Święcenia anglikańskie

Ks. Henryk Fiatowski

Uczeni katoliccy i anglikańscy, szczególnie czasów ostatnich, wszelkich dokładali starań, aby w świetle nauki rozjaśnić pytanie o ważności święceń udzielanych w kościele anglikańskim. Mateusz Parker, mianowany przez Elżbietę arcybiskupem Canterbury był konsekrowany przez czterech protestanckich biskupów, a mianowicie Barlowa, Scorcy'a, Corerdale'a i Hodgkinsa, gdyż biskupi katoliccy odmówili swego udziału. Biskupem-konsekratorem był Barlow, który za panowania Henryka VIII był biskupem w Saint-David, a za Edwarda VI biskupem Bath; za królowej Marii wydalił się z kraju; kiedy Elżbieta panować poczęła, powrócił i mianowany został biskupem Chicchster. Święcenia anglikańskie od samego początku za nieważne uznawano w Kościele katolickim. Za ich nieważnością oświadczył się znawca ówczesnych stosunków kardynał Reginald Polo, rodem z Anglii, wysłany na prośbę królowej Marii przez papieża Juliusza III dla uregulowania spraw kościelnych do Anglii. Papież Paweł IV w piśmie swoim Praeclara carissimi, co do święceń anglikańskich zarządził: "qui ad ordines ecclesiasticos ab alio, quam ab episcopo rite et recte ordinato promoti fuerunt, eosdem ordines de novo suscipere teneantur [(ci którzy otrzymali święcenia duchowne od kogoś innego niż od biskupa konsekrowanego zgodnie z rytem kościelnym i należycie, mają je ponownie otrzymać)]". Odtąd karność Kościoła wszystkim duchownym wyświęconym przez biskupów anglikańskich, a powracających do jedności z Kościołem katolickim i pragnącym zostać kapłanami, nakazywała powtórne święcenia z rąk katolickiego biskupa. Powody, dla jakich uznawano nieważność konsekracji Mateusza Parkera, a następnie przerwanie w Kościele następstwa apostolskiego są następujące:

1) Nie jest rzeczą pewną, czy konsekrator Barlow posiadał charakter biskupi;

2) Sądząc z zasad, jakie wyznawał i jego życia, zachodzi wątpliwość, czy miał potrzebną intencję;

3) za czasów Edwarda VI forma konsekracyjna uległa istotnej zmianie tak, że na zebraniu duchowieństwa anglikańskiego w roku 1662 uznano za konieczne takową uporządkować.

W XVII w. za czasów arcybiskupa Lande'a powstał w anglikańskim kościele zwrot ku katolicyzmowi i zapanował w teologii tzw. latitudynaryzm, poczęto wygłaszać teorie katolickie o kapłaństwie i ofierze. Za czasów ostatnich, kiedy dążenie do jedności z Rzymem zaznaczyło się bardzo wyraźnie, sprawa o ważności święceń stała się aktualną i wywołała liczne dzieła zarówno ze strony katolickiej, jak i anglikańskiej, poruszając opinię publiczną. Najwięcej wpływu miała książka E. Denny i T. Laccy, duchownych anglikańskich, gdzie metodą ściśle historyczną omówiono ważność konsekracji Parkera i Barlowa i zebrano wiele dokumentów objaśniających wiążące się z takową kwestie. Dzieło to oświadcza się za ważnością święceń anglikańskich. Wiekopomnej pamięci Leon XIII papież polecił w r. 1895 kardynałowi Vaughanowi przedstawić sobie memoriał w sprawie święceń. Kardynał zamianował komisję złożoną z najznakomitszych teologów w tej sprawie, i sam jej przewodniczył. Rezultat tych badań, zredagowany przez kanonika Moyes'a, Gasquet'a i Dawida przedstawiono Leonowi XIII. Wyżej wymienieni z wielu teologami rzymskimi, pod przewodnictwem kardynała Mazelli przygotowywali materiał do tej zawiłej sprawy. Wreszcie po należytym zbadaniu Leon XIII d. 13 września 1896 r. listem apostolskim Apostolicae curae święcenia w kościele anglikańskim uznał i ogłosił jako nieważne, a następstwo apostolskie jako przerwane.

Literatura przedmiotu:

Za ważnością święceń anglikańskich byli: Lee, The Validity of Holy Orders of the Church of England, London 1869; Bailey, Ordinum sacrorum in ecclesia Anglicana defensio, London 1870.

Przeciw ważności: Raynald, The Ordinal of king Edward VI, its History, Theology and Liturgy, London 1871; Esconit, The Question of anglican ordination discussed, with an appendix of original documents, London 1873; Been, Anglican orders, Are they valid?, London 1877; Vering, Archiv für kath. K. R. 1874; Stimmen aus Maria Laach, VII, ss. 418-553; Bender, War Parker giltig geweichter Bischof?, Würzburg 1877.

Ks. Henryk Fiatowski

Artykuł powyższy pierwotnie zamieszczono w Podręcznej Encyklopedii Kościelnej opr. pod red. ks. Zygmunta Chełmickiego, A. Tom I-II. Warszawa 1904, s. 213 (hasło: Anglikańskie święcenia).
(Pisownię i słownictwo nieznacznie uwspółcześniono; tekst w nawiasie [...] od red. Ultra montes).

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Pozwolenie Władzy Duchownej:

Officialis Generalis

Episcopus Suffraganeus Varsoviensis

† C. Ruszkiewicz

Cancellarius S. Mścichowski.

N. 3613

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

© Ultra montes (www.ultramontes.pl)
Kraków 2004