KATECHIZM POLEMICZNY

CZYLI

WYKŁAD NAUK WIARY CHRZEŚCIJAŃSKIEJ

PRZEZ ZWOLENNIKÓW LUTRA, KALWINA I INNYCH Z NIMI SPOKREWNIONYCH

ZAPRZECZANYCH LUB PRZEKSZTAŁCANYCH

O. JAN JAKUB SCHEFFMACHER SI

––––––––––

ROZDZIAŁ XIX

Dodatek

O sześciu powodach, które odłączonym od Kościoła Katolickiego tamują drogę do zbawienia

––––––

Nauka I

P. Czy żyjący w luterskiej lub kalwińskiej wierze mogą mieć pewną nadzieję zbawienia?

O. Nie mogą, bo sześć jest powodów, które im drogę do zbawienia tamują.

P. Które to są mianowicie?

O. 1) Ich odstępstwo od wiary katolickiej.

2) Ich wiara, która jest tylko wiarą ludzką.

3) Ich wyłamanie się spod posłuszeństwa duchownej zwierzchności.

4) Iż w grzechach bez spowiedzi umierają.

5) Iż Ciała i Krwi Pańskiej nie przyjmują, bo ich pastorowie żadnej władzy nie mają do ważnego sprawowania tego Sakramentu.

6) Ich obstawanie przy różnorodnych od Kościoła potępionych błędach czyli kacerstwach.

P. Objaśnij po szczególe te sześć przeszkód a najprzód o odstępstwie. W jakim Kościele Luter i Kalwin urodzili się i wychowali?

O. W Kościele rzymskokatolickim, bo ich rodzice i przodkowie wszyscy byli rzymskokatolickimi.

P. Czy wówczas Kościół rzymskokatolicki był prawdziwym Kościołem Chrystusa?

O. Tak zaiste, bo nie można żadnego innego wskazać, któryby mógł być za Kościół prawdziwy uznanym.

P. Czy Luter i Kalwin w wierze katolickiej trwali?

O. Bynajmniej, gdyż obaj się od Kościoła odłączyli, utworzyli osobne partie i ustanowili nowe zasady wiary.

P. Czy wolno jest w jakim wypadku odłączyć się od Kościoła?

O. Nie, bo odszczepieństwo jest grzechem śmiertelnym.

P. Przytocz tu jakie porównanie?

O. Tak, jako odcięta od drzewa gałąź, nie może kiełkować; jako od ciała odłączony członek nie może mieć życia w sobie; tak również chrześcijanin, odłączający się od Kościoła, nie może wzrastać, ani żyć, a zatem i zbawienia dostąpić.

P. Co o tym mówi św. Augustyn? (List 152 do Donata).

O. "Jakkolwiek byś uczciwie żył, to dla samego odszczepieństwa od Kościoła katolickiego niczego się nie możesz od Boga spodziewać a tylko lękać się wiecznego gniewu".

P. Co o tym mówi św. Fulgencjusz? (Lib. ad Petrum Diaconum).

O. "Odszczepieniec, któryby się z Kościołem katolickim nie pojednał, lubo by największe jałmużny rozdawał, lubo by za Jezusa Chrystusa krew swoją przelał, przecież zbawionym być nie może" (1).

Nauka II

P. Czemu utrzymujesz że luteranie i kalwiniści mają tylko wiarę ludzką a nie boską, kiedy według nich, nauka ich zasadza się na Słowie Bożym?

O. Oni wprawdzie wiarę swoją opierają na Słowie Bożym, ale tylko według wykładu i zrozumienia Lutra i Kalwina.

P. Czy można na wykładzie Lutra lub Kalwina poprzestawać?

O. Nie można boć oni byli ludźmi, jak wszyscy inni, omylnymi.

P. Wykład ich jakąż wiarę uzasadnia: czy boską czy ludzką?

O. Tylko ludzką wiarę.

P. Nie mogąż lutrzy powiedzieć: "My się na Lutrze nie opieramy, my Pismo święte rozumiemy według swego własnego brzmienia"?

O. Gdyby był Luter nie był, to by też Pismo św. po lutersku nigdy nie było wykładane, lecz rzeczą jest oczywistą, że luteranie Pismo święte według Lutra i po lutersku tłumaczą.

P. Lecz cóż na to odpowiedzieć, jeśli oni twierdzą, że oni sami według swego rozumu Pismo św. tłumaczą?

O. Wówczas i taki wykład będzie tylko wykładem czysto ludzkim, który nigdy nie może wiary boskiej wytworzyć.

P. A katolik skąd bierze wykład Pisma św.?

O. Katolik wykład Pisma św. bierze z wykładu Kościoła.

P. Czy można na wykładzie Kościoła poprzestać?

O. Zaiste, można; bo Kościół w wykładzie Pisma św. jest nieomylnym.

P. Z jakiego źródła bierze Kościół swój wykład Pisma św.?

O. Bierze go z Ducha Świętego, który Kościół, według obietnicy Chrystusa, bezustannie wspiera.

P. Czy wykład Kościoła jest wykładem ludzkim czy Boskim?

O. Jest wykładem Boskim, bo od Ducha Świętego pochodzi.

P. Czy ludzka wiara może kogo zbawić?

O. Nie, ponieważ bez wiary (boskiej) nie można podobać się Bogu.

P. Co mówi św. Marek, rozdz. XVI, w. 16?

O. "Kto nie wierzy, mówi, będzie potępion".

P. Czy można właściwie mówić o luteranach że oni wierzą?

O. Tego nie można powiedzieć, bo oni tylko przypuszczają albo domyślają się, albo im się coś zdaje, ale właściwie nie wierzą.

P. Czemuż im nie chcesz przyznać wiary, we właściwym tego wyrazu znaczeniu?

O. Ponieważ nie mają Boskiego upewnienia: że Pismo św. dobrze tłumaczą, że te lub owe Księgi są biblijne i że te lub owe przekłady Pisma św. nie podległy sfałszowaniu.

Nauka III

P. Czemu utrzymujesz, że lutrzy i kalwiniści są nieposłuszni swojej duchownej zwierzchności? Czy jaka zwierzchność duchowna istniała przed Lutrem i przed Kalwinem?

O. Przed Lutrem i przed Kalwinem znaną była tylko zwierzchność Papieża i Biskupów.

P. Dokąd się rozciągała władza Papieska?

O. Na cały świat.

P. Dokąd się rozciągała władza biskupia?

O. Na każde po szczególe Biskupstwo czyli Diecezję.

P. Czy tę duchowną władzę ciągle uznawano?

O. Tak jest, a to od samego początku chrześcijaństwa.

P. Kto był pierwszym Papieżem?

O. Piotr św., któremu oddane zostały klucze Kościoła i któremu cała owczarnia Chrystusowa została powierzoną.

P. Jakie znaczenie mają klucze Kościoła?

O. Oznaczają szczególną najwyższą władzę.

P. Co się oznacza przez powierzoną mu owczarnię?

O. To znaczy, że Piotr św. jest powszechnym Pasterzem.

P. Czy następni Papieże powinni byli mieć taką władzę i takie poważanie?

O. Tak jest, bo zarząd Kościoła nie może się zmieniać. Jeżeli zaś wówczas Kościół miał widzialną najwyższą Głowę to ją i po dziś dzień mieć powinien.

P. Komu służyło następstwo po św. Piotrze?

O. Rzymskiemu Biskupowi.

P. Dlaczego tylko Biskupowi Rzymskiemu a nie innemu?

O. Dlatego, że Piotr św. swoją stolicę w Rzymie założył i tam a nie gdzie indziej życie zakończył.

P. Czy Bóg też i Biskupów Rządcami w swoim Kościele postanowił?

O. Tak jest, bo czytamy w Dziejach Apostolskich rozdz. XX, w. 28: "Pilnujcie sami siebie i wszystkiej trzody, nad którą was Duch Święty postanowił Biskupami, abyście rządzili Kościołem Bożym, który nabył Krwią swoją".

P. Czy może być zbawionym ten, który się ustanowionej od Boga i po wszystkie czasy uznanej, duchownej władzy sprzeciwia?

O. Tak samo nie może być zbawionym jako i ten, kto się spod posłuszeństwa władzy świeckiej wyłamuje.

P. Co o tym mówi Apostoł w Liście do Rzymian? (XIII, 2).

O. "Kto się sprzeciwia zwierzchności (mówi), sprzeciwia się postanowieniu Bożemu. A którzy się sprzeciwiają potępienie sobie odnoszą".

Nauka IV

P. Mówiłeś, że lutrzy i kalwiniści w swoich grzechach umierają, a to dlaczego?

O. Ponieważ się z grzechów nie spowiadają.

P. Alboż to nie ma innego środka do uwolnienia się z winy grzechowej, oprócz spowiedzi i rozgrzeszenia?

O. Nie, wyjąwszy, gdyby nie można mieć żadnego spowiednika.

P. Cóżby w takim wypadku zrobić należało?

O. W takim razie należałoby wzbudzić w sobie serdeczną skruchę pochodzącą z miłości Boga i uczynić mocne przedsięwzięcie spowiadania się przy pierwszej danej sposobności.

P. Jakoż dowiedziesz obowiązku spowiadania się z grzechów?

O. Słowy Chrystusa u św. Jana XX, 23: "Komu odpuścicie grzechy, będą mu odpuszczone, a komu zatrzymacie, zatrzymane są".

P. I nie masz innego sposobu zwolnienia się od grzechów?

O. Nie, innego sposobu nie ma, a kto by chciał inny postanowić, uczyniłby to na przekór woli Pana Jezusa.

P. Jakiż stąd wniosek?

O. Stąd taki wniosek, że oprócz spowiedzi nie ma innego środka do pojednania się z Bogiem.

P. Czy się po wszystkie czasy od założenia chrześcijaństwa spowiadano?

O. Tak jest, jak to już dowodziliśmy powyżej w Nauce o Spowiedzi.

P. Jest-li to prawda, że dopiero Innocenty III na czwartym Soborze rzymskim był spowiedź zaprowadził?

O. Jest to równym fałszem, jak i to, żeby on miał ustanowić świętą Komunię (2).

P. Cóż ten Sobór pod tym względem postanowił?

O. Ażeby każdy chrześcijanin raz w rok się spowiadał i około Wielkiejnocy do Komunii przystąpił.

P. Byłaż więc już przedtem Spowiedź i Komunia przykazaną?

O. Jedno i drugie już był Bóg przykazał; a Kościół tylko czas oznaczył, w którym te dwa przykazania mają być dopełnione.

P. Jak się o tym wyraża św. Bernard, który żył dawno przed tym Soborem? (De 7 grad. Conf.).

O. "Na coć się przyda, mówi, jeślibyś jedną część swoich grzechów wyznał i inną zataił i jakże możesz przy tym tak świętym Sakramencie, przed tym, który na miejscu Boga zasiada, cokolwiek ukrywać?".

P. Co mówi św. Bazyli, który na 850 lat przed tym Soborem żył?

O. "Potrzeba, mówi, z grzechów się spowiadać przed tymi, którym szafunek Boskich tajemnic jest powierzony".

Nauka V

P. Powiedziałeś też, że luteranie prawdziwego Ciała Chrystusowego nigdy nie przyjmują; a to dlaczego?

O. Bo ich pastorowie żadnej władzy do konsekrowania nie mają.

P. Któż do tego władzę udziela?

O. Jedynie i wyłącznie, sami biskupi.

P. Czy kiedykolwiek władza ta była i w inny sposób, a nie przez wkładanie rąk biskupich udzielaną? a może ją też czasem i kapłani udzielali?

O. Od pierwszej kolebki chrześcijaństwa aż do czasów Lutra, nie była władza ta nigdy, nigdzie i nikomu w inny sposób udzielaną.

P. Jakże Luter został na kapłana wyświęconym?

O. Przez biskupa, a nie przez przeora, a tym bardziej, nie przez gminę.

P. Mógłże był Luter innych na kapłanów poświęcać?

O. Tego nie mógł dopełniać, bo był tylko pospolitym kapłanem a nie biskupem.

P. Zachodziż jaka różnica między władzą kapłańską, a władzą biskupią?

O. Kapłan, powiada św. Hieronim, może wszystko robić co i biskup, wyjąwszy, iż nie może żadnego kapłana wyświęcić.

P. Jakże przyjęto naukę Ariusza, który przed 1400 laty kapłanom przypisywał, równą z biskupami, władzę do święcenia kapłanów?

O. Cała starożytność jego naukę uznała za kacerską.

P. Nie można by zarzucić, że lutrzy mają swoich superintendentów posiadających biskupią władzę, a zatem i moc do święcenia kapłanów?

O. Należałoby się ich obok tego zapytać od kogo tę biskupią władzę otrzymali; jeśliż Luter nie mógł wyświęcić ani jednego kapłana, toż tym mniej mógł wyświęcać biskupów lub władzę wyświęcania, której sam nie miał, superintendentom udzielać.

P. Lecz czyby nie można z Lutrem utrzymywać że każdy chrześcijanin jest kapłanem?

O. Jeśliż każdy chrześcijanin jest kapłanem to niepotrzebnie św. Paweł postanowił Tytusa i Tymoteusza biskupami aby wyświęcali kapłanów.

P. Czyby nie można jeszcze powiedzieć, że gmina może władzę udzielać do szafowania Sakramentami?

O. Gmina wprawdzie mogłaby sobie Pasterza wybrać, ale wybrany musi władzę do rozgrzeszenia i do konsekrowania otrzymać od biskupa.

P. A to dlaczego?

O. Bo świecka gmina nie może duchownemu władzy nadprzyrodzonej udzielać, ponieważ jej sama nie posiada.

P. Więc jakże się rzecz ma z luterską Komunią?

O. Tak się rzecz ma, że lutrzy nic więcej nie otrzymują tylko chleb i wino i bywają tym sposobem bardzo cennego zadatku zbawienia pozbawionymi.

Nauka VI

P. Mówiłeś że lutrzy i kalwini w różne kacerskie nauki wierzą – a to dlaczego?

O. Ponieważ uczą to samo, co Ariusz i wielu właśnie innych.

P. Na czym polegała błędna nauka Ariusza?

O. Między innymi na trzech punktach: I. nauczał on, że za dusze zmarłych ani się modlić, ani Mszy św. ofiarować nie należy. II. Że nie ma obowiązku przestrzegania postów od Kościoła nakazanych. III. Że nie ma żadnej różnicy między biskupami i kapłanami.

P. Czy lutrzy i kalwini przy tych błędach obstawają?

O. Tak jest, jak to całemu światu wiadomo.

P. Czy te trzy nauki są kacerskimi?

O. Wszyscy Ojcowie Kościoła, którzy kacerstwa wyliczali, liczą też pomiędzy nimi i te trzy błędne nauki.

P. Przytocz mi niektórych takich Ojców Kościoła?

O. Takimi są: Epifaniusz, Augustyn, Damascen, Izydor.

P. Czy wymienieni Ojcowie Kościoła wiedzieli co do nauki wiary należy, a co się jej sprzeciwia?

O. Oni to niezawodnie wiedzieli i przekazali potomności świadectwa pierwotnej nauki Kościoła.

P. Czy Luter i Kalwin odstąpili i co do innych punktów od powszechnej nauki wiary?

O. Oni w wielu innych rzeczach sprzeciwili się naukom powszechnych Soborów, a przeto popadli w różnorodne kacerstwa.

P. Któż się staje winnym kacerstwa?

O. Ten kto swoje własne sumienie wyżej stawia nad powszechnego Kościoła wyroki.

P. Co mówi Zbawiciel u św. Mateusza w rozdziale XVIII, w. 17?

O. "Kto Kościoła nie słucha, niechaj ci będzie jako poganin lub jawnogrzesznik".

P. Czy kacerstwo jest przeszkodą do zbawienia?

O. Kacerstwo jest zabójczą trucizną duszy i wyniszcza w niej wszelką boską wiarę.

P. Zaczem: jeżeli te sześć przeszkód do zbawienia znachodzą się u lutrów, będąż oni mogli obstać na Sądzie Bożym, lubo by się usprawiedliwiali tym, że się urodzili i wychowali w luteranizmie?

O. To im za usprawiedliwienie się bynajmniej nie posłuży.

P. A to dlaczego?

O. Bo ich Pan Bóg obdarzył rozumem ku poznaniu wspomnianych przeszkód i wolną też wolę dał, aby te przeszkody z drogi zbawienia usunąć mogli.

DODATEK TŁUMACZA

Im kto większym się rozumem zaszczyca – jak to u protestantów bywa, a mniejszy robi z niego użytek, tym cięższego sądu obawiać się powinien.

Wszystko ku większej chwale Bożej.

Amen.

––––––––––

Katechizm Polemiczny czyli Wykład nauk wiary chrześcijańskiej przez zwolenników Lutra, Kalwina i innych z nimi spokrewnionych zaprzeczanych lub przekształcanych, pierwotnie w języku francuskim ułożony przez O. J. J. Szeffmachera Zgrom. Jezusowego, z poprzedzeniem listów dwóch nawróconych pastorów, wykazujących powody nawracania się licznych Protestantów na łono Kościoła Katolickiego. Przełożył z francuskiego na język niemiecki J. M. nauczyciel religii, a z niemieckiego na język polski przełożył i uwagami objaśnił X. Nestor Higin Soter Bieroński kanonik, proboszcz małogoski, prof. semin. kieleckiego. Częstochowa 1883, ss. 250-261.

Przypisy:

(1) Gdyby Luter lub Kalwin byli swoje błędy odwołali i nawrócili się, nie mówiono by, że oni wiarę swoją porzucili lub religię zmienili, ale by powiedziano, że tylko wrócili na łono Kościoła; podobnież i dziś nawracający się luteranie i inni kacerze nie zmieniają religii, ale na powrót do Kościoła, który przodkowie ich porzucili, wracają. Inaczej się rzecz ma z żydami lub muzułmanami, ponieważ ani oni ani ich ojcowie nigdy w Kościele katolickim nie byli; przeto nawracający się żyd lub muzułmanin rzeczywiście religię zmienia; nasi też przodkowie religię zmienili, bo byli poprzednio bałwochwalcami. Lubo ściśle mówiąc, i Pan Jezus religii żydowskiej nie zmienił, ale ją udoskonalił, według tego co powiedział: "Nie mniemajcie, bym przyszedł rozwiązywać Zakon; nie przyszedłem rozwiązywać, ale wypełnić" (Mt. V, 17). – Wypełnić właściwie znaczy: dopełnić czyli uzupełnić to czego brakowało – albo udoskonalić. (Przyp. tłum. polskiego).

(2) Jest to rzeczą rozumowo dowiedzioną, że żadna ludzka powaga nie potrafiłaby tak spowiedź ustanowić, żeby ją bez żadnego szemrania, bez rozgłosu, bez jawnego oporu powszechnie w całym katolickim świecie przyjęto. A o takim ustanowieniu, o takim oporze musiałaby przecież historia wspominać i niepodobieństwem jest, iżby o tym, tak, jak to widzimy, wszyscy historycy milczeli. (Przyp. tłum. pol.).

Kraków 2011

Powrót do spisu treści dzieła o. Jana Jakuba Scheffmachera pt.
Katechizm polemiczny

POWRÓT DO STRONY GŁÓWNEJ: