Przestroga względem złych książek

Ks. Karol Gobinet

Zachęcając cię da czytania dobrych książek, ostrzegam cię zarazem, ażebyś unikał gorszących, które nazwać można zarazą obyczajów, i nad które nie masz nic niebezpieczniejszego na zgubę młodzieży.

Jest to jeden z najdzielniejszych środków, wynalezionych od czarta na skażenie umysłów, i który mu się zawsze prawie udaje. Namnożył on takich książek bez liku, we wszystkich przedmiotach, we wszystkich językach, we wszystkich czasach, i jeszcze co dzień nowe wymyśla. Największa ich część ubarwiona jest pozorem nauki lub krasomówstwa, albo jakiego wynalazku rozumu, i tym są niebezpieczniejszymi, że pod tą larwą i układnością ukryty jest jad śmiertelny, który, głęboko w dusze zapuszczają. Młodzież czyta je z rozkoszą i zapałem, i łatwo one zachowuje w pamięci. Mowy przemijają; lecz książki zostają w jej ręku, ma ona czas rozważać je, i zwolna połykać ukrytą w nich truciznę. Skutki z ich czytania zawsze są niebezpieczne i zgubne. Jedne bowiem roztaczają na umyśle błąd i ciemności, drugie przewrotnym czynią rozsądek i każą [(psują)] dobre obyczaje, prowadząc do uważania za dobre złego a za złe dobrego; inne ucząc występku, wzbudzają namiętności, zapalają pożądliwości, rozżarzają miłość bezwstydną w sercach najczystszych; i nie masz między nimi żadnej, która by nie zostawiała po sobie słusznego powodu do żałowania, iż ją się czytało.

Książki te niebezpiecznymi są dla wszystkich ludzi, ale najbardziej dla młodzieży, skłonnej do przyjęcia złych wrażeń. Powinna się ich ona chronić jako płodów czarta i obrzydłego jadu, który na ziemię piekło wyzionęło dla zarażania dusz i przyprawiania ich o zgubę.

Takimi Książkami są:

1. Wszystkie książki kacerskie rozsiewające błędy w wierze, i walczące przeciwko prawdom od Kościoła przyjętym.

2. Wszystkie książki bezbożne, podające na pośmiewisko Religię i rzeczy święte; przyganiające obrzędom Kościoła i zwyczajom przyjętym od niego; szydzące z osób Bogu poświęconych, jako to, z Xięży i Zakonników; nadużywające Pisma Świętego do złych i światowych nakręcań itp.

3. Książki lubieżne i bezwstydne, jawnie przeciw czystości walczące.

4. Książki w których mowa jest o miłości światowej, chociażby nie mieściły w sobie wyrażeń bezwstydnych; takimi są dzieła wielu wierszopisów łacińskich i francuskich i największa część romansów. Te książki niebezpieczniejsze są od poprzednich; tamte bowiem ucząc złego bez ogródki, łatwo wzbudzają wstręt do siebie w duszach, w których wstyd i sumienie nie zostały do szczętu stłumione, lecz ostatnie nie wydając się złymi z początku, pociągają umysł urokiem wymowy i powabnością rzeczy, i tymi łechcą zmysły, rozżarzają w sercach miłość bezwstydną.

Wystrzegaj się wszystkich tych książek jako wynalazków czarta na twą wymyślonych zgubę. Nie możesz ich prawie czytać bez grzechu śmiertelnego; gdyż albo poweźmiesz z nich złe myśli, albo się podasz na jawne niebezpieczeństwo ich powzięcia. Jeżeli masz jaką z podobnych książek, porzuć ją natychmiast; bo choćbyś sobie uczynił jak najmocniejsze postanowienie, że jej nie będziesz czytał, ciekawość kusić cię będzie, a na koniec i zwycięży. Jest to wąż, którego trzymasz, a który w ten czas śmiertelną zada ci ranę kiedy najmniej spodziewać się będziesz.

Nie mów zaś, iż to są książki ładnie napisane, pełne wymowy, że z nich nauczysz się dobrze mówić, i znajdziesz wiele rzeczy pięknych; bo ja odpowiem ci z św. Augustynem, iż wszystko to jest jedynie czczym pozorem, iż ze złych książek nie nauczysz się dobrze mówić, lecz jedynie być występnym i śmielej grzeszyć (1). Powiem ci, iż czerpać możesz wymowę gdzie indziej, niźli w tych źródłach zatrutych, i że nieszczęsna jest wymowa i umiejętność, nabyte z uszczerbkiem duszy i zbawienia wieczystego.

Ks. Karol Gobinet
 

Przewodnik Młodzieży Chrześcijańskiej czyli Nauka Moralna na Piśmie Ś. i Ojcach Kościoła ugruntowana. Wydana w języku francuskim przez X. Karola Gobineta, Teologii Doktora. Nowy przekład Modesta Watta Kosickiego, Filozofii Doktora. Tom I. W Warszawie. W Drukarni Biblioteki Chrześcijańskiej 1829, ss. 157-159.

(Pisownię i słownictwo nieznacznie uwspółcześniono).

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Pozwolenie Władzy Duchownej:

W dziele: Przewodnik Młodzieży Chrześcijańskiej, przez Modesta Watta Kosickiego, Doktora Filozofii, z francuskiego języka na polski przełożonym, nic przeciwnego wierze świętej katolickiej i dobrym obyczajom nie upatrzyłem; zawiera ono owszem środki do ukształcenia serca młodzieży w cnocie najzbawienniejsze, obok nauk, przestróg i najczystszych pobudek w tejże wierze czerpanych; niemniej i o obieraniu stanu czyli o powołaniu nader ważne obejmuje przestrogi; godnym je zatem druku być sądzę.

W Warszawie dnia 7. Grudnia 1829. r.

IMPRIMATUR.

W Warszawie dnia 22. Grudnia 1829. r.

X. EDW. Czarnecki,

Administrator Archidiecezji Warsz.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Przypisy:
(1) Non omnino per hanc turpitudinem verba illa commodius discuntur; sed per haec verba turpitudo ista confidentius perpetratur. S. Aug. libr. 2. conf. cap. 16.

© Ultra montes (www.ultramontes.pl)
Cracovia MMIV, Kraków 2004