SYLLABUS

 

W WIEKU XX

 

HENRYK HELLO

 

DOKTOR TEOLOGII

 

–––––––

 

SYLLABUS

 

CZYLI

 

ZBIÓR ZAWIERAJĄCY GŁÓWNE BŁĘDY NASZEGO

CZASU POTĘPIONE W PRZEMÓWIENIACH

KONSYSTORIALNYCH, ENCYKLIKACH I INNYCH

LISTACH APOSTOLSKICH JEGO ŚWIĄTOBLIWOŚCI

OJCA ŚWIĘTEGO PAPIEŻA PIUSA IX (1)

 

§ 1. Panteizm, naturalizm i racjonalizm krańcowy

 

I. – Nie ma najwyższej, najmądrzejszej i najopatrzniejszej Istoty Boskiej, od ogółu wszechrzeczy odrębnej i Bóg jest to ta sama rzeczy przyroda, dlatego zmianom podlega; Bóg istotnie staje się Bogiem w człowieku i w świecie, a wszystko Bogiem jest i ma tęż samą Boga substancję; Bóg i świat jest jedną i tąż samą rzeczą, a stąd duch z materią, konieczność z wolnością, prawda z fałszem, dobre ze złem, sprawiedliwe z niesprawiedliwym jednym są.

 

– Przemówienie Maxima quidem z 9 czerwca 1862.

 

II. – Należy przeczyć wszelkiemu wpływowi Boga na człowieka i na świat.

 

– Przemówienie Maxima quidem z 9 czerwca 1862.

 

III. – Rozum ludzki, bez wszelkiego względu na Boga, jest jedynym sędzią prawdy i fałszu, dobrego i złego, sobie samemu jest prawem i przyrodzonymi siłami wystarcza w zapewnianiu dobra ludziom i narodom.

 

– Przemówienie Maxima quidem z 9 czerwca 1862.

 

IV. – Wszystkie prawdy religii wypływają z wrodzonej siły rozumu ludzkiego; a stąd rozum jest prawidłem pierwotnym, według którego człowiek może i powinien dopiąć poznania wszystkich prawd jakiegokolwiek rodzaju.

 

– Encyklika Qui pluribus z 9 listopada 1846. – Encyklika Singulari quidem z 17 marca 1856. – Przemówienie Maxima quidem z 9 czerwca 1862.

 

V. – Objawienie Boże jest niedoskonałe i dlatego podlegle nieustannemu i nieokreślonemu rozwojowi, któryby odpowiadał postępowi rozumu ludzkiego.

 

– Encyklika Qui pluribus z 9 listopada 1846. – Przemówienie Maxima quidem z 9 czerwca 1862.

 

VI. – Wiara Chrystusa sprzeciwia się rozumowi ludzkiemu; a Boskie objawienie nie tylko na nic się nie przyda, ale nadto szkodzi doskonaleniu się człowieka.

 

– Encyklika Qui pluribus z 9 listopada 1846. – Przemówienie Maxima quidem z 9 czerwca 1862.

 

VII. – Proroctwa i cuda w Księgach świętych wyłożone i opowiedziane, są bajkami poetów, a tajemnice wiary chrześcijańskiej skrótami poszukiwań filozofów; w księgach obu Testamentów zawierają się wymysły mityczne, a sam Jezus Chrystus jest także mitycznym zmyśleniem.

 

– Encyklika Qui pluribus z 9 listopada 1846. – Przemówienie Maxima quidem z 9 czerwca 1862.

 

§ 2. Racjonalizm umiarkowany

 

VIII. – Ponieważ rozum ludzki stoi na równi z religią, przeto nauki teologiczne tak się traktować winny jak filozoficzne.

 

– Przemówienie Singulari quadam perfusi z 9 grudnia 1854.

 

IX. – Wszystkie bez różnicy dogmaty religii chrześcijańskiej są przedmiotem nauki przyrodzonej czyli filozofii; a rozum ludzki, w historii jedynie wyćwiczony, może mocą swoich przyrodzonych sił i zasad dojść do prawdziwej nauki o wszystkich nawet najgłębszych dogmatach, byleby tylko te dogmaty samemu rozumowi jako przedmiot przedłożone zostały.

 

– List do arcybiskupa (monachijsko-) fryzyngijskiego Gravissimas z 11 grudnia 1862. – List do tegoż arcybiskupa: Tuas libenter z 21 grudnia 1863.

 

X. – Ponieważ inną rzeczą jest filozof a inną filozofia, dlatego filozof ma prawo i obowiązek poddania się powadze, którą sam uzna za prawdziwą, ale filozofia nie może i nie powinna poddawać się jakiejkolwiek powadze.

 

– List do arcybiskupa (monachijsko-) fryzyngijskiego Gravissimas z 11 grudnia 1862. – List do tegoż arcybiskupa: Tuas libenter z 21 grudnia 1863.

 

XI. – Kościół nie tylko nie powinien nigdy ganić filozofii, ale nawet powinien znosić błędy tejże i pozostawiać jej samej, by się poprawiła.

 

– List do arcybiskupa (monachijsko-) fryzyngijskiego Gravissimas z 11 grudnia 1862.

 

XII. – Wyroki Stolicy Apostolskiej i kongregacyj wstrzymują swobodny postęp nauki.

 

– List do arcybiskupa (monachijsko-) fryzyngijskiego Tuas libenter z 21 grudnia 1863.

 

XIII. – Metoda i zasady jakie starzy Doktorowie scholastyki do teologii zastosowali, bynajmniej się nie zgadzają z potrzebami naszych czasów i z postępem nauk.

 

– List do arcybiskupa (monachijsko-) fryzyngijskiego Tuas libenter z 21 grudnia 1863.

 

XIV. – Filozofię traktować się powinno bez żadnego względu na objawienie nadprzyrodzone.

 

– List do arcybiskupa (monachijsko-) fryzyngijskiego Tuas libenter z 21 grudnia 1863.

 

N. B. Do systemu racjonalistycznego odnoszą się przeważnie błędy Antoniego Günthera, potępione w Liście do kardynała arcybiskupa kolońskiego Eximiam tuam z 15 czerwca 1847 i w liście do biskupa wrocławskiego Dolore haud mediocri z 30 kwietnia 1860.

 

§ 3. Indyferentyzm. Latitudynaryzm

 

XV. – Wolno każdemu człowiekowi tę przyjąć i wyznawać religię, którą, za światłem rozumu idąc, uzna za prawdziwą.

 

– List apostolski Multiplices inter z 10 czerwca 1851. – Przemówienie Maxima quidem z 9 czerwca 1862.

 

XVI. – Ludzie w praktyce jakiejkolwiek religii mogą znaleźć drogę do zbawienia i zbawienie wieczne osiągnąć.

 

– Encyklika Qui pluribus z 9 listopada 1846. – Przemówienie Ubi primum z 17 grudnia 1847. – Encyklika Singulari quidem z 17 marca 1856.

 

XVII. – Przynajmniej można mieć nadzieję zbawienia wiecznego tych wszystkich, którzy do prawdziwego Kościoła Chrystusowego nie należą.

 

– Przemówienie Singulari quadam z 9 grudnia 1854. – Encyklika Quanto conficiamur z 17 sierpnia 1863.

 

XVIII. – Protestantyzm nie jest nic innego, jak tylko odmianą jednej i tej samej prawdziwej religii chrześcijańskiej, formą, w której zarówno jak w Kościele katolickim dane jest podobać się Bogu.

 

– Encyklika Nostis et nobiscum z 8 grudnia 1849.

 

§ 4. Socjalizm, komunizm, tajne stowarzyszenia, stowarzyszenia biblijne, stowarzyszenia klerykalno-liberalne

 

Zarazy te często bywają zbijane potępieniami, sformułowanymi w wyrażeniach bardzo surowych w Encyklice Qui pluribus z 9 lutego 1846, w przemówieniu Quibus quantisque z 20 kwietnia 1849, w Encyklice Nostis et nobiscum z 8 grudnia 1849, w przemowie Singulari quadam z 9 grudnia 1854, w Encyklice Quanto conficiamur moerore z 10 sierpnia 1863.

 

§ 5. Błędy tyczące się Kościoła i praw jego

 

XIX. – Kościół nie jest prawdziwym, doskonałym, zupełnie wolnym społeczeństwem i nie ma własnych a stałych praw, nadanych mu przez Boskiego Założyciela swego, ale jest rzeczą władzy świeckiej określić prawo Kościoła, jako też granice w których prawa swe może wykonywać.

 

– Przemówienie Singulari quadam z 9 grudnia 1854. – Przemówienie Multis gravibusque z 17 grudnia 1860. – Przemówienie Maxima quidem z 9 czerwca 1862.

 

XX. – Władza Kościelna nie może swego wpływu wywierać bez zezwolenia i upoważnienia władzy świeckiej.

 

– Przemowa Meminit unusquisque z 30 września 1861.

 

XXI. – Kościół nie ma władzy określania dogmatycznie, że religia katolicka jest wyznaniem jedynie prawdziwym.

 

– List apostolski Multiplices inter z 10 czerwca 1851.

 

XXII. – Obowiązek ciążący ściśle na nauczycielach i pisarzach katolickich, odnosi się tylko do tych przedmiotów, które nieomylnym wyrokiem Kościoła, jako dogmaty wiary wszystkim do wierzenia podane są.

 

– List do arcybiskupa (monachijsko-) fryzyngijskiego Tuas libenter z 21 grudnia 1863.

 

XXIII. – Rzymscy papieże i Sobory powszechne przekroczyli granice swej władzy, przywłaszczyli sobie prawa książąt, a nadto także pobłądzili w określeniu rzeczy wiary i obyczajów.

 

– List apostolski Multiplices inter z 10 czerwca 1851.

 

XXIV. – Kościół nie ma władzy używania siły, nie ma też jakiejkolwiek władzy doczesnej bezpośredniej ani pośredniej.

 

– List apostolski Ad Apostolicae Sedis z 22 sierpnia 1851.

 

XXV. – Krom władzy episkopatowi właściwej, jest inna władza doczesna, nadana przez władzę świecką albo za wyraźnym, albo za domniemanym jej przyzwoleniem, odwołalna z tego powodu ilekroć się podoba przez władzę cywilną.

 

– List apostolski Ad Apostolicae z 22 sierpnia 1851.

 

XXVI. – Kościół nie ma wrodzonego i słusznego prawa nabywania i posiadania.

 

– Przemówienie Nunquam fore z 15 grudnia 1856. – Encyklika Incredibili z 17 września 1863.

 

XXVII. – Poświęceni słudzy Kościoła i Papież powinni być wykluczeni od wszelkiej opieki nad rzeczami doczesnymi.

 

– Przemówienie Maxima quidem z 9 czerwca 1862.

 

XXVIII. – Biskupom bez zezwolenia rządu nie wolno nawet samych Listów apostolskich ogłaszać.

 

– Przemówienie Nunquam fore z 15 grudnia 1856.

 

XXIX. – Łaski przez Papieża udzielane uważać należy za nieważne, jeżeli nie zostały pozyskane za pośrednictwem rządu.

 

– Przemówienie Nunquam fore z 15 grudnia 1856.

 

XXX. – Nietykalność Kościoła i osób duchownych bierze swój początek z prawa cywilnego.

 

– List apostolski Multiplices inter z 10 czerwca 1851.

 

XXXI. – Sądownictwo kościelne w sprawach doczesnych kleru, czy cywilnych, czy karnych, znieść zupełnie należy, choćby bez porozumienia się i wbrew upominaniu się Stolicy Apostolskiej.

 

– Przemówienie Acerbissimum z 22 września 1852. – Przemówienie Nunquam fore z 15 grudnia 1856.

 

XXXII. – Bez żadnego naruszenia prawa nadprzyrodzonego i słuszności, można znieść przywilej osobisty, mocą którego duchowni zwolnieni są od ciężaru wykonywania służby wojskowej; tego zniesienia wymaga postęp cywilny, osobliwie w społeczeństwie z ustrojem formy rządu liberalniejszym.

 

– List do arcybiskupa monrealskiego Singularis Nobisque z 29 września 1864.

 

XXXIII. – Kierowanie nauką o rzeczach teologicznych nie należy z prawa właściwego i wrodzonego wyłącznie do władzy kościelnej.

 

– List do arcybiskupa (monachijsko-) fryzyngijskiego Tuas libenter z 21 grudnia 1863.

 

XXXIV. – Nauka tych co porównywają Papieża do książęcia swobodnego i rządzącego w Kościele powszechnym, jest nauką, która przeważała w wiekach średnich.

 

– List apostolski Ad Apostolicae z 22 sierpnia 1851.

 

XXXV. – Nic temu nie stoi na przeszkodzie, by z wyroku soboru powszechnego albo postanowieniem wszystkich ludów, najwyższe kapłaństwo z rzymskiego biskupa i Rzymu na innego biskupa i do innego miasta zostało przeniesione.

 

– List apostolski Ad Apostolicae z 22 sierpnia 1851.

 

XXXVI. – Postanowienie narodowego soboru nie dopuszcza dalszego rozbioru (disputationem), a władza świecka może się tego zakresu trzymać.

 

– List apostolski Ad Apostolicae z 22 sierpnia 1851.

 

XXXVII. – Można ustanowić narodowe kościoły, wyjęte z pod władzy Papieża i zupełnie od niego oderwane.

 

– Przemówienie Multis gravibusque z 17 grudnia 1860. – Przemówienie Jamdudum cernimus z 18 marca 1861.

 

XXXVIII. – Do podziału Kościoła na Wschodni i Zachodni przyczyniła się przesadna Rzymskich Papieży samowola.

 

– List apostolski Ad Apostolicae z 22 sierpnia 1851.

 

§ 6. Błędy odnośnie do społeczeństwa świeckiego, samego w sobie i w stosunku do Kościoła

 

XXXIX. – Państwo jako pierwiastek i źródło wszelkich praw, ma prawo żadnymi granicami nie określone.

 

– Przemówienie Maxima quidem z 9 czerwca 1862.

 

XL. – Nauka Kościoła katolickiego sprzeciwia się dobru i pomyślności społeczeństwa ludzkiego.

 

– Encyklika Qui pluribus z 9 listopada 1846. – Przemówienie Quibus quantisque z 20 kwietnia 1849.

 

XLI. – Władzy świeckiej, chociażby wykonywanej przez monarchę niechrześcijanina przynależy moc pośrednia i negatywna do spraw duchownych; jej też przysługuje nie tylko prawo tak zwane exequatur (2), ale także prawo odwołania się do wyższego sądu przeciw nadużyciu (appellatio ab abusu).

 

– List apostolski Ad Apostolicae z 22 sierpnia 1851.

 

XLII. – W razie kolizji między jednym a drugim prawem, prawo świeckie przemaga.

 

– List apostolski Ad Apostolicae z 22 sierpnia 1851.

 

XLIII. – Władza świecka ma moc ograniczania, ogłaszania i unieważniania uroczystych ugód (pospolicie konkordatami zwanych), w sprawie używania swobód, do nietykalności duchownej należących, – a ze Stolicą Apostolską zawartych, – bez zezwolenia tejże, mimo jej reklamacji.

 

– Przemówienie In Consistoriali z 1 listopada 1850. – Przemówienie Multis gravibusque z 17 grudnia 1860.

 

XLV. – Władza świecka może się mieszać do spraw należących do religii, obyczajów i zarządu duchownego. Stąd może ona wyrokować o rozporządzeniach, które pasterze Kościoła, w celu kierowania sumieniami, na mocy swego urzędu wydają; a nawet może postanawiać o szafarstwie świętych Sakramentów i o usposobieniu potrzebnym do przyjmowania onych.

 

– Przemówienie In Consistoriali z 1 listopada 1850. – Przemówienie Maxima quidem z 9 czerwca 1862.

 

XLV. – Cały zarząd szkół publicznych, w których kształci się młodzież jakiegokolwiek Państwa chrześcijańskiego, wyjąwszy w pewnej mierze seminaria biskupie, może i powinien być oddany władzy świeckiej, w taki zaś sposób, by nadal żadnej innej władzy nie przyznawano prawa mieszania się do karności szkół, do zarządu naukami, do udzielania stopni, do wyboru i potwierdzania nauczycieli.

 

– Przemówienie In Consistoriali z 1 listopada 1850. – Przemówienie Quibus luctuosissimis z 5 września 1851.

 

XLVI. – Nawet w samych seminariach duchownych zastosowanie metody nauczania ma być poddane władzy świeckiej.

 

– Przemówienie Nunquam fore z 15 grudnia 1856.

 

XLVII. – Wzorowe urządzenie społeczeństwa świeckiego wymaga, aby szkoły ludowe, otwarte dla dzieci wszystkich warstw ludu jako też w ogóle wszystkie zakłady publiczne, które kształceniu w naukach ściślejszych, jako też wychowaniu młodzieży są poświęcone, wyjęte były z pod wszelkiego dozoru Kościoła, z pod jego kierownictwa i wpływu, a były poddane zupełnemu zarządowi władzy świeckiej i politycznej, według upodobania rządzących i opinii publicznej chwilowo panującej.

 

– List do arcybiskupa fryburskiego Quum non sine z 14 lipca 1864.

 

XLVIII. – Katolicy mogą się zgodzić na taki sposób wychowania młodzieży, który się uchyla z pod wiary katolickiej i powagi Kościoła, a który wyłącznie tylko albo przynajmniej przede wszystkim dba o wiadomości przyrodnicze i o cele doczesnego i społecznego życia na ziemi.

 

– List do arcybiskupa fryburskiego Quum non sine z 14 lipca 1864.

 

XLIX. – Władza świecka może przeszkodzić, by biskupi i wierni nie porozumiewali się swobodnie i wzajemnie z rzymskim Papieżem.

 

– Przemowa Maxima quidem z 9 czerwca 1862.

 

L. – Władza świecka ma sama przez się prawo przedstawiania biskupów i może od nich wymagać, aby objęli zarząd diecezji, zanim otrzymają od Stolicy Świętej kanoniczną instytucję i pismo apostolskie.

 

– Przemówienie Nunquam fore z 15 grudnia 1856.

 

LI. – Władza świecka ma nawet prawo składania biskupów z urzędu pasterskiego i nie jest obowiązana słuchać Papieża w sprawach, odnoszących się do urzędu biskupiego i ustanawiania biskupów.

 

– List apostolski Multiplices inter z 10 czerwca 1851. – Przemówienie Acerbissimum z 27 września 1852.

 

LII. – Rząd może swoim prawem zmienić wiek przez Kościół przepisany do profesji zakonnej, dla niewiast i mężczyzn, jako też nakazać wszystkim zakonnym zgromadzeniom, aby nikogo bez swego zezwolenia nie dopuszczały do składania uroczystych ślubów.

 

– Przemówienie Nunquam fore z 15 grudnia 1856.

 

LIII. – Należy znieść prawa wydane dla zabezpieczenia zgromadzeń zakonnych a odnoszące się do ich praw i obowiązków. Owszem, rząd może tym wszystkim nieść pomoc, którzy by przyjętą regułę życia zakonnego opuścić i śluby uroczyste złamać chcieli; może też tak zgromadzenia zakonne jak i kościoły kolegiackie i proste beneficja, choćby pod prawem patronatu były, znieść zupełnie, ich zaś dobra i dochody oddać i poddać pod zarząd władzy świeckiej.

 

– Przemówienie Acerbissimum z 27 września 1852. – Przemówienie Probe memineritis z 22 stycznia 1855. – Przemówienie Cum saepe z 26 lipca 1855.

 

LIV. – Królowie i książęta nie tylko są wyjęci z pod jurysdykcji kościelnej, ale nadto w rozstrzyganiu spraw jurysdykcji są wyżsi od Kościoła.

 

– List apostolski Multiplices inter z 10 czerwca 1851.

 

LV. – Kościół od Państwa, Państwo zaś od Kościoła oddzielić należy.

 

– Przemowa Acerbissimum z 27 września 1852.

 

§ 7. Błędy co do etyki przyrodzonej i chrześcijańskiej

 

LVI. – Prawa obyczajowe nie potrzebują Boskiego uświęcenia, a tym mniej potrzeba, by prawa ludzkie stosować się miały do prawa natury lub brały od Boga moc obowiązującą.

 

– Przemówienie Maxima quidem z 9 czerwca 1862.

 

LVII. – Nauka filozofii i moralności tudzież prawa cywilne mogą i powinny wyzwolić się z pod Boskiej i Kościelnej powagi.

 

– Przemówienie Maxima quidem z 9 czerwca 1862.

 

LVIII. – Nie należy innych sił uznawać prócz tych, które tkwią w materii, a wszelka przyzwoitość i uczciwość obyczajów polegać powinna na zgarnianiu i powiększaniu wszelkim sposobem bogactw i zaspokajaniu pożądliwości.

 

– Przemówienie Maxima quidem z 9 czerwca 1862. – Encyklika Quanto conficiamur z 10 sierpnia 1863.

 

LIX. – Prawo polega na czynie dokonanym; wszystkie obowiązki ludzkie są czczym wyrazem i wszystkie ludzkie uczynki mają moc prawa.

 

– Przemówienie Maxima quidem z 9 czerwca 1862.

 

LX. – Władza nie jest niczym jeno liczbą i zbiorem sił materialnych.

 

– Przemówienie Maxima quidem z 9 czerwca 1862.

 

LXI. – Niesprawiedliwość, pomyślnym skutkiem uwieńczona, świętości prawa żadnej nie przynosi szkody.

 

– Przemówienie Jamdudum cernimus z 18 marca 1861.

 

LXII. – Ogłosić należy i zachować zasadę tak zwaną nieinterwencji.

 

– Przemowa Novos et ante z 28 września 1860.

 

LXIII. – Godzi się prawowitym monarchom odmawiać posłuszeństwa a nawet bunt podnieść.

 

– Encyklika Qui pluribus z 9 listopada 1846. – Przemówienie Quisque vestrum z 4 października 1847. – Encyklika Noscitis et nobiscum z 8 grudnia 1849. – List apostolski Cum catholica z 26 marca 1860.

 

LXIV. – Tak pogwałcenie każdej, chociażby najświętszej przysięgi, jako też każdy zbrodniczy i haniebny czyn, prawu odwiecznemu przeciwny, nie tylko nie są nagannymi, ale nadto dozwolonymi i najwyższej pochwały godnymi, gdy z miłości ojczyzny spełniają się.

 

– Przemówienie Quibus quantisque z 20 kwietnia 1849.

 

§ 8. Błędy co do małżeństwa chrześcijańskiego

 

LXV. – Żadnym dowodem nie da się utrzymać, by Chrystus wyniósł małżeństwo do godności sakramentu.

 

– List apostolski Ad Apostolicae z 22 sierpnia 1851.

 

LXVI. – Sakrament małżeństwa jest tylko czymś dodatkowym do umowy i od niej odrębnym, a Sakrament właśnie polega li tylko na błogosławieństwie małżeńskim.

 

– List apostolski Ad Apostolicae z 22 sierpnia 1851.

 

LXVII. – Według prawa przyrodzonego związek małżeński nie jest nierozwiązalnym a w różnych wypadkach rozwód właściwy przez władzę cywilną orzeczonym być może.

 

– List apostolski Ad Apostolicae z 22 sierpnia 1851. – Przemowa Acerbissimum z 27 września 1852.

 

LXVIII. – Kościół nie ma prawa zaprowadzania przeszkód rozrywających małżeństwo, ale władza ta należy do rządu świeckiego, który powinien przeszkody istniejące znieść.

 

– List apostolski Multiplices inter z 10 czerwca 1851.

 

LXIX. – Kościół począł w późniejszych wiekach zaprowadzać przeszkody unieważniające nie na mocy prawa sobie właściwego, lecz opierając się na prawie od władzy świeckiej zapożyczonym.

 

– List apostolski Ad Apostolicae z 22 sierpnia 1851.

 

LXX. – Kanony trydenckie, rzucające klątwę na tych, którzy by śmieli zaprzeczać Kościołowi władzy zaprowadzania przeszkód unieważniających, albo nie są dogmatyczne, albo rozumiane być po­winny jako wydane na mocy tej władzy zapożyczonej.

 

– List apostolski Ad Apostolicae z 22 sierpnia 1851.

 

LXXI. – Forma trydencka nie obowiązuje pod karą nieważności, tam, gdzie prawo cywilne inną formę przepisuje i chce, by małżeństwo przy nowej formie zawarte, było ważne.

 

– List apostolski Ad Apostolicae z 22 sierpnia 1851.

 

LXXII. – Bonifacy VIII pierwszy orzekł, iż ślub czystości, przy święceniach złożony, unieważnia małżeństwo.

 

– List apostolski Ad Apostolicae z 22 sierpnia 1851.

 

LXXIII. – Na mocy kontraktu czysto świeckiego może zachodzić między chrześcijanami prawdziwe małżeństwo; błędnym jest twierdzenie, że umowa małżeńska między chrześcijanami jest zawsze Sakramentem, albo też, że nie ma umowy, jeżeli sakrament jest wyłączony.

 

– List apostolski Ad Apostolicae z 22 sierpnia 1851. – List (włoski) J. Ś. Piusa IX do króla Sardynii z 9 września 1852. – Przemówienie Acerbissimum z 27 września 1852. – Przemówienie Multis gravibusque z 17 grudnia 1860.

 

LXXIV. – Sprawy małżeńskie i zaręczyny z natury swej należą do urzędu cywilnego.

 

– List apostolski Ad Apostolicae z 22 sierpnia 1851. – Przemówienie Acerbissimum z 27 września 1852.

 

N. B. Tutaj należą dwa inne błędy o zniesieniu celibatu osób duchownych i o wyższości stanu małżeńskiego nad stanem dziewiczym. Błędy te zbite zostały: pierwszy w Encyklice Qui pluribus z 9 listopada 1846, drugi w liście apostolskim Multiplices inter z 10 czerwca 1851.

 

§ 9. Błędy o świeckim panowaniu Papieży

 

LXXV. – Synowie Kościoła chrześcijańsko-katolickiego różnią się, co do możności zgodzenia rządów duchownych z doczesnymi.

 

– List apostolski Ad Apostolicae z 22 sierpnia 1851.

 

LXXVI. – Zniesienie panowania doczesnego, którym włada Stolica Apostolska, przyczyniłoby się wielce do swobody i szczęścia Kościoła.

 

– List apostolski Quibus quantisque z 20 kwietnia 1849.

 

N. B. Prócz tych błędów wyraźnie wskazanych, jest wiele innych włącznie (implicite) potępionych przez podaną i potwierdzoną naukę o władzy świeckiej Papieża, którą katolicy najmocniej wyznawać winni. Nauka ta jasno wyłuszczona jest w przemówieniu Quibus quantisque z 20 kwietnia 1849; w przemówieniu Si semper antea z 20 maja 1850; w Liście apostolskim Cum catholica Ecclesia z 26 marca 1860; w przemówieniu Novos z 28 września 1860; w przemówieniu Jamdudum z 18 marca 1861 i w przemówieniu Maxima quidem z 9 czerwca 1862.

 

§ 10. Błędy odnoszące się do dzisiejszego liberalizmu

 

LXXVII. – W czasach naszych już nie uchodzi, by religię katolicką uważano za jedyną religię państwa, z wyłączeniem wszystkich innych wyznań.

 

– Przemówienie Nemo vestrum z 26 lipca 1855.

 

LXXVIII. – Stąd chwalebnie w niektórych krajach katolickich prawem zastrzeżono, by ludziom tam przybywającym wolno było wykonywać publicznie obrządki własne, jakiekolwiek by one były.

 

– Przemówienie Acerbissimum z 27 września 1852.

 

LXXIX. – Błędem jest bowiem, jakoby wolność świecka wyznań, jak również zupełna wszystkim udzielona władza objawiania otwarcie i publicznie jakichkolwiek zdań i myśli, miały wieść do łatwiejszego popsowania obyczajów i umysłów u ludów i do rozpowszechniania zarazy indyferentyzmu.

 

– Przemówienie Nunquam fore z 15 grudnia 1856.

 

LXXX. – Papież może i powinien pojednać się i ułożyć się z postępem, liberalizmem i cywilizacją nowoczesną.

 

– Przemówienie Jamdudum cernimus z 18 marca 1861.

 

–––––––––––

 

 

Syllabus w wieku XX. Przez Henryka Hello, Doktora teologii. Warszawa 1910, ss. 60-79.

 

Przypisy:

(1) Syllabus przyłączony był do Encykliki Quanta cura z d. 8 grudnia 1864.

 

(2) Prawo exequatur nazywa się pretensja rządów świeckich udzielania lub odmawiania pozwoleń na wykonanie jakiejkolwiek decyzji Stolicy Apostolskiej.

 

 

( PDF )

 

© Ultra montes (www.ultramontes.pl)

Powrót do spisu treści książki Henryka Hello pt.

POWRÓT DO STRONY GŁÓWNEJ: