Nauki Katechizmowe

 

O Składzie Apostolskim, Przykazaniach Boskich i

Kościelnych, o Modlitwie Pańskiej i Sakramentach

 

NA TRZY CZĘŚCI PODZIELONE

 

KS. MICHAŁ IGNACY WICHERT

 

ŚWIĘTEJ TEOLOGII DOKTOR

 

––––––––

 

Przedmowa wydawcy

 

Za dni naszych coraz liczniejsze podnoszą się głosy za wykładaniem z ambony katechizmu wiernemu ludowi. Przekonują się troskliwi o dobro dusz sobie powierzonych pasterze, iż kazania tak zwane moralne, moralizujące, choć gromkim, choć słodkim tonem wygłaszane, nie przynoszą spodziewanych owoców. Gdy kaznodzieja grzmi potężną piersią i gwałtownie się rzuca, lud się przeraża i zdaje się pilnie słuchać, nawet powie, że kazanie było dobre, bo ich Jegomość "wykrzyczał"; gdy ewangeliczną słodyczą serca ich zmiękczyć pragnie, lud po większej części zasypia; tak słowo Boże zazwyczaj pada podle drogi i marnie ginie. Lud nasz potrzebuje gruntownego oświecenia, znajomości prawd wiary. Powiedzmy sobie z żalem: Jakaż ciemnota u nas panuje we wszystkich stanach co do znajomości najprostszych zasad katolickich! Długoż jeszcze rzucać będziem z ambon piękne frazesy, woniejące kwiatki, czcze, nudne ogólniki – długoż męczyć próżnym gadaniem w kółko, a nie podamy pożywnego chleba prostego wykładu nauk katechizmowych, aby co prędzej przychodzono do poznania, a następnie i do pokochania w życiu prawdy Bożej? Panem petierunt parvuli, et non erat, qui frangeret eis...

 

We Francji X. Guibert, gdy był jeszcze Biskupem w Viviers, dalej arcybiskup Sibour, obecnie Biskup Dupanloup nauki katechizmowe, prosty ich wykład, choćby przez kilka lat się ciągnął, byle całość podawał, w listach swych pasterskich gorąco zalecają. Konferencje choć świetne, błyskotliwe, choć tak zwaną inteligencją, świat modny nęcą, istotnego pożytku nie przynoszą. W Niemczech księża systematycznie opracowany katechizm mają. Katechizm jest O. Deharba, a opracowania dokonał X. Jan Zollner. Dzieło to niepospolitej wartości, choć nieco suche; posługują się nim u nas powszechnie.

 

W Polsce od dawna i Biskupi i Pasterze parafialni czuli potrzebę prostego wykładu nauk katechizmowych. Z polecenia Prymasa wyszły kazania katechizmowe zastosowane do ewangelii całorocznej. X. Walusiewicz przełożył z francuskiego nauki dogmatyczno-moralne, które się czterech wydań doczekały. Jezuita Michał Wielowiejski, sławny z cnót i wielkiej nauki, całą naukę Wiary wyłożył i drukiem ogłosił: Ojcze nasz, Pozdrowienie Anielskie, Skład Apostolski, Dziesięcioro, a wszystko: ad mentem D. Thomae. To samo uczynił X. Tomasz Grodzicki ex Jezuita. X. Karol Fabiani, Dziesięcioro obszernie, a mały katechizm w krótkości wyjaśnił.

 

Mamy więc i początki i wzory w tym rodzaju. Jednym z celniejszych jest X. Michał Ignacy Wichert, którego dzieło oto po raz drugi na świat wychodzi. Z życia jego niewiele mamy szczegółów. JX. J. Szpaderski nie wspomina o nim w swych akademickich wykładach, choć poślednim i sobie samemu dużo miejsca poświęca. Kilka dat czerpiemy z O. Browna, Biblioteki pisarzów assystencji polskiej, która jest skarbcem wiadomości bibliograficznych o kaznodziejach polskich Zakonu Jezusowego.

 

X. Michał Ignacy Wichert, Litwin, urodził się r. 1733, do Towarzystwa wstąpił r. 1752, i był dłuższy czas Misjonarzem w Warszawie. Po kasacie Zakonu był proboszczem w Obrychowie i dyrektorem szkół i misji w diecezji płockiej.

 

Z polecenia X. Prymasa Poniatowskiego napisał i wydał: Nauki katechizmowe o Składzie Apostolskim, Przykazaniach Boskich i kościelnych, o Modlitwie Pańskiej i Sakramentach itd., w trzech tomikach. Dzieło to mimo swej wielkiej wartości raz tylko było drukowane, i dziś jest rzadkością. W Wielkopolsce mało kto je posiada. W diecezji włocławskiej jeden tylko znalazł się egzemplarz, i z tego obecny przedruk, na usilne pragnienie tamtejszego duchowieństwa, czynimy. Lubo nie każda materia gruntownie wyczerpnięta, mamy atoli całość wykładu.

 

Nauki odznaczają się obok prostoty i jasności gorącością wymowy. Pełno w nich przyrównań i podobieństw z życia i przyrodzenia branych, to rzecz rozjaśnia a pamięci silnie się czepia. Przedruk jest zupełny, poprawny, (cytatów nie kładziemy u spodu, jeno w tekście), tu i ówdzie uzupełniony naukami z X. Zollnera, co gwiazda osobno wskazuje.

 

Nie mamy ochoty rozwodzić się dalej i nad potrzebą nauk katechizmowych i nad zaletami powyższego dzieła, które, dzięki dobrej woli nakładcy, w nowej szacie niezawodnie liczne przyniesie korzyści i pasterzom duchownym i słuchaczom polskim.

 

Wonieść, w dzień św. Kaźmierza 1874.

 

X. J. Stagraczyński.

 

–––––––––––

 

 

Nauki Katechizmowe o Składzie Apostolskim, Przykazaniach Boskich i Kościelnych, o Modlitwie Pańskiej i Sakramentach, na trzy części podzielone, przez X. Michała Ignacego Wicherta, świętej teologii Doktora, plebana Obrytskiego, dyrektora rekolekcji i misji w diecezji Płockiej mówione i do druku podane, a teraz za staraniem X. J. Stagraczyńskiego na nowo wydrukowane. Pelplin 1874, ss. [III-IV].

 
© Ultra montes (www.ultramontes.pl)

Powrót do spisu treści dzieła ks. M. I. Wicherta pt.
Nauki  katechizmowe

POWRÓT DO STRONY GŁÓWNEJ: