Luter w drodze do swojej narzeczonej

(Powieść Bolandena, przełożył ks. J. Echaust).

Już nie tylko ks. Bismark ale i wszyscy Lutrzy muszą niemały żywić gniew do Bolandena. Kapłan ten niezrównanego talentu pisarskiego, i właśnie dlatego od swego biskupa księcia Foerstera od innych obowiązków parafialnych zwolniony, dostarczył nam całego szeregu powieści i broszur zwalczających przewrotne idee, na których opiera się nowe Cesarstwo Niemiec. Niniejsza powieść przedstawia nam Lutra odprawiającego w towarzystwie Melanchtona podróż do zamku Arnstein, gdzie odbyć się miał ślub jego z ex-mniszką Katarzyną Bore. W drodze tej Luter natrafia na obóz chłopów, i przekonywuje się, że to jego "czysta ewangelia" wojnę chłopów wywołała; dalej spotyka się z półtuzinem zakochanych, rozpustnych mnichów, którzy powołując się znowu na "nową ewangelię" mistrza z Witembergii, odepchnęli "papistów katuszę", post i celibat, aby wylać się na wszystko niecne. W końcu na dyspucie w zamku Wertera mało swego reformatorstwa nie przypłaca życiem, obskoczony przez rycerstwo, którego majątki niszczyło rozbestwione chłopstwo; wyratował go od zguby antagonista jego w dyspucie O. Karmelita, kapelan zamkowy. Jeżeli opowiadanie to nie jest we wszystkich swoich szczegółach ściśle historycznym, to za to po mistrzowsku oddany jest charakter Lutra, przede wszystkim jego chęć uchodzenia za nieomylnego, jego rubaszność i zmysłowość, jego zazdrość i matka wszystkich tych pięknych założyciela nowej religii przymiotów – duma. I nie są to tylko oszczerstwa lub choćby tylko przesada; autor wkłada w usta reformatora jego własne słowa, z jego własnych dzieł wyjęte i całą powieść osnuł na niewątpliwych historycznych źródłach. Ta nieomylność Lutra w jakiejże nie stawia sprzeczności ks. Bismarka i jego kliki, biorącej z dogmatu nieomylności papieskiej pochop do prześladowania Kościoła?

Recenzja powyższa pierwotnie ukazała się w "Przeglądzie Lwowskim", Rok trzeci (1873). Tom VI. (Wydawca i Redaktor X. Edward Podolski). Lwów 1873, s. 442. (1)

Przypisy:

(1) Por. 1) Konrad von Bolanden, Luter w drodze do narzeczonej.

2) "Tygodnik Katolicki", Konrad Bolanden, katolicki powieściopisarz.

3) Ks. A. Kraetzig SI, Janssen i historia reformacji.

4) Ks. Jakub Balmes, a) Fanatyzm i indyferentyzm, ich źródła i następstwa. b) Katolicyzm i protestantyzm w stosunku do cywilizacji europejskiej.

5) Ks. Marceli Nowakowski, Heretycy i sekciarze. Marcin Luter, twórca pseudoreformacji.

6) Bp Władysław Krynicki, Dzieje Kościoła powszechnego.

(Przyp. red. Ultra montes).

© Ultra montes (www.ultramontes.pl)
Cracovia MMIV, Kraków 2004