CHRZEŚCIJAŃSKA FILOZOFIA ŻYCIA
O. TILMANN PESCH SI
Zgodliwość
1. Zgodliwy jest ten, kto nie szczędzi ofiar, by żyć z ludźmi w zgodzie i przywracać zamącony spokój. "Błogosławieni pokój czyniący, albowiem oni będą nazwani synami Bożymi" (1). "Napełnijcie wesele moje, mówi Apostoł, abyście toż rozumieli, tęż miłość mając, jednomyślni, jednoż rozumiejąc" (2).
Jak inne cnoty chrześcijańskie, tak zgodliwość jest najpierw cnotą naturalną; chrystianizm jednak dał jej wyższe pobudki, przez łaskę uczynił ją zdolną do ofiar i podniósł ją do wartości nadprzyrodzonej.
Bądź przezorny. Ludzie są skłonni wyjawiać swoje poglądy stosownie do swych interesów, a jeśli usłyszą coś nowego, oceniają to według powziętych już przekonań.
Do sprzeczki potrzeba zawsze dwóch osób; starajże się, abyś w zwykłych warunkach nigdy nie był tym drugim.
W ogóle unikaj cierpkiego ścierania się rozmaitych mniemań; mogą jednak zajść wyjątkowe okoliczności, w których obowiązkiem jest wybrać raczej wojnę, niż pokój.
Wtedy tylko możesz się sprzeciwiać innym, gdy masz rozumne powody. Rozróżniaj jednak zawsze między tym co dobre i słuszne, a tym co złe i fałszywe.
Wystrzegaj się wszelkiego rozgoryczenia. Zadałeś komu ranę, staraj się na nią plaster przyłożyć, byle nie za mały, ani za wielki.
Są ludzie tak cierpkiego usposobienia, że zawsze patrzą na to co nagany godne; nie pochodzi to u nich ze złości, ale z naturalnej skłonności. Ciągle się skarżą, zwykle przesadzają, tak że z igły robią widły. Jeśli się z takim usposobieniem jeszcze złośliwość połączy, to powiększają wszystko do niemożliwych rozmiarów.
Szlachetny umysł stara się najpierw wszystko uniewinnić, jeśli nie wprost, to przynajmniej nie zwracając na złe uwagi. Ale uniewinnianie ma swoje granice. Można bezwinnie błądzącego tolerować i szanować, nie stawiając atoli błędu na równi z prawdą.
2. Człowiek cnotliwy podobny jest do drzewa okrytego gęstym liściem, które choć wystawione na upał promieni słonecznych, zawsze zachowuje miły chłód pod swymi konarami.
Nie używaj przeciwko złemu takich środków, które by je tylko mogły pogorszyć.
Sztuka lekarska zależy często na tym, aby żadnych nie stosować środków. Czasowe ustępstwo zapewnia nieraz zwycięstwo na przyszłość.
Źródło zmącone samo się oczyści, byle je samemu sobie zostawić. Na niezgodę i zamieszanie najlepszym lekarstwem bywa często zostawić rzeczy ich naturalnemu biegowi, wtedy same się uspokoją.
Trochę przekory jest miłą zaprawą rozmowy. Nie trzeba jednak z musztardy robić głównego dania.
Niejedna sprzeczka podobna jest do kłótni dwóch łysych o grzebień.
Bywają takie niespokojne charaktery, które ze wszystkiego chciałyby zaraz wszczynać wojnę. Wszystko, co tylko zrobią, lub powiedzą, ma im pomagać do zwycięstwa. Nie prawda, lecz upór przy swoim jest ich główną do sprzeczki pobudką.
Ucz się znosić przeciwieństwa, nie tracąc przy tym spokoju. Wystrzegaj się zwłaszcza wzburzenia, gdy cię atakują z powodu prawdy.
Gniew szkodzi nie tylko tobie, lecz i prawdzie, której bronisz.
Nasze czyny, sprzeczki i nagany łatwo mogą sprowadzić burzę, dlatego bądź zawsze sprawiedliwym i wesołym, a to będzie najlepszą twoją obroną.
W obcowaniu z ludźmi nie bądź jak to szkło kruche, które pryska za lada dotknięciem. Głupotą jest o byle obrazę gryźć się i martwić.
3. Na ogół unikaj tego, co wpada w oczy. Bądź uprzejmy. Dobre obejście się z ludźmi jest ozdobą życia, a słowo uprzejme może niejedną zażegnać trudność. Czemuż byśmy nie mieli uprzejmym słowem szerzyć dobrego? Jest to wielka roztropność życiowa umieć odpowiednie słowo rzucić w odpowiednim czasie. Byś mógł być pokój szerzącym, staraj się być miły i uprzejmy.
Jeśli nie możesz przez swoje (pośrednie czy bezpośrednie) wpływy przerobić kogoś na takiego, jakim być powinien, to musisz z całą cierpliwością i łagodnością cierpieć go takim, jakim jest.
Umiej w odpowiedni sposób odmawiać. Pozłocone "nie" jest nieraz milsze, niż kolczaste "tak".
–––––––––––
O. Tilmann Pesch SI, Chrześcijańska filozofia życia. Przekład z niemieckiego. T. II. Wydanie drugie. Kraków 1931, ss. 183-186.
Przypisy:
(1) Mt. 5, 9.
(2) Filip. 2, 2.
© Ultra montes (www.ultramontes.pl)
Powrót do spisu treści książki ks. T. Pescha SI pt.
Chrześcijańska filozofia życia
POWRÓT DO STRONY GŁÓWNEJ: