DE IMITATIONE CHRISTI

 

LIBRI QUATUOR

 

THOMAS A KEMPIS

 

 

O NAŚLADOWANIU

 

JEZUSA CHRYSTUSA

 

KSIĄG CZWORO

 

TOMASZ À KEMPIS

 

––––––––

 

LIBER PRIMUS

 

Admonitiones ad spiritualem vitam utiles

 

KSIĘGA PIERWSZA

 

Upomnienia ku duchowemu życiu przydatne

 

––––––

 

CAPUT XX.

 

De amore solitudinis et silentii

 

ROZDZIAŁ XX.

 

O zamiłowaniu samotności i milczenia

 

1. Quaere aptum tempus vacandi tibi, et de beneficiis Dei frequenter cogita. Relinque curiosa. Tales perlege materias, quae compunctionem magis praestant, quam occupationem. Si te subtraxeris a superfluis locutionibus et otiosis circuitionibus, nec non a novitatibus et rumoribus audiendis: invenies tempus sufficiens et aptum bonis meditationibus insistendis. Maximi Sanctorum humana consortia, ubi poterant, vitabant, et Deo in secreto vivere eligebant.

 

1. Szukaj sposobnego czasu do wchodzenia w samego siebie, a o dobrodziejstwach Bożych często rozmyślaj. Omijaj to, co tylko ciekawe. A takie dobieraj czytania, które więcej służą do wzbudzenia skruchy, jak do zabawienia umysłu. Nie wdawaj się w niepotrzebne rozmowy; zaniechaj próżniackich rozrywek; nie słuchaj nowinek i plotek; a znajdziesz czas obfity i sposobny do pobożnego rozmyślania. Najwięksi Święci, ile mogli unikali towarzystw ludzkich, a Bogu w ukryciu służyć woleli.

 

 

2. Dixit quidam: Quoties inter homines fui, minor homo redii. Hoc saepius experimur, quando diu confabulamur. Facilius est omnino tacere, quam verbo non excedere. Facilius est domi latere, quam foris se posse sufficienter custodire. Qui igitur intendit ad interiora et spiritualia pervenire, oportet eum cum Jesu a turba declinare. Nemo secure apparet, nisi qui libenter latet. Nemo secure loquitur, nisi qui libenter tacet. Nemo secure praeest, nisi qui libenter subest. Nemo secure praecipit, nisi qui bene obedire didicit.

 

2. Powiedział ktoś: Ile razy poszedłem między ludzi, mniejszym wróciłem człowiekiem (1). Częstokroć doświadczamy tego, kiedy się zadajem w długie rozmowy. Łatwiej jest zupełnie milczeć, aniżeli nie wykroczyć słowem. Łacniej jest w domu bezpiecznie przebywać, aniżeli za domem dostatecznie czuwać nad sobą. A przeto, kto dąży do wewnętrznego i duchowego życia, ten na wzór Jezusa zgiełku unikać powinien. Ten tylko bezpieczny wśród ludzi, kto rad ukrywa się przed nimi. Ten tylko bezpieczny w mowie, kto chętnie milczy. Ten tylko bezpieczny na przełożeństwie, kto rad być podwładnym. Ten tylko bezpieczny w rozkazywaniu, kto być posłusznym dobrze się wyuczył.

 

 

3. Nemo secure gaudet, nisi bonae conscientiae in se testimonium habeat. Semper tamen Sanctorum securitas plena timoris Dei extitit. Nec eo minus solliciti et humiles in se fuerunt, quia magnis virtutibus et gratia emicuerunt. Pravorum autem securitas ex superbia et praesumptione oritur, et in fine in deceptionem sui ipsius vertitur. Nunquam promittas tibi securitatem in hac vita, quamvis bonus videaris coenobita aut devotus eremita.

 

3. Ten tylko bezpiecznie weseli się, kto ma w sobie świadectwo dobrego sumienia. Jednakże to bezpieczeństwo Świętych, zawsze było pełne bojaźni Bożej. A chociaż jaśnieli oni wielkimi cnotami i obfitowali w łaskę Bożą, niemniej jednak czuwali nad sobą, i w sobie pokornymi byli. A zaś, bezpieczeństwo złych ludzi rodzi się z pychy i zarozumiałości, i służy tylko ku własnemu ich oszukaniu i zagubie. Nigdy sobie nie obiecuj bezpieczeństwa w tym życiu, chociażbyś się zdawał dobrym zakonnikiem, albo pobożnym pustelnikiem.

 

 

4. Saepe meliores in aestimatione hominum gravius periclitati sunt propter suam nimiam confidentiam. Unde multis utilius est, ut non penitus tentationibus careant, sed saepius impugnentur, ne nimium securi sint, ne forte in superbiam eleventur, ne etiam ad exteriores consolationes licentius declinent. O, qui nunquam transitoriam laetitiam quaereret, qui nunquam cum mundo se occuparet, quam bonam conscientiam servaret! O qui omnem vanam sollicitudinem amputaret, et dumtaxat salutaria ac divina cogitaret, et totam spem suam in Deo constitueret, quam magnam pacem et quietem possideret!

 

4. Często ci, którzy byli w wyższym szacunku u ludzi, doznawali większych niebezpieczeństw dlatego, że samym sobie nazbyt ufali. Stąd wielom pożyteczniej jest, aby nie byli zupełnie wolni od pokus, lecz aby częściej nimi nagabani byli; a to dlatego, ażeby zbyt zaufanymi w sobie nie stawali się; ażeby w pychę nie rośli; ażeby niezbyt skłaniali się ku zewnętrznym pociechom. O! jakby czyste zachował sumienie ten, któryby nie szukał przemijających radości i nigdy nie zajmował się światem. O! jak wielkiego pokoju i błogiego wypoczynku używałby ten, któryby wszelką marną troskliwość precz odrzucił, a myślał tylko o Bogu i o zbawieniu, a całą nadzieję swoją w Bogu położył.

 

 

5. Nemo dignus est coelesti consolatione, nisi diligenter se exercuerit in sancta compunctione. Si vis corde tenus compungi, intra cubile tuum et exclude tumultus mundi, sicut scriptum est: In cubilibus vestris compungimini. In cella invenies, quod foris saepius amittes. Cella continuata dulcescit, et male custodita taedium generat. Si in principio conversionis tuae bene eam incolueris et custodieris, erit tibi postea dilecta amica et gratissimum solatium.

 

5. Nikt nie stanie się godzien Niebieskiej pociechy, jeśli pilnie w świętej skrusze ćwiczyć się nie będzie. Jeśli chcesz wzbudzić w sobie serdeczną skruchę, wejdź do sypialni twojej, a zgiełki świata oddal od siebie, podług tego, jak napisano jest: na łożach waszych żałujcie (2). W izdebce twojej to znajdziesz, co często zgubisz na świecie. Izdebka twoja, jeśli w niej ciągle samotnie przebywasz, staje ci się słodką; lecz jeśli ją często opuszczasz, rodzi tęsknotę i niesmak. Jeśli od początku nawrócenia twego ciągle w niej przemieszkiwać i pilnować ją będziesz, stanie się potem miłą przyjaciółką i najwdzięczniejszą pociechą.

 

 

6. In silentio et quiete proficit anima devota et discit abscondita Scripturarum. Ibi invenit fluenta lacrymarum, quibus singulis noctibus se lavet et mundet, ut Conditori suo tanto familiarior fiat, quanto longius ab omni saeculari tumultu degit. Qui ergo se abstrahit a notis et amicis, approximabit illi Deus cum Angelis sanctis. Melius est latere et sui curam agere, quam se neglecto signa facere. Laudabile est homini religioso, raro foras ire, fugere videri, nolle etiam homines videre.

 

6. W milczeniu i spokojności, doskonali się dusza pobożna i przenika skrytości Pisma św. Tam też znajduje potoki łez, którymi w każdą noc obmywa się i oczyszcza: a tym poufalej i ściślej łączy się ze Stwórcą swoim, im dalej usuwa się od wszelkich zgiełków światowych. Kto przeto oddala się od znajomych i przyjaciół, temu się Bóg przybliży z świętymi Aniołami swymi. Lepiej jest być w utajeniu, a mieć staranie o duszy swojej: jak czynić cuda a swe zbawienie zaniedbać. Dla zakonnika chwalebnie jest, rzadko z domu wychodzić, unikać widzenia ludzi i pokazywania się przed nimi i nie chcieć nawet ich widzieć.

 

 

7. Quid vis videre, quod non licet habere? Transit mundus et concupiscentia ejus. Trahunt desideria sensualitatis ad spatiandum; sed cum hora transierit, quid nisi gravitatem conscientiae et cordis dispersionem reportas? Laetus exitus tristem saepe reditum parit, et laeta vigilia serotina triste mane facit. Sic omne carnale gaudium blande intrat, sed in fine mordet et perimit.

 

7. Dlaczego chcesz to widzieć, czego mieć nie godzi się? A świat przemija i pożądliwość jego (3). Pożądania zmysłowe ciągną tu i ówdzie: lecz gdy przeminie godzina, cóż odnosisz? oto ciężkość sumienia i rozproszenie serca. Wesołe wyjście, często smutny powrót rodzi, a wesoła wieczorna zabawa, często zasępia następny poranek. Tak wszelka zmysłowa radość wchodzi łagodnie: ale na koniec gryzie i zabija.

 

 

8. Quid potes alibi videre, quod hic non vides? Ecce coelum et terra et omnia elementa; nam ex istis omnia sunt facta. Quid potes alicubi videre, quod diu possit sub sole permanere? Credis te forsitan satiari, sed non poteris pertingere. Si cuncta videres praesentia, quid esset nisi visio vana? Leva oculos tuos ad Deum in excelsis, et ora pro peccatis tuis et negligentiis. Dimitte vana vanis; tu autem intende illis, quae tibi praecepit Deus. Claude super te ostium tuum, et voca ad te Jesum, dilectum tuum. Mane cum eo in cella, quia non invenies alibi tantam pacem. Si non exisses nec quidquam de rumoribus audisses, melius in bona pace permansisses. Ex quo nova delectaris aliquando audire, oportet te exinde turbationem cordis tolerare.

 

8. Cóż obaczysz gdzie indziej, czego byś tu nie widział? Oto widzisz niebo, ziemię i wszystkie żywioły; a wszystko co jest, z nich uczynione jest. I gdzież ujrzysz co takiego, co by długo pod słońcem trwać mogło? Myślisz może, że się nasycisz, lecz tego nigdy nie dopniesz. Gdybyś razem widział świat cały, cóżby to było? marne widziadło! Wznieś oczy ku Bogu: a módl się za twoje niedbalstwa i grzechy. Zostaw marności marnym; a sam dąż ku temu, co Bóg przykazał. Zamknij za sobą drzwi twoje i przyzwij ku sobie Jezusa, Ukochanego twego. I z Nim pozostań w izdebce twojej, albowiem nie znajdziesz nigdzie tyle pokoju. Gdybyś nie wychodził od siebie, a żadnych pogłosek nie słuchał, lepiej byś zachował słodki a bezpieczny pokój. Lecz skoro bawisz się niekiedy słuchaniem nowinek, wnet za to niepokój serca cierpieć musisz.

 

–––––––––––

 

 

Venerabilis Thomae a Kempis de Imitatione Christi libri quatuor. Praemissae sunt Orationes selectae et missae preces, nec non devotio viae crucis piissima. Editio stereotypa, accuratissime emendata. (Exemplar primum). Ratisbonae. Sumtibus G. Josephi Manz. 1854, pp. 42-47.

 

O naśladowaniu Jezusa Chrystusa ksiąg czworo, z łacińskiego przetłumaczył X. Alexander Jełowicki. Wydanie drugie. Poznań. Nakładem Księgarni Katolickiej. 1886, ss. 86-91.

 

Przypisy:

(1) Seneka, list 7.

 

(2) Ps. IV, 5.

 

(3) List I Jan. II, 17.

 
© Ultra montes (www.ultramontes.pl)

Cracovia MMIX, Kraków 2009

Powrót do spisu treści
DE IMITATIONE CHRISTI 
O naśladowaniu Chrystusa

POWRÓT DO STRONY GŁÓWNEJ: