KATOLICKA NAUKA OBYCZAJÓW

BP KONRAD MARTIN

Nauki obyczajów szczegółowej
Pierwszy dział główny
Bogu miłe życie chrześcijanina w stosunku do Boga i do
bezpośredniego namiestnika Bożego tj. do Kościoła

Rozdział pierwszy
Bogu miłe życie chrześcijanina w stosunku do Boga

B. Nauka o chrześcijańskiej czci Boskiej

Akty nadzwyczajnej czci Boskiej

Wyznanie wiary (professio fidei)

1. Wyznaniem wiary w obszerniejszym znaczeniu (confessio fidei materialis) jest każdy objaw wiary, dokonany bądź słowem, bądź uczynkiem; dotąd liczą się wszystkie akty czci Boskiej: modlitwa, słuchanie Mszy św., przyjmowanie Sakramentów śś. itd. W ściślejszym zaś znaczeniu rozumiemy przez wyznanie wiary każdy objaw wiary, który czynimy we wyraźnym zamiarze, aby wiarę naszą objawić bliźnim (confessio fidei formalis albo też professio fidei).

Wyznanie wiary w tym ostatnim znaczeniu może znów być wprost albo niewprost, czyli bezpośrednie i pośrednie; wyznanie wiary wprost jest wyraźnym objawem naszej wiary słowem; wyznanie zaś wiary niewprost jest takim objawem wiary naszej słowem lub czynem, z którego bliźni poznać mogą naszą wiarę wewnętrzną. Wyznanie wiary liczy się do nadzwyczajnych aktów czci Boskiej, bo jako akt obowiązkowy nie powtarza się regularnie od czasu do czasu.

2. Przykazanie Boskie wyraźnie nakazuje, żebyśmy wiarę naszą wyznawali i dlatego też wyznanie wiary jest naszym obowiązkiem.

Por. Mt. 10, 32: "Wszelki, który mnie wyzna przed ludźmi, wyznam go ja też przed Ojcem moim, który jest w niebiesiech". Rzym. 10, 10: "Sercem bywa wierzono ku sprawiedliwości a usty dzieje się wyznanie ku zbawieniu"; do tych słów odnosi się wyrzeczenie św. Augustyna (lib. de fide et symb. c. 1): fides officium a nobis exigit et cordis et linguae.

Sam Chrystus Pan, jako też apostołowie, męczennicy i wyznawcy Kościoła nauczyli nas własnym przykładem, że obowiązek ten wypełniać mamy.

Obowiązani jesteśmy do wyznania wiary nie tylko dlatego, że Bóg przykazuje, ale jeszcze z trzech innych powodów: Chrześcijanin obowiązany jest do wyznania swej wiary po pierwsze dla chwały Boga, który jest sprawcą naszej wiary; po wtóre dla naszego stosunku do Kościoła, ponieważ przez wyznanie wiary poznają ludzie, że jesteśmy prawdziwymi jego członkami; po trzecie dla bliźniego, któremu przez to dobry przykład dajemy.

3. Przecież jako rozkaz nie obowiązuje nas przykazanie wyznania wiary zawsze i w każdej okoliczności, lecz tylko wśród pewnych warunków, a mianowicie:

a) gdy nas do tego wzywa prawowita zwierzchność;

b) gdyby niewyznanie wiary było pośrednim zaparciem się wiary np. gdybym nie ukazał czci i uszanowania przed Najświętszym Sakramentem;

c) gdy wyznać wiarę winniśmy dla dobrego przykładu, gdy przez wyznanie wiary innym pożytek przynieść, a przez zaniedbanie zgorszyć mogę bliźnich;

d) gdy inni wiarę naszą zaczepiają, z niej się naśmiewają i szydzą.

Jeżeli wiary obronić i szydercy do milczenia zmusić nie umiem, natenczas powinienem okazać przynajmniej niezadowolenie ze szyderstwa poważnym milczeniem, opuszczeniem towarzystwa itp. Jest to wtedy wyznanie wiary niewprost czyli pośrednie.

4. Zaparcie się wiary jest bezwarunkowo zakazanym; zakaz ten obowiązuje zawsze i we wszystkich okolicznościach.

Zaparcie się wiary jest z trzech powodów grzesznym: 1) jako kłamstwo w ogólności; 2) jako bezpośrednia zbrodnia przeciwko Bogu; 3) jako zgorszenie. Dlatego też mówi Pismo św.: "Któryby się mnie zaparł przed ludźmi, zaprę się go i ja przed Ojcem moim, który jest w niebiesiech"; Kościół święty liczył zawsze zaparcie się wiary do największych występków.

Można się zaprzeć wiary wprost i niewprost. Wprost zapiera się człowiek wiary, gdy się bez ogródki wypiera wiary słowami; niewprost zaś zapiera jej się, gdy pełni takie uczynki, które albo ze swej natury albo ze zwyczaju są wyrazem fałszywej religii np. klękanie przed bałwanem, udział w religijnych obrzędach heretyków (communio in sacris cum haereticis vel infidelibus) itp.

Zatajenie swej wiary (dissimulatio) nie jest wprawdzie zaparciem się tejże, jednakowoż trudno oznaczyć, gdzie jedno ustaje a drugie się zaczyna.

Bp Konrad Martin

Katolicka nauka obyczajów. Napisał Ks. Dr. Konrad Martin, Biskup Paderbornski. Przetłumaczył z niemieckiego Ks. Stanisław Kubowicz, Dyrektor Król. Kat. Seminarium Nauczycielskiego w Kcyni. Poznań 1871, ss. 101-103. (Pisownię i słownictwo nieznacznie uwspółcześniono).

Pozwolenie Władzy Duchownej:

© Ultra montes (www.ultramontes.pl)
Kraków 2005