, wie, iż tu nikt bez utrapienia nie żyje. A im ściślej siebie rozważa, tym bardziej boleje. Przedmiotem słusznego żalu i wewnętrznej skruchy są grzechy i wady nasze: w których tak ugrzęzeni leżymy, iż rzadko kiedy zdolni jesteśmy wznieść się do rozmyślania o rzeczach niebieskich.

5. Si frequentius de morte tua, quam de longitudine vitae cogitares, non dubium, quin ferventius te emendares. Si etiam futuras inferni sive purgatorii poenas cordialiter perpenderes, credo quod libenter laborem et dolorem sustineres, et nihil rigoris formidares. Sed quia ad cor ista non transeunt, et blandimenta adhuc amamus, ideo frigidi et valde pigri remanemus.

5. Gdybyś częściej rozmyślał o śmierci, jak o długim życiu, bezwątpienia gorliwiej byś się poprawiał. Gdybyś też przyszłe piekielne albo czyśćcowe kary serdecznie rozważał, sądzę, że chętnie byś znosił boleści i prace, i nie obawiałbyś się ostrego życia. Lecz ponieważ te myśli nie dochodzą do serca naszego, i jeszcze lubimy to, co nam pochlebia, dlatego jesteśmy jeszcze oziębli i bardzo leniwi.

6. Saepe est inopia spiritus, unde tam leviter conqueritur miserum corpus. Ora igitur humiliter ad Dominum, ut det tibi compunctionis spiritum, et dic cum Propheta: Ciba me Domine pane lacrymarum, et potum da mihi in lacrymis in mensura.

6. Że nędzne ciało uskarża się tak łatwo, pochodzi to często z ubóstwa ducha. Módl się więc pokornie do Pana, aby ci dał ducha skruchy i mów z Prorokiem: Nakarm mię, Panie! chlebem płaczu i napój kielichem łez (1).

–––––––––––

Venerabilis Thomae a Kempis de Imitatione Christi libri quatuor. Praemissae sunt Orationes selectae et missae preces, nec non devotio viae crucis piissima. Editio stereotypa, accuratissime emendata. (Exemplar primum). Ratisbonae. Sumtibus G. Josephi Manz. 1854, pp. 47-50.

O naśladowaniu Jezusa Chrystusa ksiąg czworo, z łacińskiego przetłumaczył X. Alexander Jełowicki. Wydanie drugie. Poznań. Nakładem Księgarni Katolickiej. 1886, ss. 92-95.

Przypisy:

(1) Psalm LXXIX, 6.

Cracovia MMIX, Kraków 2009

Powrót do spisu treści
DE IMITATIONE CHRISTI
O naśladowaniu Chrystusa

POWRÓT DO STRONY GŁÓWNEJ: