KATECHIZM
RZYMSKO-KATOLICKI
KS. JÓZEF DEHARBE SI
CZĘŚĆ DRUGA
–––––––
O cnocie i chrześcijańskiej doskonałości
1. P. Czy mamy poprzestawać na wystrzeganiu się ciężkich grzechów i występków?
O. Nie; powinniśmy także starać się o to, abyśmy byli coraz cnotliwszymi, i doszli do takiej doskonałości, jakiej nasz stan wymaga. – Wzywa nas do tego Pismo św. słowami: "Kto sprawiedliwy jest, niech jeszcze będzie usprawiedliwion, a święty, niech jeszcze będzie poświęcon" (Apok. XXII, 11).
§ 1. O chrześcijańskiej cnocie
*2. P. Dlaczego powinniśmy starać się o to, abyśmy byli coraz cnotliwszymi?
O. Ponieważ człowiek o tyle tylko jest dobrym i miłym Bogu, o ile jest cnotliwym.
*3. P. Cóż jest cnota chrześcijańska?
O. Cnota chrześcijańska jest to wytrwała wola i gotowość czynienia tego wszystkiego, co się podoba Bogu.
4. P. Ilorakie są cnoty chrześcijańskie?
O. Cnoty chrześcijańskie są dwojakie: Boskie i obyczajowe czyli moralne.
5. P. Które są cnoty Boskie?
O. Cnoty Boskie są: wiara, nadzieja i miłość.
6. P. Dlaczego nazywają się te trzy cnoty "Boskimi cnotami"?
O. Nazywają się one Boskimi cnotami, ponieważ wprost od Boga pochodzą, i do Boga się odnoszą.
7. P. Kiedy powinniśmy wzbudzać w sobie te cnoty, czyli czynić akty cnót Boskich?
O. Akty cnót Boskich powinniśmy obudzać często w życiu; szczególnie zaś: 1) w ciężkich pokusach przeciwko tym cnotom; 2) przed, albo po przyjęciu świętych sakramentów; 3) w niebezpieczeństwie życia, i na łożu śmierci.
8. P. Jakim sposobem można obudzać akty cnót Boskich?
O. Akty cnót Boskich można obudzać słowami następującymi lub podobnymi:
AKT WIARY: Boże mój! wierzę najmocniej w to wszystko, co nam do wierzenia podajesz przez Twój święty katolicki Kościół; ponieważ to objawiłeś Ty, który jesteś wieczną i nieomylną prawdą.
AKT NADZIEI: Boże mój! mam nadzieję, że dla zasług Jezusa Chrystusa dostąpię u Ciebie odpuszczenia grzechów, łaski i zbawienia wiecznego; ponieważ Tyś to przyobiecał, Boże wszechmocny, miłosierny i prawdziwy.
AKT MIŁOŚCI: Boże mój! miłuję Cię z całego serca i nade wszystko; ponieważ jesteś najwyższym dobrem, miłości najgodniejszym, i Ojcem moim najlepszym. Dla Ciebie miłuję też i bliźniego mego, przyjaciela i nieprzyjaciela, jak siebie samego. Amen.
*9. P. Dlaczego nazywają się wszystkie inne cnoty, z wyjątkiem Boskich, cnotami obyczajowymi albo moralnymi?
O. Wszystkie inne cnoty nazywają się obyczajowymi, ponieważ urządzają nasze obyczaje według upodobania Bożego.
*10. P. Które z cnót obyczajowych są cnotami głównymi czyli kardynalnymi?
O. Cnoty główne czyli kardynalne są: 1) roztropność; 2) sprawiedliwość; 3) mierność; 4) męstwo.
*11. P. Dlaczego nazywają się one cnotami głównymi albo kardynalnymi?
O. Ponieważ są niejako podstawami cnót innych, i zawierają je w sobie.
12. P. Co jest roztropność?
O. Roztropność jest cnotą, przez którą poznajemy, co jest prawdziwie dobrym i Bogu przyjemnym, a nie dajemy się uwieść do złego, chociażby miało pozór dobrego.
*13. P. Co jest sprawiedliwość?
O. Sprawiedliwość jest cnotą, przez którą zawsze pragniemy stanowczo, co jest dobrem, i gotowi jesteśmy oddać każdemu, co mu się należy.
*14. P. Co jest mierność?
O. Mierność jest cnotą, przez którą pokonujemy zmysłowe skłonności i żądze, odwodzące nas od dobrego.
*15. P. Co jest męstwo?
O. Męstwo jest cnotą, przez którą nie dajemy się odwieść żadnym trudnościom i przeciwnościom od wykonywania tego, co jest dobrem.
*16. P. Które cnoty sprzeciwiają się siedmiu grzechom głównym?
O. Siedmiu grzechom głównym sprzeciwiają się: 1) pokora; 2) szczodrobliwość; 3) czystość; 4) miłość; 5) mierność w jedzeniu i piciu; 6) łagodność; 7) gorliwość w służbie Bożej.
Upomnienie: Bez wytrwałej walki ze złymi skłonnościami, nie nabędziesz nigdy cnót chrześcijańskich; przeto walcz stale, a da ci Bóg nagrodę wieczną.
*§ 2. O doskonałości chrześcijańskiej
17. P. Dlaczego powinniśmy dążyć wszyscy do doskonałości, jakiej nasz stan wymaga?
O. Powinniśmy dążyć wszyscy do doskonałości, jakiej nasz stan wymaga, ponieważ:
1) Pan nasz i Zbawiciel rozkazuje wszystkim: "Bądźcie doskonałymi, jako i Ojciec wasz niebieski doskonały jest" (Mt. V, 48).
2) Powinniśmy miłować Boga z całego serca naszego, z całej duszy, ze wszystkiego umysłu, i ze wszystkiej siły naszej.
18. P. Co jest doskonałość chrześcijańska?
O. Doskonałość chrześcijańska jest stanem duszy, w którym człowiek, uwolniwszy się od nieporządnej miłości świata i siebie samego, miłuje Boga nade wszystko, a wszystko inne w Bogu, i dla Boga.
19. P. Jakim sposobem mamy dążyć do doskonałości?
O. Do doskonałości mamy dążyć naśladowaniem Jezusa Chrystusa, który sam nas do tego zachęca, mówiąc: "chcesz być doskonałym..., pójdź za mną" (Mt. XIX, 21).
20. P. Jakie szczególnie środki doradził Chrystus Pan do osiągnięcia doskonałości?
O. Do osiągnięcia doskonałości doradził Chrystus Pan szczególnie te środki, które nazywamy radami ewangelicznymi.
21. P. Które są rady ewangeliczne?
O. Rady ewangeliczne są następujące trzy: 1) dobrowolne ubóstwo; 2) dozgonna czystość; 3) zupełne posłuszeństwo przełożonemu duchownemu.
22. P. Kto jest obowiązany pełnić rady ewangeliczne?
O. Rady ewangeliczne pełnić są obowiązane osoby zakonne i wszyscy ci, którzy się zobowiązali do nich ślubem.
23. P. Czy to możliwa rzecz, prowadzić życie doskonałe w stanie świeckim?
O. Możliwa dla wszystkich, jeśli chcą żyć według ducha Jezusa Chrystusa i prawideł ewangelii, a nie według ducha i prawideł świata.
24. P. Czy tedy duch świata sprzeciwia się duchowi Jezusa Chrystusa?
O. Duch świata sprzeciwia się wprost duchowi Jezusa Chrystusa, jak się przekonujemy z "ośmiu błogosławieństw" Chrystusa Pana.
25. P. Jak opiewają te osiem błogosławieństw?
O. Osiem błogosławieństw tak opiewają:
1) "Błogosławieni ubodzy w duchu, albowiem ich jest królestwo niebieskie";
2) "Błogosławieni cisi, albowiem oni posiądą ziemię";
3) "Błogosławieni, którzy się smucą, albowiem oni będą pocieszeni";
4) "Błogosławieni, którzy łakną i pragną sprawiedliwości, albowiem oni będą nasyceni";
5) "Błogosławieni miłosierni, albowiem oni miłosierdzia dostąpią";
6) "Błogosławieni czystego serca, albowiem oni Boga oglądać będą";
7) "Błogosławieni pokój czyniący, albowiem nazwani będą synami Bożymi";
8) "Błogosławieni, którzy cierpią prześladowanie dla sprawiedliwości, albowiem ich jest królestwo niebieskie" (Mt. V, 3-10).
26. P. Jakimże sposobem poznajemy z tych "ośmiu błogosławieństw", że duch świata sprzeciwia się duchowi Jezusa Chrystusa?
O. Ponieważ świat tych właśnie za nędznych i głupich poczytuje, których Chrystus Pan nazywa błogosławionymi.
27. P. Jakich środków powinien użyć każdy chrześcijanin, jakiegokolwiek stanu, aby doszedł do doskonałości?
O. Każdy chrześcijanin, aby doszedł do doskonałości powinien:
1) modlić się chętnie; słuchać pilnie słowa Bożego, i przyjmować często święte sakramenty;
2) odważnie pokonywać i zapierać się siebie samego;
3) wykonywać codziennie swoje zatrudnienia w stanie łaski, i w sposób miły Bogu.
† 28. P. Co to znaczy zapierać się samego siebie?
O. To znaczy odmawiać sobie niejednej rzeczy, która nam miła i przyjemna, a w rzeczach dozwolonych ujmować sobie, abyśmy tym łatwiej umieli powstrzymać się od rzeczy niedozwolonych.
29. P. Jak możemy wykonywać codziennie nasze zatrudnienia w sposób miły Bogu?
O. Możemy wykonywać codzienne nasze zatrudnienia w sposób miły Bogu, jeśli przedstawiając sobie, jak je wykonywał Chrystus Pan, staramy się Go naśladować.
30. P. Jakżeśmy powinni wykonywać codzienne zatrudnienia nasze za przykładem Jezusa Chrystusa?
O. Powinniśmy je wykonywać skrzętnie, cierpliwie, i w tym zamiarze, abyśmy się podobali Bogu.
31. P. Jak trzeba się zachowywać przy jedzeniu?
O. Przed jedzeniem i po jedzeniu trzeba się pomodlić, złożywszy ręce, i zachować w jedzeniu mierność.
† 32. P. Czy może chrześcijanin oddawać się rozrywkom?
O. W swoim czasie może chrześcijanin oddać się przyzwoitej rozrywce, ale potrzeba, aby nie przekraczał miary, przestrzegał skromności, i aby szukał rozrywki w celu odpoczynku i odświeżenia sił do dalszej pracy.
33. P. Jakie powinno być nasze obcowanie z bliźnimi?
O. Obcowanie nasze z bliźnimi powinno być: 1) uprzejme, aby nikogo nie obrażało; 2) ostrożne, aby nas do grzechu nie uwiedziono.
† 34. P. Jak powinniśmy zachowywać się w przeciwnościach?
O. W przeciwnościach powinniśmy mieć to przekonanie, że one od Boga pochodzą, powinniśmy je ofiarować Bogu, i prosić Go o łaskę, abyśmy je cierpliwie znieść, i na dobre użyć umieli.
Upomnienie: I do ciebie Bóg mówi, co powiedział do Abrahama: "Chodź przede mną i bądź doskonałym" (Rodz. XVII, 1), to znaczy: nic nie czyń, co by mnie wszystkowiedzącego i wszędzie obecnego obrazić mogło, a wypełniaj sumiennie wolę moją. Więc staraj się usilnie, abyś co dzień był pobożniejszym i cnotliwszym. Zachęca cię do tego Pismo św. wzniosłymi słowami: "Synu mój, służ Bogu sercem doskonałym i umysłem dobrowolnym; bo wszelakie serca przegląda Pan, i wszystkie myśli serc rozumie. Jeśli Go szukać będziesz, znajdziesz; ale jeśli Go opuścisz, odrzuci cię na wieki" (I Kron. XXVIII, 9).
–––––––––––
Katechizm rzymsko-katolicki podług Ks. J. Deharbe T. J. dla szkół ludowych. We Lwowie. NAKŁADEM ZAKŁADU NARODOWEGO IMIENIA OSSOLIŃSKICH. 1885, ss. 215-224.
© Ultra montes (www.ultramontes.pl)
Powrót do spisu treści
Katechizm rzymsko-katolicki
POWRÓT DO STRONY GŁÓWNEJ: