KATECHIZM
RZYMSKO-KATOLICKI
KS. JÓZEF DEHARBE SI
CZĘŚĆ PIERWSZA
–––––––
O pierwszym artykule wiary
"Wierzę w Boga Ojca, wszechmogącego Stworzyciela nieba i ziemi"
"Wierzę w Boga"
§ 1. O Bogu
12. P. Kto jest Bóg?
O. Bóg jest to duch nieskończenie doskonały, Pan nieba i ziemi, od którego wszystko dobre pochodzi.
13. P. Dlaczego nazywamy Boga duchem?
O. Nazywamy Boga duchem, ponieważ ma rozum i wolną wolę, a nie ma ciała.
*14. P. Dlaczego mówi Pismo św. o oczach, uszach, rękach Boga, skoro Bóg ciała nie ma?
O. Ponieważ tylko w taki sposób możemy zrozumieć, co nam mówi Pismo św. o Bogu.
15. P. Dlaczego mówimy, że Bóg jest "nieskończenie doskonałym"?
O. Mówimy dlatego, że Bóg jest nieskończenie doskonałym, ponieważ Pan Bóg nie tylko w pewnym stopniu jest dobrym czyli doskonałym, jak aniołowie albo ludzie, lecz wszystkie dobre przymioty czyli doskonałości posiada sam jeden bez liczby i miary.
16. P. Które przymioty czyli doskonałości Boskie mamy szczególnie znać?
O. Mamy szczególnie znać następujące doskonałości Boskie: 1) Bóg jest wieczny; *2) Bóg jest nieodmienny; 3) Bóg jest wszędzie obecny; 4) Bóg jest wszystkowiedzący; 5) Bóg jest najmędrszy; 6) Bóg jest wszechmogący; 7) Bóg jest nieskończenie święty; 8) Bóg jest nieskończenie sprawiedliwy; 9) Bóg jest nieskończenie dobrotliwy; 10) Bóg jest nieskończenie miłosierny; 11) Bóg jest nieskończenie cierpliwy; 12) Bóg jest nieskończenie prawdziwy; 13) Bóg jest nieskończenie wierny.
17. P. Co to znaczy: Bóg jest wieczny?
O. Bóg jest wieczny, znaczy, że Bóg jest zawsze; nie ma ani początku, ani końca mieć nie będzie; dlatego mówi Pismo św. o Bogu: "Pierwej niźli stanęły góry, albo ziemia i świat był stworzony, od wieku do wieku Ty jesteś Bogiem" (Ps. 89, 2).
*18. P. Co to znaczy: Bóg jest nieodmienny?
O. Bóg jest nieodmienny, znaczy, że Bóg jest zawsze ten sam, zawsze najdoskonalszy, i nie odmienia tego, co raz postanowił. Dlatego mówi Bóg o samym sobie w Piśmie św.: "Ja Pan, a nie odmieniam się" (Mal. III, 6).
19. P. Co to znaczy: Bóg jest wszędzie obecny?
O. Bóg jest wszędzie obecny, znaczy, że przebywa zawsze na każdym miejscu w niebie i na ziemi; dlatego mówi w Piśmie św.: "Azali nieba i ziemi ja nie napełniam?" (Jer. XXIII, 24).
20. P. Co to znaczy: Bóg jest wszystkowiedzący?
O. Bóg jest wszystkowiedzący, znaczy, że Bóg wie wszystko najdoskonalej od wieków, rzeczy przeszłe, teraźniejsze i przyszłe, nawet najskrytsze nasze myśli. Przeto mówi Pismo św.: "Oto Panie, Tyś poznał wszystkie rzeczy najpośledniejsze i dawne" (Ps. 138, 5).
21. P. Co to znaczy: Bóg jest nieskończenie mądry?
O. Bóg jest nieskończenie mądry, znaczy, że Bóg urządza wszystko najlepiej. Podziwiając tę mądrość Boga, mówi Pismo św.: "Jak wielkie są dzieła Twoje, Panie! – wszystkoś w mądrości uczynił" (Ps. 103, 24). Tak chciał Bóg wyratować lud izraelski z niewoli egipskiej i ocalił Mojżesza, aby lud wyprowadził.
22. P. Co to znaczy: Bóg jest wszechmogący?
O. Bóg jest wszechmogący, znaczy, że może uczynić wszystko, co chce. "Wszystko, co tylko chciał Pan, mówi Pismo św., uczynił na niebie, na ziemi, na morzu i we wszystkich przepaściach" (Ps. 134, 6). Chciał Bóg, aby był świat, rzekł tedy: "Niech się stanie", a na ten rozkaz Jego stały się: niebo i ziemia i wszystkie inne stworzenia.
23. P. Co to znaczy: Bóg jest nieskończenie święty?
O. Bóg jest nieskończenie święty, znaczy, że On chce i kocha tylko to, co dobre, a brzydzi się złem. "Umiłowałeś sprawiedliwość a nienawidzisz nieprawości", mówi Pismo św. o Bogu (Ps. 44, 8). Dlatego ogłosił Pan Bóg Izraelitom dziesięcioro przykazań na górze Synaj, bo jako nieskończenie święty chciał, aby i ludzie czynili to dobre, które On przykazał, a zaniechali złego, którego On zabronił.
24. P. Co to znaczy: Bóg jest nieskończenie sprawiedliwy?
O. Bóg jest nieskończenie sprawiedliwy, znaczy, że nagradza i karze według tego, jak sobie kto zasłuży. "Bóg odda każdemu wedle uczynków jego, mówi Pismo św., albowiem nie masz względu na osoby u Boga" (Rzym. II, 6. 11). Tak ukarał Bóg ludzi potopem, miasto Sodomę i Gomorę ogniem z nieba, bo zasłużyli na to swoją bozbożnością, wyratował zaś Noego i Lota, bo byli cnotliwymi.
*25. P. Czy Pan Bóg nagradza zawsze już tutaj na ziemi wszystko dobre, a karze wszystko złe?
O. Nie zawsze; czasem złym ludziom powodzi się dobrze tutaj na ziemi, a dobrym źle.
*26. P. Kiedyż Pan Bóg nagrodzi zupełnie dobrych, a ukarze złych, jak zasłużyli?
O. W przyszłym życiu dopiero nagrodzi Bóg zupełnie lub ukarze ludzi, jak zasłużyli. Ale już i w tym życiu zły człowiek nie może być prawdziwie szczęśliwym, choćby miał wszystkiego pod dostatkiem, jak ów bogacz, o którym mówi Pismo św.; żaden też dobry człowiek nie może być całkiem nieszczęśliwym, choćby cierpiał niedostatek, jak ów nędzny Łazarz, który leżał u drzwi bogacza.
27. P. Co to znaczy: Bóg jest nieskończenie dobrotliwy?
O. Bóg jest nieskończenie dobrotliwy, znaczy, że z miłości pragnie dobra wszystkich stworzeń, i świadczy im niezliczone dobrodziejstwa.
28. P. Co jest największym dowodem miłości i dobroci Boga ku nam?
O. Największym dowodem miłości i dobroci Boga ku nam jest to, że wydał swego Syna jedynego na śmierć, dla naszego zbawienia.
29. P. Co to znaczy: Bóg jest nieskończenie miłosierny?
O. Bóg jest nieskończenie miłosierny, znaczy, że chętnie przebacza grzechy wszystkim, którzy za nie pokutują, jak upewnia w Piśmie św.: "Żyję ja, mówi Pan Bóg, nie chcę śmierci bezbożnego, ale żeby się nawrócił niezbożny od drogi swej, a żył" (Ezech. XXXIII, 11). A Chrystus Pan przedstawia nam to miłosierdzie Boże w przypowieści o synu marnotrawnym.
30. P. Co to znaczy: Bóg jest nieskończenie cierpliwy?
O. Bóg jest nieskończenie cierpliwy, to znaczy, że czeka długo, nim ukarze grzesznika, aby mu zostawił czas do pokuty. "Ty masz litość nad wszystkimi, mówi Pismo święte o Bogu, i przebaczasz grzechy ludzkie dla pokuty" (Mądr. XI, 24). Nim Bóg ukarał ludzi potopem, dał im 120 lat czasu do pokuty i poprawy.
31. P. Co to znaczy: Bóg jest nieskończenie prawdziwy?
O. Bóg jest nieskończenie prawdziwy, znaczy, że On nade wszystko prawdę miłuje, a nienawidzi kłamstwa.
32. P. Co to znaczy: Bóg jest nieskończenie wierny?
O. Bóg jest nieskończenie wierny, znaczy, że dotrzymuje tego zawsze, co przyrzekł, i spełnia to, czym zagroził. Uczy nas o tym Jezus Chrystus, mówiąc: "Niebo i ziemia przeminą, ale słowa moje nie przeminą" (Mt. XXIV, 35).
33. P. Do czego obowiązują nas te doskonałości Boskie?
O. Te doskonałości Boskie obowiązują nas, abyśmy:
1) wierzyli w Boga, ponieważ jest nieskończenie prawdziwy i wierny;
2) pokładali w Nim nadzieję, ponieważ jest nieskończenie mądry i wszechmocny;
3) miłowali Go, ponieważ jest nieskończenie dobry i sprawiedliwy;
4) bali się Go, ponieważ jest nieskończenie święty i sprawiedliwy;
5) lękali się grzeszyć nawet w skrytości, ponieważ jest wszystkowiedzący i wszędzie obecny.
34. P. Czy możemy Boga widzieć?
O. Nie; oczami ciała nie możemy Boga widzieć, ponieważ jest duchem.
35. P. Jakimże sposobem poznajemy Boga i Jego doskonałości, skoro nie możemy Go widzieć?
O. Pan Bóg sam dał się poznać ludziom rozmaitym sposobem.
*36. P. Jakim sposobem dał się Bóg poznać ludziom?
O. 1) Przez ten świat widzialny, który stworzył i którym ustawicznie rządzi; bo skoro widzimy, że jest świat tak wielki i piękny, musimy także zrozumieć, że jest Bóg wszechmocny i najmędrszy, który go stworzył;
2) przez głos sumienia; bo ono nam mówi, że jeśli dobrze czynić będziemy, otrzymamy od Boga nagrodę, jeśli zaś dopuścimy się złych uczynków, będziemy przez Niego karani;
3) szczególnie zaś przez objawienie, które Bóg nam dał przez Patriarchów, Proroków, a w końcu przez Syna swego.
37. P. Czy jest więcej Bogów?
O. Jeden jest tylko Bóg. O tym poucza nas sam Bóg, gdy mówi w pierwszym przykazaniu: "Nie będziesz miał Bogów cudzych (tzn. innych) przede mną".
38. P. Dlaczego mówimy: "Wierzę w Boga", nie zaś "Wierzę Bogu"?
O. Bo powinniśmy nie tylko wierzyć, że Bóg jest i że wszystko, co objawił, jest prawdą, lecz także oddać się Jemu z miłością i zaufaniem.
Upomnienie: Bóg mówi w Piśmie św. do każdego człowieka: "Daj mi, synu mój, serce twoje" (Przyp. XXIII, 26). Więc oddaj serce twoje Jemu, który jest wieczny, nieskończenie piękny, bogaty, wierny, oddaj Mu je bez zwłoki, na zawsze. On je chce posiadać, aby cię uczynił szczęśliwym na wieki.
§ 2. O trzech osobach Boskich
"Wierzę w Boga Ojca"
39. P. Dlaczego mówimy "Wierzę w Boga Ojca"?
O. Mówimy: "Wierzę w Boga Ojca", ponieważ: 1) Bóg jest naszym niewidzialnym Ojcem w niebie; 2) ponieważ jest więcej osób Boskich, z których pierwsza nazywa się Ojcem.
40. P. Ileż jest osób Boskich?
O. Trzy są osoby Boskie: Ojciec, Syn i Duch Święty.
41. P. Skąd to wiemy, że są trzy osoby Boskie?
O. Chrystus Pan to objawił, gdy rzekł do Apostołów: "Idąc tedy nauczajcie wszystkie narody, chrzcząc je w Imię Ojca, i Syna, i Ducha Świętego" (Mt. XXVIII, 19).
42. P. Czy każda z tych osób jest Bogiem?
O. Tak jest; Ojciec jest prawdziwym Bogiem, Syn jest prawdziwym Bogiem, i Duch Święty jest prawdziwym Bogiem.
43. P. Czy tedy jest więcej aniżeli jeden Bóg?
O. Nie. Jest tylko jeden Bóg, a trzy są osoby Boskie.
44. P. Dlaczego są te trzy osoby Boskie jednym tylko Bogiem?
O. Ponieważ wszystkie te trzy osoby Boskie mają tylko jedną naturę czyli istotę.
45. P. Czy jest która z tych osób starsza i potężniejsza niż inne?
O. Żadna z tych osób nie jest ani starsza, ani potężniejsza niż inne, bo wszystkie trzy osoby są od wieków, wszystkie są nieskończenie doskonałe, i wszystkie trzy są jednym tylko Bogiem.
*46. P. Więc nie ma żadnej różnicy pomiędzy Ojcem, Synem i Duchem Świętym?
O. Jest różnica co do osób; lecz nie ma żadnej różnicy co do istoty.
*47. P. Czym się różnią te trzy osoby Boskie?
O. Te trzy osoby Boskie różnią się tym, że Bóg Ojciec nie pochodzi od nikogo, ani nie jest zrodzony; Syn Boży zrodzony jest od Ojca, a Duch Święty pochodzi od Ojca i Syna.
*48. P. Lecz jeśli Syn Boży od Ojca jest zrodzony, a Duch Święty od obydwu pochodzi, dlaczegóż żadna z tych osób Boskich nie jest starsza od drugiej?
O. Ponieważ Syn zrodzony jest z Ojca od wieków, Duch Święty również od wieków pochodzi od Ojca i Syna.
49. P. Które dzieła przypisuje się szczególnie każdej z tych trzech osób Boskich?
O. 1) Bogu Ojcu przypisuje się szczególnie stworzenie; 2) Synowi Bożemu odkupienie; 3) Duchowi Świętemu uświęcenie; chociaż te dzieła wszystkim trzem osobom są wspólne.
† 50. P. Czy zdołamy rozumem pojąć tę prawdę wiary, że jest jeden Bóg w trzech osobach?
O. Rozumem nie zdołamy jej pojąć, bo ona jest wyższa nad wszystkie rzeczy stworzone, a nasz słaby rozum ani rzeczy stworzonych nie pojmuje dokładnie.
† 51. P. Jak nazywamy takie prawdy wiary, których nie zdołamy pojąć rozumem?
O. Takie prawdy wiary, których nie zdołamy pojąć rozumem, nazywamy tajemnicami wiary.
† 52. P. Czy tajemnice wiary są przeciwne rozumowi, dlatego że nie zdołamy ich pojąć rozumem?
O. Wcale nie; bo i tajemnice wiary i zdrowy rozum dał nam Bóg, więc one nie są przeciwne rozumowi; lecz są nad rozum ludzki, tak, że tylko najdoskonalszy rozum Boga pojmuje je dokładnie.
53. P. Jak nazywamy tajemnicę wiary o jednym Bogu w trzech osobach?
O. Tajemnicę wiary o jednym Bogu w trzech osobach nazywamy: tajemnicą Trójcy Przenajświętszej, albo tajemnicą o Bogu w trzech osobach jedynym.
Upomnienie: Nie zapominaj nigdy, jak wielką wdzięczność winieneś Trójcy Przenajświętszej, za nieocenione dobrodziejstwa: stworzenia, odkupienia i uświęcenia; nie zapominaj też o przyrzeczeniach, które Jej dałeś przy chrzcie świętym, a w dowód tej wdzięczności obchodź z szczególniejszym nabożeństwem uroczystość Trójcy Przenajświętszej.
§ 3. O stworzeniu świata i o Opatrzności Boskiej
"Stworzyciela nieba i ziemi"
54. P. Dlaczego nazywamy Boga: "Stworzycielem nieba i ziemi"?
O. Nazywamy Boga: "Stworzycielem nieba i ziemi", ponieważ stworzył cały świat: niebo i ziemię i wszystko, co się znajduje w niebie i na ziemi.
55. P. Co to znaczy "stworzyć"?
O. Stworzyć znaczy: uczynić jaką rzecz z niczego.
56. P. Dlaczego mówimy, że Bóg stworzył świat z niczego?
O. Ponieważ przedtem, nim Bóg świat stworzył, nic nie było, tylko Bóg sam.
57. P. Przez co stworzył Bóg cały świat?
O. Przez swoje wszechmocne słowo. Bóg rzekł i stało się, co chciał.
58. P. Czy Bóg stworzył świat od razu?
O. Nie; Bóg stworzył świat w sześciu dniach, bo tak chciał.
59. P. Na co stworzył Bóg świat?
O. Bóg stworzył świat: 1) dla swojej chwały; 2) dla dobra stworzeń.
60. P. Czy Bóg nie troszczy się już o świat, który stworzył?
O. Owszem; Bóg troszczy się zawsze o świat, bo inaczej musiałby świat zginąć.
61. P. Co czyni Bóg i teraz jeszcze, aby świat nie zginał?
O. Bóg utrzymuje świat i rządzi nim.
62. P. Jak utrzymuje Bóg świat?
O. Bóg sprawuje, że świat trwa tak długo i w taki sposób, jak Bogu się podoba.
63. P. Jak rządzi Bóg światem?
O. Bóg rządzi światem w ten sposób, że stara się o wszystko, i wszystko prowadzi z największą mądrością do celu, dla którego świat stworzył.
64. P. Jak nazywamy tę pieczę Boga o wszystkie stworzenia, i ten rząd Boga nad światem?
O. Nazywamy Opatrznością Boską. Ta Opatrzność Boska ma staranie o wszystkie stworzenia, osobliwie o ludzi, bo Pismo św. mówi: "Bóg uczynił małego i wielkiego, i jednakową o wszystkich ma pieczę" (Mądr. VI, 8).
*65. P. Lecz jeśli Bóg wszystkim rządzi i kieruje, czyli i złe, które się dzieje, dzieje się z woli Jego?
O. Złe nie dzieje się z woli Boga. Bóg tylko nie przeszkadza złemu, choćby przeszkodzić mógł, ponieważ: 1) ludziom dał wolną wolę, i nie chce ich do dobrego zmuszać; 2) ponieważ Bóg umie i może także złe na dobre zamienić. Przykład mamy na Józefie, którego bracia zaprzedali do Egiptu.
*66. P. Jeśli Bóg ma pieczę o wszystkim, dlaczegóż ponoszą ludzie tyle cierpień?
O. Ludzie ponoszą dlatego tyle cierpień, aby przez nie: 1) grzesznicy poprawili się i nie zginęli na wieki; 2) aby cnotliwi za cierpienia, które ponoszą, mieli więcej zasług i tym większą otrzymali w niebie nagrodę. Do takich mówi Chrystus Pan: "Radujcie się i weselcie się, albowiem zapłata wasza obfita jest w niebiesiech" (Mt. V, 12).
*67. P. Jakżeśmy tedy powinni przyjmować cierpienia, które nas nawiedzają?
O. Cierpienia powinniśmy przyjmować jako dowody łaskawości Bożej dla nas, bo Pismo św. mówi: "Kogo Pan miłuje, karze, a biczuje każdego syna, którego przyjmuje" (Hebr. XII, 6).
Upomnienie: Nigdy nie poważaj się szemrać przeciwko Bogu, lub skarżyć na to, co dopuszcza na ciebie, bo On wie najlepiej, co dla ciebie jest dobrym i pożytecznym.
§ 4. O aniołach
68. P. Czy Pan Bóg nic więcej nie stworzył, oprócz świata widzialnego?
O. Bóg stworzył oprócz świata widzialnego także istoty niewidzialne, tj. niepoliczone mnóstwo duchów, których nazywamy aniołami.
69. P. Jakimi byli aniołowie, gdy ich Bóg stworzył?
O. Gdy Bóg aniołów stworzył, byli wszyscy dobrymi i szczęśliwymi, i otrzymali od Boga wiele wspaniałych darów.
70. P. Czy wszyscy aniołowie pozostali dobrymi i szczęśliwymi?
O. Nie wszyscy; wielu z nich zgrzeszyło i strąceni zostali do piekła. Nazywają się oni: czartami, szatanami, czyli złymi duchami.
71. P. Jakimi są względem nas święci aniołowie?
O. Święci aniołowie kochają nas, dlatego też strzegą nas od złego na duszy i ciele, modlą się za nami i upominają nas do dobrego. Pismo św. mówi, że Pan Bóg aniołom swoim rozkazał, aby nas strzegli, i opowiada, że aniołowie wyprowadzili Lota z Sodomy i Gomory; że anioł prowadził Tobiasza w podróży, i że anioł uwolnił św. Piotra z więzienia.
72. P. Jak nazywamy tych aniołów, którym Bóg rozkazał strzec ludzi?
O. Tych aniołów nazywamy aniołami stróżami.
*73. P. Jakimi są względem nas złe duchy?
O. Złe duchy zazdroszczą nam i nienawidzą nas, dlatego starają się nam szkodzić na duszy i na ciele, aby nas nakłonić do grzechu i przyprowadzić do wiecznej zguby. Już pierwszych ludzi skusił szatan do grzechu.
74. P. Cóż powinniśmy czynić, aby nam pokusy czarta nie szkodziły?
O. Powinniśmy modlić się i stale opierać się wszelkim pokusom do złego, jak upomina Pismo św.: "Sprzeciwiajcie się diabłu, a uciecze od was" (Jak. IV, 7).
Upomnienie: Módl się codziennie do twego anioła stróża, i polecaj się jemu we wszystkich niebezpieczeństwach duszy i ciała. Strzeż się mówić lub czynić cokolwiek przeciwnego skromności, bo anioł stróż twój święty zawsze jest przy tobie.
§ 5. O pierwszych ludziach i o ich upadku (1)
75. P. Które jest najznakomitsze stworzenie Boskie na ziemi?
O. Najznakomitszym stworzeniem Boskim na ziemi jest człowiek.
76. P. Jak nazywali się pierwsi ludzie, których Bóg stworzył?
O. Pierwsi ludzie, których Bóg stworzył, nazywali się Adam i Ewa.
77. P. W jaki sposób stworzył Bóg Adama, pierwszego człowieka?
O. Bóg utworzył ciało jego ze ziemi i tchnął w nie duszę nieśmiertelną, i tak powstał pierwszy człowiek.
78. P. Z czego stworzył Bóg Ewę?
O. Bóg utworzył Ewę z żebra śpiącego Adama.
79. P. Przez co wywyższył Bóg ludzi nad inne stworzenia ziemi?
O. Bóg wywyższył ludzi nad inne stworzenia ziemi przez to, że ich stworzył na swój obraz i podobieństwo.
80. P. Przez co stali się ludzie obrazem i podobieństwem Boga?
O. Ludzie stali się obrazem i podobieństwem Boga przez dary przyrodzone i nadprzyrodzone, które czyniły ich podobnymi Bogu.
*81. P. Jakież są dary przyrodzone, którymi Bóg wywyższył ludzi?
O. Dary przyrodzone, którymi Bóg wywyższył ludzi, są: 1) dusza ludzka, która jest duchem nieśmiertelnym; 2) rozum i wolna wola, którymi Bóg duszę obdarzył.
*82. P. Jakie są dary nadprzyrodzone, którymi Bóg wywyższył pierwszych ludzi?
O. Dary nadprzyrodzone, którymi Bóg wywyższył pierwszych ludzi, są: 1) łaska uświęcająca, która ich czyniła dziećmi Boga i nadawała im prawo do nieba; 2) byli skłonni do dobrego i nie czuli żadnej złej pożądliwości; 3) byli wolni od wszelkich trudów, boleści i od śmierci.
83. P. Czy zachowali nasi pierwsi rodzice na zawsze te dary nadprzyrodzone?
O. Nie; przez grzech, który popełnili, utracili wszystkie te nadprzyrodzone dary, i ściągnęli na siebie i na cały rodzaj ludzki największą nędzę.
84. P. Jaki grzech popełnili pierwsi rodzice?
O. Pierwsi rodzice popełnili ten grzech, że uwierzyli więcej namowie czarta, niż słowom Boga, i jedli owoc z drzewa zakazanego.
85. P. Na czym polega ta nędza, którą pierwsi ludzie ściągnęli na cały rodzaj ludzki?
O. Ta nędza polega na tym, że grzech pierwszych ludzi ze swymi nieszczęsnymi skutkami przechodzi od nich na wszystkich ludzi, tak, iż każdy człowiek przychodzi na świat obarczony grzechem.
86. P. Jak nazywamy ten grzech, z którym wszyscy na świat przychodzimy?
O. Nazywamy go grzechem pierworodnym albo dziedzicznym, ponieważ nie popełniliśmy go sami, lecz odziedziczyli po pierwszych rodzicach.
87. P. Kto z ludzi nie odziedziczył tego grzechu?
O. Najświętsza Maryja Panna, którą Bóg przez szczególną łaskę, dla zasług Jezusa Chrystusa, wolną zachował od grzechu pierworodnego. Na pamiątkę tej łaski obchodzimy corocznie święto Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny.
*88. P. Jakie złe skutki przeszły razem z grzechem pierworodnym na cały rodzaj ludzki?
O. Złe skutki, które z grzechem pierworodnym przeszły na cały rodzaj ludzki, są:
1) niełaska Boga, wskutek której przestaliśmy być dziećmi Jego, i utraciliśmy prawo do nieba;
2) przyćmienie rozumu, pożądliwość i skłonność do złego;
3) wszelkie trudy, boleści, utrapienia, wreszcie śmierć.
89. P. Cóż byłoby się stało z ludźmi, gdyby Bóg nie był się zlitował nad nimi?
O. Żaden człowiek nie byłby mógł dostąpić łaski Bożej i zbawienia.
90. P. W jaki sposób zlitował się Bóg nad ludźmi?
O. Bóg przyrzekł ludziom zesłać Odkupiciela, który miał ich uwolnić od grzechu i kary wiecznej, a wysłużyć im łaskę i prawo do nieba.
Upomnienie: Ty, drogie dziecko, nigdy nie oszpecaj grzechem podobieństwa twego z Bogiem, i brzydź się grzechem każdym, bo grzech sprowadził na ludzi wszelką niedolę. Przez grzech stają się ludzie nieszczęśliwymi, jak mówi Pismo św.: "Grzech czyni ludzi nędznymi" (Przyp. XIV, 34).
§ 6. Od upadku pierwszych ludzi aż do przyjścia Boskiego Odkupiciela (2)
91. P. Komu przyrzekł Pan Bóg najpierw Odkupiciela?
O. Pan Bóg przyrzekł Odkupiciela najpierw naszym pierwszym rodzicom, zaraz po ich upadku.
92. P. Czy ludzie okazali się Panu Bogu wdzięcznymi za Jego miłosierdzie?
O. Nie; bo już Kain, pierworodny syn Adama, odwrócił się od Boga i zabił pobożnego brata swego, Abla.
93. P. Jakimi byli potomkowie Kaina?
O. Potomkowie Kaina byli bezbożni, jak ich ojciec, i zepsuli też powoli dobrych, tak że prawie wszyscy ludzie stali się bezbożnymi.
94. P. Jak ukarał Pan Bóg ludzi za ich bezbożność?
O. Bóg ukarał ludzi potopem, w którym zginęli wszyscy oprócz Noego i jego rodziny.
95. P. Czy ludzie po potopie zostali wierni Panu Bogu?
O. Po potopie znowu odstąpili ludzie wnet od Pana Boga i oddawali cześć boską słońcu, księżycowi, ludziom, zwierzętom, a nawet bałwanom z drzewa i z kamienia.
96. P. Czy opuścił Pan Bóg ludzi grzesznych, jak sobie zasłużyli?
O. Nie; Pan Bóg dawał im obfite łaski, dla zasług Odkupiciela przyjść mającego, aby mogli być zbawieni, i upominał ich w sposób rozmaity do pokuty i poprawy.
97. P. Co uczynił Bóg, gdy ludzie pomimo tego stawali się coraz gorszymi?
O. Bóg wybrał sobie jeden naród i zawarł z nim osobne przymierze, aby w tym narodzie przechowała się wiara prawdziwa i nadzieja w Odkupiciela.
98. P. Jak nazywa się ten wybrany naród?
O. Nazywa się narodem żydowskim albo izraelskim.
† 99. P. Cóż to było za przymierze, które Pan Bóg zawarł z narodem izraelskim?
O. Przymierze, które zawarł Pan Bóg z narodem izraelskim, było następujące: 1) Pan Bóg przyrzekł Izraelitom, że ich będzie bronił jako swego narodu wybranego, że będzie im błogosławił, i że z pomiędzy nich przyjdzie Odkupiciel.
2) Izraelici zaś przyrzekli, że tylko jedynemu Bogu prawdziwemu oddawać będą zawsze cześć i pełnić wiernie wszystkie przykazania Jego.
100. P. Jakim sposobem utrzymywał Pan Bóg w izraelskim narodzie wiarę prawdziwą i nadzieję w Odkupiciela?
O. Pan Bóg utrzymywał w izraelskim narodzie wiarę prawdziwą i nadzieję w Odkupiciela przez mężów świętych, przez których objawiał się ludowi i dawał mu swoje przykazania i obietnice.
101. P. Którzy to byli ci mężowie?
O. Ci mężowie byli, najpierw: Abraham, Izaak, i Jakub, później zaś: Mojżesz, Dawid i inni Prorocy.
102. P. Kto był Abraham?
O. Abraham był ojcem narodu izraelskiego; on był pierwszym, z którym Bóg zawarł osobne przymierze.
103. P. Co się stało uwagi godnego za Abrahama?
O. Szczególnej uwagi godnymi wypadkami były: zniszczenie miast Sodomy i Gomory, tudzież ofiara pobożnego Izaaka i ofiara króla Melchizedeka.
104. P. Dlaczego ofiary Izaaka i Melchizedeka godne są szczególnej uwagi?
O. Ponieważ ofiara Izaaka przedobrażała ofiarę Jezusa Chrystusa na krzyżu, a ofiara Melchizedeka ofiarę Mszy św.
105. P. Kto byli Izaak i Jakub?
O. Izaak był synem, a Jakub wnukiem Abrahama, którym Bóg objawiał się często, aby potwierdzić obietnice, uczynione Abrahamowi.
106. P. Do czego użył Bóg Mojżesza?
O. Bóg użył Mojżesza do uwolnienia narodu izraelskiego z niewoli egipskiej i działał przez niego wiele cudów.
107. P. Co znaczyły te cuda?
O. Te cuda znaczyły, że Mojżesz jest posłannikiem Boga, a niektóre z nich przedobrażały te łaski, któreśmy otrzymali przez Jezusa Chrystusa. Tak np.: przejście przez Morze Czerwone, manna, woda wytryskająca ze skały, uzdrowienie tych, co patrzyli na węża miedzianego.
108. P. Co dał Bóg Izraelitom przez Mojżesza na górze Synaj?
O. Bóg dał im 10 przykazań, napisanych na dwu kamiennych tablicach, i inne prawa, dotyczące nabożeństwa i urządzenia społecznego, aby ich tak przygotować stopniowo na błogie przyjście Odkupiciela świata.
109. P. Kto był Dawid?
O. Dawid był wielkim królem i Prorokiem, który otrzymał od Boga obietnicę, że z jego rodziny przyjdzie Mesjasz czyli obiecany Odkupiciel.
† 110. P. Kto był następcą króla Dawida?
O. Następcą króla Dawida był jego syn Salomon. On zbudował wspaniały kościół w Jerozolimie, gdzie odprawiały się obrzędy od Boga nakazane, które przedobrażały łaski i tajemnice św. nowego zakonu.
111. P. Kto byli Prorocy?
O. Prorocy byli to mężowie święci, którzy, od Boga natchnieni, prorokowali czyli przepowiadali rzeczy przyszłe, a głównie o Odkupicielu.
112. P. Co przepowiedzieli Prorocy o Odkupicielu?
O. Prorocy przepowiedzieli o Odkupicielu szczególnie:
1) czas i miejsce Jego narodzenia;
2) okoliczności Jego życia, męki i śmierci;
3) Jego zmartwychwstanie i wniebowstąpienie;
4) ustanowienie i wieczną trwałość Jego Kościoła.
113. P. Na ile lat przed przyjściem Odkupiciela przepowiadali Prorocy?
O. Prorocy przepowiadali na wiele set lat przed przyjściem Odkupiciela, a przepowiednie ich były spisane i znane także ludom pogańskim.
114. P. Kiedy przyszedł obiecany Odkupiciel?
O. Obiecany Odkupiciel przyszedł około 4000 roku po stworzeniu świata.
115. P. Dlaczego przyszedł Odkupiciel aż po 4000 lat?
O. Odkupiciel przyszedł aż po 4000 lat, aby ludzie poznali straszną nędzę, do jakiej przywiódł ich grzech, i aby się przekonali, że nikt ich nie zdoła wybawić z niej, tylko Bóg.
116. P. W jakimże stanie żyli wówczas ludzie?
O. Prawie wszyscy ludzie żyli wówczas w bałwochwalstwie i we wszelkich występkach, tylko żydzi jeszcze znali prawdziwego Boga.
Upomnienie: Dziękuj Bogu całym sercem, że z Jego łaski znasz obiecanego Odkupiciela świata, za którym tęsknili Ojcowie święci przez długie wieki. Proś, aby Zbawiciel wszedł i do twego serca, i z tobą zawsze zostawał. Skruchą i pokutą przygotuj się do tego, szczególnie w czasie Adwentu, kiedy obchodzimy pamiątkę czterech tysięcy lat tęsknego oczekiwania Zbawiciela.
–––––––––––
Katechizm rzymsko-katolicki podług Ks. J. Deharbe T. J. dla szkół ludowych. We Lwowie. NAKŁADEM ZAKŁADU NARODOWEGO IMIENIA OSSOLIŃSKICH. 1885, ss. 75-100.
Przypisy:
(1) Zobacz: Zarys dziejów religii, § 1 i 2.
(2) Zobacz: Zarys dziejów religii, od § 3-20.
© Ultra montes (www.ultramontes.pl)
Powrót do spisu treści
Katechizm rzymsko-katolicki
POWRÓT DO STRONY GŁÓWNEJ: