INSTITUTIONES

DOCTRINAE

CHRISTIANAE,

SIVE

CATECHISMUS

AD USUM SEMINARIORUM

AUCTORE

P. L. DANES

––––––––––

PARS PRIMA.

DE FIDE ET SYMBOLO; ITEM DE SACRAMENTIS ET CAEREMONIIS ECCLESIAE

–––––––––

SECTIO PRIMA.

DE FIDE ET SYMBOLO

–––––––

CAPUT XXV

De octavo Symboli articulo: SPIRITU SANCTO, adventu ejus, donisque et fructibus

––––

OCTAVUS articulus est:

Credo in Spiritum Sanctum.

QUAESTIO. 1. Quid hisce verbis profitemur?

R. Agnoscimus tertiam in Deitate personam Spiritum Sanctum, qui ex (1) Patre Filioque procedens (2), verus, utrique coaeternus, coaequalis ac consubstantialis Deus existit, et eadem fide, parique cultu, et honore colendus est.

Q. 2. Quis inter Haeresiarchas Divinitatem Spiritus Sancti praecipue oppugnavit?

R. Macedonius, qui cum impio suo dogmate in (3) prima Synodo Constantinopolitana damnatus fuit. Contra illum haec in symbolo praedictae Synodi verba expressa sunt: Credo et in Spiritum Sanctum, Dominum et vivificantem, qui ex Patre procedit, qui cum Patre et Filio simul adoratur, ac conglorificatur, qui locutus est per prophetas.

Graecorum schismaticorum pertinax error est, Spiritum Sanctum a solo Patre procedere. Contra illum verbis symboli Constantinopolitani, auctoritate Ecclesiae Romanae adjecta est vox Filioque, ita ut a pluribus jam saeculis hoc modo ea pars symboli recitetur: Qui ex Patre Filioque procedit.

Q. 3. Quare in symbolo Constantinopolitano Spiritus Sanctus vivificans dicitur, itemque locutus per prophetas?

R. Sicut Patri potentia, Filioque sapientia, ita Spiritui Sancto omnes divini erga nos amoris effectus tribuuntur: propterea quod per amorem a Patre Filioque procedat. Vivificans ergo dicitur, quia vitam nobis et corporis et animae peramanter impertit, ita ut sine vivifica inspiratione ejus, nec corporaliter nec spiritualiter possimus vivere. Locutus autem dicitur (4) per prophetas, quia non nisi ejus afflatu factum est, ut prophetae futura praedixerint, Deique voluntatem hominibus nuntiarint.

Q. 4. Quinam prae caeteris Spiritus Sancti dona abundantius perceperunt?

R. Apostoli et Discipuli Domini, qui post Ascensionem Christi Hierosolymam reversi, et in oratione cum Maria Matre Domini unanimiter perseverantes, decimo die, qui erat quinquagesimus a Christi Resurrectione (5), repente omnes Spiritu Sancto impleti sunt, tantoque fervore accensi, ut in alios quodammodo homines mutati viderentur. Omnium gentium linguis loquebantur, omnique terrore postposito, Christum a morte redivivum esse praedicabant, eo successu, ut ad primam Petri concionem, tria Judaeorum millia Christi fidem amplexa, petierint baptizari.

Q. 5. Solisne Apostolis, primisque illis Christi discipulis dona sua Spiritus Sanctus communicare voluit?

R. Inter Spiritus Sancti dona, alia ad propriam hominis sanctificationem pertinent, solisque justis sunt propria: alia divinam potius potentiam manifestant et ad alienam praecipue utilitatem dantur, dicique solent gratiae gratis datae, ut dona linguarum, sanitatum et miraculorum; atque haec fundandae propagandaeque religioni necessaria, Apostolis, primisque passim fidelibus data sunt; nunc autem minus necessaria, rarius conceduntur, nihilque vetat quo minus et impiis aliquando sint communia.

Q. 6. Quaenam assignari solent dona Spiritus Sancti quae ad hominis sanctificationem pertinent?

R. Ex Isaïa propheta (6) a sanctis Patribus recensentur septem: videlicet Donum sapientiae, donum intellectus, consilii, scientiae, fortitudinis, pietatis ac timoris Domini. Quae quidem in Christum Dominum (7) sine mensura effusa sunt, ab ipso autem, seu capite et fonte omnis gratiae, in viva ejus membra (8) derivantur.

Q. 7. Explica breviter recensita illa dona Spiritus Sancti.

R. Felici potius experientia, quam humanis verbis cognoscenda sunt. Id interim paucis observari potest, ea esse veluti scalam quamdam mysticam, qua ad aeternam felicitatem fideles ascendere debeant.

Primus itaque gradus est timor Domini, quo homo ex reverentia filiali a malo avocatur, ne Deum offendat benignissimum Patrem. Hic ille est qui toties in sacris Litteris (9) principium sapientiae nominatur.

2° Hinc ad pietatem (10) ascendit, qua prompto animo Deo devotam subditamque voluntatem, proximo autem sincerae benevolentiae affectum impendit.

3° Gradu pertingit ad scientiam (11) qua vanitatem atque instabilitatem rerum omnium humanarum purificatae mentis oculis intuetur.

4° Inde quarto gradu nascitur fortitudo (12) qua se contra illecebras mundi, carnis et diaboli indefessa generositate tuetur ne iis succumbens animus, in miserrimam incidat servitutem.

5° Quod ut prudenter, non temere fiat, additur, donum consilii (13) quo mens prospiciat, quomodo in arduis subitisque eventibus se gerere, quid eligere, quid repudiare oporteat.

6° Sic deinceps ad clariorem rerum divinarum cognitionem sexto gradu ascendit per donum intellectus (14) ut postremo

7° Perveniat ad sapientiam, qua non tantum intelligitur, sed et sapitur quodammodo atque gustatur Deus, juxta illud Psalmi XXXIII, 9: Gustate et videte quoniam suavis est Dominus. Hic est ille gradus, quo quantum in hac vita licet humana mens Deo adhaeret, atque in illo suavissime conquiescit.

Q. 8. Quinam dicuntur fructus Spiritus Sancti?

R. Illos Apostolus Paulus hoc modo enumerat (15): Charitas, gaudium, pax, patientia, longanimitas, bonitas, benignitas, mansuetudo, fides, modestia, continentia, castitas.

Hae itaque virtutes ex donis Spiritus Sancti tamquam suavissimi quidam fructus consequuntur, nosque veluti frugiferas (16) arbores in Ecclesiae agro plantatas commendant: atque id insuper praestant, ut homo christianus adversus carnis opera, velut spirituali quadam armatura sit instructus et confirmatus.

Q. 9. Quaenam sunt opera carnis?

R. De iis eodem loco Apostolus ita disserit: (17) «Manifesta sunt opera carnis: quae sunt fornicatio, immunditia, impudicitia, luxuria, idolorum servitus, veneficia, inimicitiae, contentiones, aemulationes, irae, rixae, dissensiones, sectae, invidiae, homicidia, ebrietates, comessationes, et his similia: quae praedico vobis sicut praedixi: quoniam qui talia agunt regnum Dei non consequentur».

Subjungit deinde, (18) Qui autem Christi sunt, carnem suam crucifixerunt, cum vitiis et concupiscentiis. Monet denique idem Apostolus: (19) «Nolite errare: Deus non irridetur. Quae enim seminaverit homo, haec et metet: quoniam qui seminat in carne sua, de carne et metet corruptionem; qui autem seminat in spiritu, de spiritu metet vitam aeternam».

Caeterum ut ea, qua par est, sollicitudine, carnis, id est corrupti hominis, opera fugiamus, memores nos esse oportet, membra nostra esse (20) templum Spiritus Sancti, quod ille inhabitat, quamdiu in (21) cordibus nostris diffusa per eum, Dei charitas perseverat.

–––––––––––

Institutiones Doctrinae Christianae, sive Catechismus ad usum seminariorum. Auctore P. L. Danes. Editio nova, caeteris correctior. Mechliniae, P. J. HANICQ, TYPORGR. ARCHIEP. MECHL. CUM APPROBATIONE. 1839, pp. 87-90.

Notae:

(1) Joann. XV, 26. Item cap. XVI, 14 et 15.

(2) Matth. XXVIII, 19. 1 Cor. VI, 19. 1 Joann. V, 7.

(3) Habita sub Damaso Papa et Theodosio seniore imperatore, anno 381.

(4) 2 Pet. I, 21.

(5) Act. II.

(6) Cap. XI, 2.

(7) Joann. V, 34.

(8) Joann. I, 16.

(9) Psalm. CX, 10. Prov. I, 7, etc.

(10) 1 Tim. IV, 8 et cap. VI, 6.

(11) Psalm. XCIII, 10, 11 et 12.

(12) 1 Pet. V, 9. Psalm. XLII, 2. Act. VI, 8.

(13) Prov. XIII, 10 et 16.

(14) Psalm. CXVIII, 34, etc. Eccli. XV, 3 et 5.

(15) Gal. V, 22.

(16) Matth. VII, 17.

(17) Gal. V, 19.

(18) Gal. V, 24.

(19) Gal. VI, 7.

(20) 1 Cor. VI, 19.

(21) Rom. V, 5.

Cracovia MMXVII, Kraków 2017

Reditus ad indicem operis Sac. Petri Ludovici Danes

Institutiones Doctrinae Christianae

sive

Catechismus nova methodo concinnatus

POWRÓT DO STRONY GŁÓWNEJ: