KATECHIZM
RZYMSKO-KATOLICKI
KS. JÓZEF DEHARBE SI
CZĘŚĆ DRUGA
–––––––
O przekroczeniu przykazań
§ 1. O grzechu w ogólności
1. P. Co to jest grzech?
O. Grzech jest rozmyślnym i dobrowolnym przekroczeniem przykazania Boskiego albo kościelnego.
2. P. Ilorakim sposobem można grzeszyć?
O. Można grzeszyć: 1) złą myślą i żądzą, słowami i uczynkami; 2) opuszczeniem dobrego, do którego jesteśmy obowiązani.
3. P. Czy wszystkie grzechy są równie wielkie?
O. Nie; są grzechy wielkie czyli ciężkie, które Pismo św. przyrównuje do tramu, a te nazywają się grzechami śmiertelnymi, są też i mniejsze czyli lekkie, przyrównane w Piśmie św. do źdźbła słomy, a te nazywają się powszednimi grzechami.
4. P. Kiedy popełniamy grzech ciężki czyli śmiertelny?
O. Grzech ciężki czyli śmiertelny popełniamy, jeśli przekraczamy przykazanie Boskie w rzeczy ważnej dobrowolnie i świadomie.
5. P. Dlaczego nazywają się grzechy ciężkie także śmiertelnymi?
O. Grzechy ciężkie nazywają się także śmiertelnymi, ponieważ dusza przez taki grzech traci życie nadprzyrodzone, tj. łaskę poświęcającą, i staje się winną potępienia czyli śmierci wiecznej. – Toteż o takim, który grzech śmiertelny popełnił, mówi Pismo św.: "Masz imię, że żyjesz, aleś jest umarły" (Apok. III, 1).
6. P. Kiedy popełniamy grzech lekki czyli powszedni?
O. Grzech lekki czyli powszedni popełniamy, jeśli przekraczamy przykazanie Boskie albo w małej rzeczy, albo nie zupełnie dobrowolnie w rzeczy ważnej.
7. P. Kiedyż jest przekroczenie przykazania niezupełnie dobrowolnym?
O. Przekroczenie przykazania jest wówczas niezupełnie dobrowolnym, jeśli albo rozum nie poznaje dostatecznie grzechu, albo wola nie całkowicie zgadza się.
8. P. Dlaczego nazywają się grzechy powszednie także lekkimi?
O. Grzechy powszednie nazywają się także lekkimi, ponieważ możemy łatwiej dostąpić ich odpuszczenia nawet bez spowiedzi, jeśli tylko żałujemy za nie.
9. P. Czy tylko grzechów ciężkich powinniśmy się wystrzegać?
O. Nie; każdego grzechu, bądź ciężkiego, bądź lekkiego, powinniśmy się lękać i wystrzegać jako największego złego na ziemi.
10. P. Co powinno nas odstraszać od popełnienia grzechu?
O. Od popełnienia grzechu powinno nas odstraszać rozważanie jego złości i nieszczęsnych skutków.
11. P. Z czego poznajemy złość grzechu ciężkiego?
O. Złość ciężkiego grzechu poznajemy stąd, że każdy grzech ciężki jest:
1) niezmierną obrazą Boga, naszego najwyższego Pana;
2) haniebną niewdzięcznością względem Boga, naszego najdobrotliwszego Ojca;
3) potępienia godnym wiarołomstwem, względem naszego najmiłościwszego Zbawiciela. – Dlatego mówi Pismo św.: "Jeśli kto nie miłuje Pana naszego Jezusa Chrystusa, niech będzie przeklęty" (I Kor. XVI, 22).
*12. P. Z czego poznajemy najlepiej, jak złą i karygodną rzeczą jest obraza Boga?
O. Poznajemy to: 1) z ciężkiej kary, która spotkała złych aniołów i naszych pierwszych rodziców; 2) z wiecznej kary piekła, na którą zasługuje każdy grzech śmiertelny; 3) z gorzkiej męki i śmierci, które poniósł Syn Boży za nasze grzechy.
13. P. Które są skutki grzechu śmiertelnego?
O. Grzech śmiertelny pozbawia nas: 1) miłości i przyjaźni Boga; 2) wszystkich zasług i prawa do nieba; 3) ściąga na nas w tym życiu rozliczne kary Boskie, a w przyszłym życiu wieczne potępienie. – Przykładem tego Kain i Judasz. Dlatego mówi Pismo św.: "Którzy czynią grzech i nieprawość, są nieprzyjaciółmi duszy swojej" (Tob. XII, 10).
14. P. Dlaczego powinniśmy się wystrzegać troskliwie nawet grzechów powszednich?
O. Powinniśmy się wystrzegać troskliwie nawet grzechów powszednich, ponieważ:
1) grzechy powszednie także obrażają Boga;
2) wstrzymują wiele łask, których nam Bóg chce użyczyć;
3) pociągają za sobą rozliczne kary Boskie;
4) prowadzą zwolna do grzechów ciężkich, bo "Kto w małym jest niesprawiedliwym, – mówi Pismo św. – i w większym jest niesprawiedliwym" (Łk. XVI, 10).
Upomnienie: Pamiętaj zawsze o tych słowach Pisma św.: "Synu mój, po wszystkie dni życia twego, miej na pamięci Boga, a strzeż się, byś kiedyś na grzech nie przyzwolił. – Ubogi wprawdzie żywot wiedziemy, ale wiele dobrego mieć będziemy, jeśli się będziem bać Boga, a odstąpimy od wszelakiego grzechu, i będziemy dobrze czynić" (Tob. IV, 6. 23).
§ 2. O rozmaitych rodzajach grzechu
15. P. Jakie jeszcze rozróżniamy rodzaje grzechów?
O. Rozróżniamy jeszcze: 1) 7 grzechów głównych; 2) 6 grzechów przeciw Duchowi Świętemu; 3) 4 grzechy do nieba o pomstę wołające; 4) 9 grzechów cudzych.
16. P. Które są grzechy główne?
O. Grzechy główne są: 1) pycha; 2) łakomstwo; 3) nieczystość; 4) zazdrość; 5) niemierność w jedzeniu i piciu; 6) gniew; 7) lenistwo.
17. P. Dlaczego nazywają się te grzechy głównymi?
O. One nazywają się głównymi, ponieważ z nich pochodzą wszystkie inne.
18. P. Kto grzeszy pychą?
O. Pychą grzeszy, kto się sam nad miarę wynosi, nie oddaje Bogu należnej chwały, i pogardza bliźnim. – Pismo św. mówi, że "pycha jest obmierzłą przed Bogiem i przed ludźmi, i początkiem każdego grzechu" (Ekli. X, 7. 15). A jak ją Bóg karze, widzimy na Lucyferze, Nabuchodonozorze i wielu innych.
19. P. Kto grzeszy łakomstwem?
O. Łakomstwem grzeszy, kto zbytecznie miłuje dobra doczesne, i pożąda ich bez miary, a dla ubogich jest nielitościwym: – "Nic nie jest złośliwszego – mówi Pismo św. – jak miłować pieniądze, bo ten i duszę swoją ma przedajną" (Ekli. X, 10). Przykładami są: król Achab i Judasz.
20. P. Kto grzeszy nieczystością?
O. Nieczystością grzeszy, kto sobie pozwala nieczystych myśli, żądz, słów lub uczynków, które przeciwne są świętej skromności.
21. P. Kto grzeszy zazdrością?
O. Zazdrością grzeszy, kto bliźniemu nie życzy dobra, jakie posiada, smuci się jego pomyślnością, a cieszy z jego nieszczęścia (niepowodzenia). – Zazdrość jest grzechem szatańskim, bo: "z nienawiści (zazdrości) diabelskiej weszła śmierć na okrąg ziemi, a naśladują go, którzy są ze strony jego" (Mądr. II, 24. 25), jak Kain, bracia Józefa, Saul i faryzeusze.
22. P. Kto grzeszy niemiernością w jedzeniu i piciu?
O. Niemiernością w jedzeniu i piciu grzeszy, kto nad potrzebę je lub pije, albo zbyt chciwie pożąda pokarmu i napoju.
23. P. Kto grzeszy gniewem?
O. Gniewem grzeszy, kto nad miarę oburza się na to, co mu jest przeciwne, i pragnie zemścić się na bliźnim, jak uczynił Ezaw, który w gniewie chciał zabić Jakuba, brata swego.
24. P. Kto grzeszy lenistwem?
O. Lenistwem grzeszy, kto nie pokonuje wrodzonego wstrętu do trudu i pracy, i zaniedbuje swoje obowiązki.
25. P. Którym rodzajem lenistwa brzydzi się Bóg szczególnie?
O. Oziębłością albo lenistwem w rzeczach, dotyczących służby Bożej, albo zbawienia naszej duszy. Dlatego mówi Pismo Boże: "Iżeś ostygły, ani zimny, ani gorący, pocznę cię wyrzucać z ust moich" (Apok. III, 16).
*26. P. Które są grzechy przeciw Duchowi Świętemu?
O. Grzechy przeciw Duchowi Świętemu są: 1) grzeszyć zuchwale w nadziei miłosierdzia Bożego; 2) rozpaczać o łasce Boskiej; 3) sprzeciwiać się uznanej chrześcijańskiej prawdzie; 4) zazdrościć bliźniemu łaski Boskiej; 5) na zbawienne napomnienia mieć zatwardziałe serce; 6) umyślnie nie pokutować aż do śmierci. Przykładami są: Kain, Faraon i faryzeusze.
*27. P. Dlaczego nazywają się te grzechy, grzechami przeciw Duchowi Świętemu?
O. Ponieważ one sprzeciwiają się w sposób szczególniejszy łasce Ducha Świętego i utrudniają bardzo nawrócenie.
† 28. P. Które są grzechy, wołające o pomstę do nieba?
O. Grzechy, wołające o pomstę do nieba, są: 1) rozmyślne zabójstwo; 2) grzech sodomski; 3) uciemiężenie ubogich, wdów i sierót; 4) zatrzymanie zapłaty sługom i robotnikom.
† 29. P. Dlaczego nazywają się one grzechami, wołającymi do nieba o pomstę?
O. Ponieważ są tak złośliwe, że zdają się wołać o pomstę do nieba. Tak powiedział Bóg Kainowi: "Głos krwi brata twego woła do mnie ze ziemi" (Rodz. IV, 10).
† 30. P. Które są grzechy cudze?
O. Grzechy cudze są: 1) radzić do grzechu; 2) rozkazywać innym grzeszyć; 3) zezwalać na grzech drugiego; 4) pobudzać innych do grzechu; 5) pochwalać grzech innych; 6) milczeć na grzech innych; 7) nie karać grzechu; 8) pomagać innym do grzechu; 9) bronić grzechu.
† 31. P. Dlaczego nazywają się one grzechami cudzymi?
O. Ponieważ przez innych wprawdzie bywają popełniane, ale poczytują się także za winę tym, co się do ich popełnienia przyczynili.
Upomnienie: Wstając rano, czyń codziennie postanowienie, że przez cały dzień, wystrzegać się będziesz swojej głównej wady. Wieczorem roztrząsaj sumienie; jeśliś zgrzeszył, wzbudź żal i postanów spowiadać się. Zbawienne upomnienia przyjmuj zawsze ochoczo i wdzięcznie, i wystrzegaj się grzechów cudzych.
–––––––––––
Katechizm rzymsko-katolicki podług Ks. J. Deharbe T. J. dla szkół ludowych. We Lwowie. NAKŁADEM ZAKŁADU NARODOWEGO IMIENIA OSSOLIŃSKICH. 1885, ss. 207-215.
© Ultra montes (www.ultramontes.pl)
Powrót do spisu treści
Katechizm rzymsko-katolicki
POWRÓT DO STRONY GŁÓWNEJ: