Cytaty Ultra montes

 

Od Redakcji: Poniżej zamieszczamy zbiór cytatów, które znajdowały się na czołówce Strony podczas kolejnych aktualizacji począwszy od 2004 r.

 

* * * * * * * * * * * * *

Non est vera libertas nisi in Sola Ecclesia Catholica.

 

* * * * * * * * * * * * *

Każdą rzecz zowię, jaką jest: figę figą, motykę motyką, a heretyka heretykiem.

(Kard. Stanisław Hozjusz).

 

* * * * * * * * * * * * *

Doświadczenie uczy, iż aktorzy, mający wolność szkodzenia, harde podnoszą głowy i jadem kacerstwa zarażają wszystkie członki Ciała Chrystusowego.

(Św. Grzegorz Wielki, Papież).

 

* * * * * * * * * * * * *

Quaerent Judaei gloriam, quae ab invicem est: ego hanc requiram, quae a solo Deo est.

(De imitatione Christi III, 40).

-------------------

Niechaj żydzi szukają tej chwały, której człowiek człowiekowi udziela, ja szukam tej tylko, która jest od Boga samego.

(O naśladowaniu Chrystusa III, 40).

 

* * * * * * * * * * * * *

Non est aliter sentiendum quam sentit Ecclesia Romana.

(Joannes Duns Scotus OFM).

-------------------

Nie inaczej należy myśleć, tylko tak jak Kościół Rzymski.

(Jan Duns Szkot OFM).

 

* * * * * * * * * * * * *

Si haeretici sunt, Christiani esse non possunt.

(Tertullianus).

-------------------

Ci, którzy są heretykami, nie mogą być jednocześnie Chrześcijanami.

(Tertulian).

 

* * * * * * * * * * * * *

Cum omnis haeresis ex novitate orta sit, ut hoc se titulo dignam ostendat, nunquam ab innovando desistit.

(S. Hilarius Pictaviensis ad Constantium Augustum).

-------------------

Ponieważ wszelka herezja początek swój wzięła z nowości, dlatego aby się okazała godną tej nazwy, nigdy nie zaprzestaje wprowadzać innowacji.

(Św. Hilary z Poitiers. Z listu do cesarza Konstancjusza – arianina).

 

* * * * * * * * * * * * *

Igitur, si consurrexistis cum Christo, quae sursum sunt quaerite, ubi Christus est in dextera Dei sedens: quae sursum sunt sapite, non quae super terram.

(S. Paulus Apostolus ad Colossenses III, 1).

-------------------

Przeto jeśliście współ powstali z Chrystusem, co w górze jest, szukajcie, gdzie Chrystus jest na prawicy Bożej siedzący; co w górze jest, miłujcie, nie co na ziemi.

(Św. Paweł Apostoł w liście do Kolosan III, 1).

 

* * * * * * * * * * * * *

Surgent enim pseudochristi et pseudoprophetae, et dabunt signa magna et prodigia: ita ut in errorem inducantur, si fieri potest, etiam electi. Ecce praedixi vobis.

(Verba Domini nostri Jesu Christi, Matt. XXIV, 24).

-------------------

Powstaną bowiem fałszywi chrystusowie i fałszywi prorocy, i czynić będą znaki wielkie i cuda, tak aby w błąd byli wprowadzeni (jeśli to być może) nawet i wybrani. Otom wam przepowiedział.

(Słowa Pana naszego Jezusa Chrystusa, Mt. XXIV, 24).

 

Komentarz: Powstaną przed końcem świata, za czasów Antychrysta (2 Tes. II, 9-10). – Czynić będą... cuda. Mocą szatana, który, znając ukryte siły przyrody, może działać własną siłą rzeczy nadzwyczajne, mogące w oczach ludzi uchodzić za prawdziwe cuda. – Jeśli to być może. Nadzwyczajne dziwy szatańskie będą tego rodzaju, że nawet wybrańcy Boży ulegliby ich czarowi, gdyby Bóg swą łaską nie wspierał ich i nie oświecał. – Otom wam przepowiedział. Ta okoliczność powinna wiernych szczególniej krzepić w dniu klęski. (Ks. Władysław Szczepański SI).

 

* * * * * * * * * * * * *

Nam ejusmodi pseudoapostoli sunt operarii subdoli, transfigurantes se in apostolos Christi. Et non mirum, ipse enim Satanas transfigurat se in angelum lucis. Non est ergo magnum, si ministri ejus transfigurentur velut ministri justitiae; quorum finis erit secundum opera ipsorum.

(S. Paulus Apostolus, 2 Cor. XI, 13-15).

-------------------

Bo tego rodzaju fałszywi apostołowie – to pracownicy zdradliwi, przedzierzgający się w apostołów Chrystusowych. I nic dziwnego, bo i sam szatan przybiera postać anioła światłości. Nic tedy wielkiego, jeśli jego słudzy przybierają postać sług sprawiedliwości, których koniec będzie według uczynków ich.

(Św. Paweł Apostoł, 2 Kor. XI, 13-15).

 

* * * * * * * * * * * * *

Nolite jugum ducere cum infidelibus; quae enim participatio justitiae cum iniquitate? aut quae societas luci ad tenebras? Quae autem conventio Christi ad Belial? aut quae pars fideli cum infideli? Qui autem consensus templo Dei cum idolis?

(S. Paulus Apostolus, 2 Cor. VI, 14-16).

-------------------

Nie wprzęgajcie się w jarzmo z niewiernymi. Cóż bowiem za uczestnictwo sprawiedliwości z nieprawością? Albo co za łączność światła z ciemnością? Lub co za ugoda Chrystusa z Belialem? Albo co za udział wiernego z niewiernymi? I co za zgoda Kościoła Bożego z bałwanami?

(Św. Paweł Apostoł, 2 Kor. VI, 14-16).

 

* * * * * * * * * * * * *

Quicumque vult salvus esse, ante omnia opus est ut teneat catholicam fidem.

(Symbolum fidei catholicae s. Athanasio adscriptum).

-------------------

Ktokolwiek pragnie być zbawiony, przede wszystkim winien się trzymać katolickiej wiary.

(Wyznanie wiary św. Atanazego).

 

* * * * * * * * * * * * *

Verumtamen Filius hominis veniens, putas, inveniet fidem in terra?

(Verba Domini nostri Jesu Christi, Luc. XVIII, 8).

-------------------

Wszelako Syn Człowieczy gdy przyjdzie, czyż znajdzie wiarę na ziemi?

(Słowa Pana naszego Jezusa Chrystusa, Łk. XVIII, 8).

 

Komentarz: W czasach ostatecznych rzadka będzie wiara, mała gromadka wiernych ginąć będzie wśród wielkich rzesz niewierzących. (Abp Antoni Szlagowski).

 

* * * * * * * * * * * * *

Firmissime tene, et nullatenus dubites, non solum omnes Paganos, sed et omnes Judaeos, et omnes haereticos atque schismaticos, qui extra Ecclesiam catholicam praesentem finiunt vitam, in ignem aeternum ituros, qui paratus est diabolo et angelis ejus (Matth. XXV, 41).

(S. Fulgentius Ruspensis Episcopus, De fide ad Petrum. Caput XXXVIII, seu Reg. XXXV: Damnandi).

-------------------

Jak najmocniej się tego trzymaj i bynajmniej nie wątp, iż nie tylko wszyscy poganie, lecz również wszyscy Żydzi i wszyscy heretycy i schizmatycy, którzy poza Kościołem katolickim teraźniejsze kończą życie, pójdą w ogień wieczny, zgotowany szatanowi i aniołom jego (Mt. XXV, 41).

(Św. Fulgencjusz z Ruspe Biskup († 533), O wierze do Piotra. Rozdział XXXVIII, 35 reguła: Skazani na potępienie).

 

* * * * * * * * * * * * *

Praeliantes nos et fidei congressione pugnantes spectat Deus, spectant Angeli ejus, spectat et Christus. Quanta est gloriae dignitas et quanta felicitas praesente Deo congredi et Christo judice coronari!

(S. Cyprianus Episcopus et Martyr, Epistola ad Thibaritanos. De exhortatione martyrii).

-------------------

Gdy tu walczymy za naszą wiarę, patrzy na nas Bóg, patrzy Chrystus, patrzą aniołowie! Jakaż chluba, jakie szczęście wobec takich widzów walczyć i zwyciężyć!

(Św. Cyprian Biskup i Męczennik († 258), List do ludności w Thibaris. Zachęta do wierności i wytrwania w zbliżającym się prześladowaniu).

 

* * * * * * * * * * * * *

Nos Christiani, philosophi non verbis, sed factis sumus; nec vestitu sapientiam, sed veritate praeferimus: Virtutum conscientiam magis quam jactantiam novimus: non loquimur magna, sed vivimus quasi servi et cultores Dei.

(S. Cyprianus Episcopus et Martyr, De bono patientiae).

-------------------

My chrześcijanie, filozofami nie ze słów, ale z czynów jesteśmy; mądrość nie na pozorach, ale na prawdzie opieramy; z cnót się nie przechwalamy, ale je w sercu pielęgnujemy; na słowa się nie sadzimy, ale jak słudzy i czciciele Boga żyjemy.

(Św. Cyprian Biskup i Męczennik († 258), O pożytku cierpliwości).

 

* * * * * * * * * * * * *

Damasci sancti Petri Mavimeni, qui, cum diceret Arabibus quibusdam, ad se aegrotum venientibus: "Omnis qui fidem Christianam catholicam non amplectitur, damnatus est, sicut et Mahumet, psudopropheta vester", ab illis est necatus.

(Martyrologium Romanum, Nono Kalendas Martii).

-------------------

W Damaszku świętego Piotra z Majumy. Kiedy do Arabów odwiedzających go w czasie choroby powiedział: "Każdy, kto nie chce przyjąć wiary chrześcijańskiej katolickiej, będzie potępiony, jak i Mahomet, wasz prorok fałszywy" został przez nich zamordowany († 743).

(Martyrologium rzymskie, 21 lutego).

 

* * * * * * * * * * * * *

Itaque excommunicationi latae sententiae speciali modo Romano Pontifici reservatae subiacere declaramus:

I. Omnes a christiana fide apostatas, et omnes ac singulos haereticos, quocumque nomine censeantur, et cuiuscumque sectae existant, eisque credentes, eorumque receptores, fautores, ac generaliter quoslibet illorum defensores.

(Pius Papa IX, Constitutio Apostolicae Sedis).

-------------------

I. Wyklinamy wszystkich odstępców od wiary chrześcijańskiej i wszystkich heretyków razem i każdego z osobna, jakiegokolwiek są imienia i do jakiejkolwiek sekty należą, i tych, co im wiarę dawają, co ich u siebie przyjmują, co ich popierają i ogółem wszystkich, co ich biorą w obronę.

(Papież Pius IX, Konstytucja Apostolicae Sedis z dnia 12 października 1869).

 

* * * * * * * * * * * * *

Sicut Evam decepit serpens promittendo, quod non habebat; sic Haeretici praetendentes majorem agnitionem in mortem demergunt sibi credentes.

(S. Irenaeus Episcopus et Martyr, Adversus Haereses).

-------------------

Tak jak Ewę zwiódł wąż obiecując to, czego nie posiadał; tak heretycy ofiarowując wyższe poznanie, pogrążają w śmierci tych, którzy im wierzą.

(Św. Ireneusz Biskup i Męczennik († 202), Przeciw herezjom).

 

* * * * * * * * * * * * *

Habere jam non potest Deum patrem, qui Ecclesiam non habet matrem... Deus unus est, et Christus unus, et una Ecclesia ejus, et fides una, et plebs una in solidam corporis unitatem concordiae glutino copulata.

(S. Cyprianus Episcopus et Martyr, De Catholicae Ecclesiae unitate).

-------------------

Nie może ten mieć Boga za ojca, kto nie ma Kościoła za matkę... Jeden jest Bóg i Chrystus jeden i jeden Kościół Jego i wiara jedna i lud jeden w silną jedność ciała związkiem zgody złączony.

(Św. Cyprian Biskup i Męczennik († 258), O jedności Kościoła katolickiego).

 

* * * * * * * * * * * * *

Omnes Christiani fideles huiusmodi opiniones, quae fidei doctrinae contrariae esse cognoscuntur, maxime si ab Ecclesia reprobatae fuerint, non solum prohibentur tamquam legitimas scientiae conclusiones defendere, sed pro erroribus potius, qui fallacem veritatis speciem prae se ferant, habere tenentur omnino.

(Concilium Vaticanum (1870), Constitutio dogmatica de fide catholica, Cap. 4).

-------------------

Nauk wierze przeciwnych, zwłaszcza, jeśli przez Kościół potępione zostały, nie tylko nie wolno wiernym bronić jako rzeczywistych zdobyczy wiedzy, ale owszem obowiązani są ściśle mieć je za błędy pod złudnym pozorem prawdy ukryte.

(Sobór Watykański (1870), Konstytucja dogmatyczna o wierze katolickiej, Rozdz. 4).

 

* * * * * * * * * * * * *

Morbus quem curare volumus, haeresis est, vita mala, ira et indignatio Dei: morbus animi non corporis, causa hujus morbi est peccatum nostrum. Igitur curatio est instituenda a remotione peccati. Quamobrem ad placandam iram indignationemque Domini primum est remedium, ut ad Dominum, a quo aversi eramus, ex toto corde, et ex tota mente convertamur.

(Synodus Archidioecesana Gnesnensis praesidente Stanislao Karnkowski Archiepiscopo Gnesnensi et Primate Regni Poloniae Lovicii Anno Domini MDLXXXIII celebrata. – Verba Primatis).

-------------------

Choroba którą chcemy uleczyć, to herezja, złe życie, gniew i niełaska Boga: choroba duszy nie ciała, przyczyną tej choroby jest grzech nasz. Przeto leczenie należy zaprowadzić od usunięcia grzechu. Dlatego też dla przejednania gniewu i niełaski Pana pierwszym lekarstwem jest, abyśmy z całego serca i z całego umysłu nawrócili się do Pana, od którego się odwróciliśmy.

(Synod Archidiecezjalny Gnieźnieński odbyty w Łowiczu Roku Pańskiego 1583 pod przewodnictwem Arcybiskupa Gnieźnieńskiego i Prymasa Królestwa Polskiego Stanisława Karnkowskiego. – Słowa Prymasa).

 

* * * * * * * * * * * * *

Niechaj nam heretycy nie wyjeżdżają z swymi męczennikami: nie katownie podjęte czynią męczennikami, ale przyczyna dla której cierpią (Martyrem facit non poena, sed causa. – S. Aug. Epist. ad Festum). Nikt nie zasługuje na ten chwalebny tytuł, tylko ten, który umiera dla obrony wiary, albo sprawiedliwości. Któżby go przyznał owym nieszczęśnikom, co tracą życie za swoje zbrodnie?

(O. Mikołaj Jamin OSB, Myśli ściągające się do błędów tegoczesnych, Dział XIII: O Herezji, nr XII).

 

* * * * * * * * * * * * *

Można się zaprzeć wiary wprost i niewprost. Wprost zapiera się człowiek wiary, gdy się bez ogródki wypiera wiary słowami; niewprost zaś zapiera jej się, gdy pełni takie uczynki, które albo ze swej natury albo ze zwyczaju są wyrazem fałszywej religii np. klękanie przed bałwanem, udział w religijnych obrzędach heretyków (communio in sacris cum haereticis vel infidelibus) itp.

(Bp Konrad Martin, Katolicka nauka obyczajów, Wyznanie wiary – professio fidei).

 

* * * * * * * * * * * * *

Puer natus est nobis, et filius datus est nobis: cujus imperium super humerum ejus: et vocabitur nomen ejus, magni consilii Angelus.

(Missale Romanum. Introitus de Missa in die Nativitatis Domini).

-------------------

Dzieciątko się nam narodziło i Syn jest nam dany. Na Jego ramionach władza królewska; a Jego imię: Wielkiej Rady Wysłannik.

(Mszał rzymski. Introit z Mszy w dzień Bożego Narodzenia).

 

* * * * * * * * * * * * *

Neque enim quaero intelligere ut credam, sed credo ut intelligam.

(S. Anselmus Cantuariensis).

-------------------

Nie szperam abym dopiero uwierzył, lecz wierzę abym rozumiał.

(Św. Anzelm z Canterbury).

 

* * * * * * * * * * * * *

Należałoby wspólnie obmyśleć środki, by przywrócić sławę ojców, pasterzy Kościoła polskiego. Pracowali skrzętnie na każdym polu, i wiano nam piękne zostawili. Czyż wszystka ich robota, nawet z imieniem, ma iść w zapomnienie? Transit memoria cum sonitu?

("Tygodnik Katolicki", 1872).

 

* * * * * * * * * * * * *

Considera tenebras, quibus nunc multi laborant Ethnici, Judaei, Haeretici, qui carent lumine fidei, compatere illis, accendere desiderio eos educendi ex illis, gratias age Deo, si tu ex illis eductus es, et vide, quid Deo debeas pro hoc lumine, sine quo impossibile est placere Deo et salvari.

(P. Nicolaus Lancicius SI, De piis erga Deum et Coelites affectibus. Insinuatis in quaternis punctis meditationum pro singulis diebus totius anni).

-------------------

Rozważ ciemności, w których obecnie znajdują się liczni poganie, żydzi, heretycy, którzy nie mają światła wiary, współczuj im, zapal się pragnieniem wyprowadzenia ich z tych ciemności, dzięki czyń Bogu, jeśli ty z nich zostałeś wyprowadzony, i zastanów się, co winieneś Bogu za to światło, bez którego niemożliwą jest rzeczą podobać się Bogu i być zbawionym.

(O. Mikołaj Łęczycki SI, Medytacje. Na środę V tygodnia po Trzech Królach, p. 2).

 

* * * * * * * * * * * * *

O infelicium Judaeorum deflenda dementia! Ecce Salvatoris adventum nec Testamenti Veteris auctoritate intelligunt, nec eum venisse accipiunt. Gentium conversionem legunt, et de sua reprobatione minime confunduntur. Sabbati observationem suscipiunt, quam reprobatam Scripturae testificatione cognoscunt. Circumcisionem carnis venerantur, qui cordis munditiam perdiderunt.

(S. Isidorus Hispalensis Episcopus, Doctor Ecclesiae, De fide catholica contra Judaeos).

-------------------

O godna opłakiwania głupoto nieszczęśliwych żydów! Oto ani nie rozumieją na podstawie autorytetu Starego Testamentu przyjścia Zbawiciela, ani kiedy On przychodzi oni Go nie uznają. Czytają o nawróceniu pogan, a ze swego odrzucenia w najmniejszym stopniu się nie zawstydzają. Przestrzegają Szabatu, o którym wiedzą na podstawie świadectwa Pisma świętego, że jest zniesiony. Kultywują obrzezanie ciała ci, którzy utracili czystość serca.

(Św. Izydor z Sewilli († 636) Biskup, Doktor Kościoła, O wierze katolickiej przeciw żydom).

 

* * * * * * * * * * * * *

Solam Ecclesiam Catholicam Romanam esse veram Christi Ecclesiam; Sectas vero omnes haereticorum esse Synagogas Sathanae.

(R. P. Thyrsus Gonzalez de Santalla, universae Societatis Jesu Praepositus Generalis, Veritas Religionis Catholicae adversus haereticos demonstrata, sive Manuductio ad conversionem haereticorum..., Dilingae, Anno M. DC. LXXXXI., Prooemium).

-------------------

Sam jeden tylko Kościół Rzymsko-Katolicki jest prawdziwym Kościołem Chrystusa; wszystkie Sekty heretyków prawdziwie są Synagogami Szatana.

(O. Thyrsus Gonzalez de Santalla, Przełożony Generalny całego Towarzystwa Jezusowego, Wykazanie prawdy Religii Katolickiej przeciwko heretykom, czyli Przewodnik do nawrócenia heretyków..., Dylinga 1691, Wstęp).

 

* * * * * * * * * * * * *

Co zaś najwidoczniejszą cechą bezczelności,

Że ta piekielna zgraja brzydkich libertynów,

Pomimo najwyższy stopień swej niezbożności,

Chciała bydź miana za prawych Chrześcianinów:

Jesteśmy Prawowierni Katolicy!

Tak nam na głos krzyczeli bezwstydnicy.

Wytępiamy zabobonność,

By uszczęśliwić Potomność.

* * *

O! wy (niech powiem prawdę) przebrzydłe poczwary!

Wy gorsi nad wszystkich Cyników efrontowie!

Kogoż to chcecie durzyć stylem waszej gwary,

Gdy udajecie, żeście Reformatorowie,

Katolicyzmu w zabobonnym względzie?

Kiedy zna świat, iż nie było, ni będzie,

Większych pod Słońcem głupców,

Nad was zwanych światło-lubców.

 

(O. Karol Surowiecki OFM, Homilie rymowane. Wyjaśniające mistyczne sensa 2go Psalmu Dawida, uiszczonego do litery pod panowaniem dzisiejszego Filozofizmu, czyli bezbożniczej Oświaty. Ogłoszone Polskiej Publiczności w Roku 1822).

 

* * * * * * * * * * * * *

Is resurrectionis Christi verus confessor et cultor est, qui et de passione ejus non confunditur, et de corporea nativitate non fallitur.

(S. Leo Magnus).

-------------------

Ten jest prawdziwym wyznawcą i czcicielem zmartwychwstania Chrystusowego, który ani nie będzie się rumienił na widok Jego Męki, ani nie pozwoli się omylić z racji narodzin w ciele.

(Św. Leon Wielki).

 

* * * * * * * * * * * * *

Ostatnie słowo do Polski:

Umie Pan Bóg odmienić wyroki swoje, jeśli my odmienim złości nasze. Pokutujmyż a wracajmy się do Pana Boga naszego, a On sam uleczy rany nasze, jako mówi: Ożywi nas i po dwu dniu i trzeciego dnia wzbudzi nas.

(Ks. Piotr Skarga SI).

 

* * * * * * * * * * * * *

Przedwczesną jest radość wasza, bezbożni synowie Juliana Apostaty! Możecie Kościół obedrzeć, skrępować, wtrącić do katakumb i skazać na męczeństwo, ale go nie pokonacie; bo i dziś powtarzamy śmiało za Tertulianem: Mori possumus, vinci non possumus (możemy umrzeć, ale nie możemy być zwyciężonymi); a wy prędzej czy później musicie zawołać: Vicisti Galilaee! (zwyciężyłeś Galilejczyku).

(Bp Józef Sebastian Pelczar, Przemowa na otwarcie Drugiego Polskiego Kongresu Mariańskiego).

 

* * * * * * * * * * * * *

Nie wejdą do nieba ani heretycy, ani kacerze, ani żydzi, ani mahometanie, ani poganie; bo jedni z nich nie chcieli słuchać Kościoła powszechnego, a drudzy nie chcieli wierzyć. Duma zrobiła ich rokoszanami, przez wszystkie wieki wieków będą mieli udział z buntowniczym aniołem, którego poduszczeń słuchali.

(Ks. Maunoury, Wieczory jesienne czyli rozmowy o religii. Pismem świętym i licznymi wyjątkami z Dzieł Ojców Kościoła udowodnione, i ludziom światowym podane. Wilno 1880, s. 290).

 

* * * * * * * * * * * * *

Sunt Judaei, qui nec Filium Dei, Messiam suum et mundi Redemptorem, agnoscunt, nec credunt tertiam in Trinitate Personam, adeoque manent in tenebris, de quibus Christus Dominus: Sinite illos, quia caeci sunt, et duces caecorum.

(P. Joannes Dirckinck SI, Exhortationes domesticae. In festo Pentecostes. De praeparatione ad Spiritum Sanctum qui Lux est).

-------------------

Żydzi są tymi, którzy ani nie uznają Syna Bożego za swojego Mesjasza i Odkupiciela świata, ani nie wierzą w trzecią Osobę Trójcy Przenajświętszej, i dlatego pozostają w ciemnościach. O nich to Chrystus Pan mówi: Zaniechajcie ich, boć ślepi są i przewodnicy ślepych (Mt. XV, 14).

(O. Jan Dirckinck SI, Egzorty domowe. Na święto Zielonych Świątek. O przygotowaniu na przyjście Ducha Świętego, który jest Światłością).

 

* * * * * * * * * * * * *

Concilia Generalia legitima authoritatem habent Divinam.

Ideoque sunt infallibilia in statuendis Fidei, et morum decretis.

Quorum ultimum Vaticanum (a. 1870) fuit vere oecumenicum.

-------------------

Prawowite sobory powszechne posiadają Boski autorytet.

I dlatego są nieomylne w stanowieniu dekretów dotyczących Wiary i obyczajów.

Spośród tych soborów ostatnim prawdziwie ekumenicznym soborem był Sobór Watykański (1870 r.).

 

* * * * * * * * * * * * *

Hanc [sc. veram Religionem] esse certissimam, et unicam ad aeternam beatitudinem viam, a qua, quicunque deflexerit, in sempiternum exitium certissime ruiturum. Atheismi dogma esse, quemque in sua Religione salvari posse. Sicut enim unus est Deus, una veritas, una rectitudo, una justitia, ita est una fides, et Religio, et una Dei, Christique Ecclesia, seu Congregatio, extra quam salus esse non potest.

(R. P. Leonardus Lessius SI, Consultatio, Quae Fides et Religio sit capessenda).

-------------------

Prawdziwa Religia jest najpewniejszą i jedyną drogą do wiecznej szczęśliwości, od której to Religii jeśli ktoś odstąpi, z całą pewnością wpadnie w wieczne zatracenie. Zaś dogmatem ateizmu jest, że każdy w swej Religii może się zbawić. Albowiem tak jak jeden jest Bóg, jedna prawda, jedna słuszność, jedna sprawiedliwość, tak też jedna jest wiara, i Religia, i jeden Boży, i Chrystusowy Kościół, czyli Zjednoczenie, poza którym nie może być zbawienia.

(O. Leonard Lessius SI († 1623), Narada, Której Wiary i Religii trzymać się mamy).

 

* * * * * * * * * * * * *

W bitwie między wiarą a przeczeniem, między bytem a nicością, każdy ma sobie wyznaczone miejsce, wielkie lub małe w oczach naszych, zawsze niezmierne przed wzrokiem aniołów. Niebo czeka od każdego z nas ostatecznego słowa: tak lub nie. I wobec tego oczekiwania obojętność jest niepojętym, najdziwaczniejszym z szaleństw.

(Ernest Hello, Człowiek. Życie – Wiedza – Sztuka. Kraków 1907. Z rozdziału: Stan zagadnienia, s. 151).

 

* * * * * * * * * * * * *

Vae pastoribus... qui pascebant semetipsos! Nonne greges a pastoribus pascuntur?

(Prophetia Ezechielis XXXIV, 2).

-------------------

Biada pasterzom... którzy paśli samych siebie! Izali nie trzody pasą pasterze?

(Proroctwo Ezechiela XXXIV, 2).

---------------------------------------------------------

Posłuszeństwo synowskie dla biskupa i pełna szacunku miłość dla poświęconego następcy apostołów jest oznaką charakterystycznie wyróżniającą świątobliwego kapłana, gdy przeciwnie oznaką nieomylną kapłana, który nie jest wedle serca Bożego, jest sprzeciwianie się woli biskupa i brak przywiązania i szacunku do jego osoby.

(Ks. H. Dubois, Wzorowy kapłan, czyli Uwagi nad obowiązkami i cnotami kapłańskimi, oparte na słowach Pisma świętego, Soborów i Ojców Kościoła, Kraków 1869, s. 173. Rozdział VIII: Posłuszeństwo. – Obowiązki kapłana względem Biskupa i zwierzchników).

 

* * * * * * * * * * * * *

Certum quidem est (et de fide ex Trid.), validum esse Baptismum collatum ab haereticis, quando omnia requisita ad Sacramentum adhibentur; sed merito putant communiter theologi, pueros baptizatos a ministris protestantibus omnes esse sub conditione rebaptizandos, quia praesertim hac nostra aetate de materia, forma, et intentione talium ministrorum, qui hoc Sacramentum absolute necessarium non iudicant, ideoque parum de eo rite conferendo curant, facile dubitari debet.

(P. Josephus Schneider SI, Manuale sacerdotum. Pars II. Liturgica et pastoralis. Coloniae 1881, p. 419).

-------------------

Jest wprawdzie pewne (i jest to prawdą wiary zdefiniowaną przez Sobór Trydencki), że chrzest udzielany przez heretyków jest ważny, kiedy użyte są wszystkie rzeczy wymagane do sakramentu; słusznie jednak uważają powszechnie teologowie, że wszystkie dzieci chrzczone przez szafarzy protestanckich należy chrzcić powtórnie warunkowo, ponieważ zwłaszcza w naszych czasach łatwo należy mieć wątpliwość co do materii, formy, i intencji takich szafarzy, którzy nie sądzą aby ten sakrament był absolutnie konieczny, i dlatego mało dbają o to aby udzielać go należycie.

(O. Joseph Schneider SI, Podręcznik dla kapłanów. Część II. Liturgiczna i pastoralna. Kolonia 1881, s. 419).

---------------------------------------------------------

Okazuj, synu, posłuszeństwo swoim przełożonym i bądź im poddany. Nakazałem tobie taką właśnie postawę, a ty ją ślubowałeś. Obiecałeś posłuszeństwo swojemu Biskupowi i jego następcom: wypełnij to ślubowanie, a zyskasz wielką wartość w Moich oczach. Lepsze bowiem jest posłuszeństwo niż ofiary... Nazywasz niepotrzebnym to, co ci poleca. Nie chciej, synu, rozumieć więcej niż trzeba rozumieć, jak to dzieje się wówczas, kiedy pochopnie uznajesz za niepotrzebne polecenia, jakie wydaje tobie twój przełożony. Z pewnością nie jest rzeczą niepotrzebną posłuszeństwo ze strony tego, kto do posłuszeństwa jest zobowiązany... Bądź zatem posłuszny swojemu Biskupowi bez żadnego wierzgania... Strzeż się zatem, abyś nie był mu nieposłuszny, nie buntował się, nie obmawiał, nie szemrał, nie złorzeczył.

(Ks. Klaudiusz Arvisenet, O czym powinien pamiętać kapłan w swoim życiu. Rozdział 81. O posłuszeństwie należnym Biskupowi).

 

* * * * * * * * * * * * *

Nulli sacerdotum liceat canones ignorare, nec quidquam facere quod possit Patrum regulis obviare; et quamvis non teneatur scire omnes subtilitates juris, canones tamen communes obligantes, et ad suum officium spectantes, ignorare sine culpa non potest.

(S. Antoninus archiepiscopus Florentinus).

-------------------

Żadnemu z kapłanów nie wolno być nieświadomym praw kościelnych, ani też nie wolno mu czynić czegokolwiek co by mogło sprzeciwiać się regułom Ojców Kościoła; i chociaż nie jest zobowiązany znać wszystkie subtelności prawa, to jednak nie może bez winy nie znać obowiązujących powszechnych praw kościelnych odnoszących się do swej służby kapłańskiej.

(Św. Antonin arcybiskup Florencki).

 

* * * * * * * * * * * * *

Quiconque n'aime et n'honore pas la Vierge d'un amour et d'un honneur tout special et particulier, n'est point vrai Chrétien.

(Saint François de Sales Evêque de Genève, Docteur de l'Eglise).

-------------------

Ktokolwiek nie miłuje i nie czci błogosławionej Dziewicy miłością i czcią szczególną, Chrześcijaninem zgoła nie jest.

(Św. Franciszek Salezy Biskup Genewy, Doktor Kościoła).

---------------------------------------------------------

Co myśleć o heretykach, którzy się zwą Chrześcijanami, a znieważają Matkę Chrystusa, którą szanują nawet poganie i wyznawcy półksiężyca? Co twierdzić o tych mniemanych mędrkach, którzy stają w sprzeczności z 19 wiekami chrześcijańskiej wiary i praktyki, mącąc powszechną w tej mierze harmonię? Co twierdzić o ludziach owych, których bluźnierstwa przeciw czci Bogarodzicy, obrażając nie tylko religię, lecz każde serce prawe, w piekle tylko, w nienawiści szatana smutne echo znajdują; którzy nie tylko prawdziwymi odstępcami są chrześcijańskiej wiary, lecz i spólnych uczuć ludzkości? Toż klątwa ich bluźnierstwom i błędom, a litość biednym zaślepienia ofiarom!

(Ks. Antoni Sas Krechowiecki, Niepokalana Bogarodzica Maryja w świetle Ewangelii i Ojców Kościoła. Wydanie nowe. Tom II. Lwów 1904, s. 577).

 

* * * * * * * * * * * * *

Znajmyż szczerość wiary katolickiej, a uwodzić się wy­mysły i pochlebstwy heretyckiemi nie dajmy, którzy o wierze wiele mówiąc, wiarę zgubili; nie mają jej, jedno swoje obierki, mniemania, rozsądki pojedynkowe ludzi śmiałych, hardych w ro­zumie, i omylnych. Co się im podoba, i co sobie obiorą, to wierzą: tak mocno, iż ledwie do jutra ona ich wiara trwa, a druga takaż nazajutrz następuje. Nie mają tej wiary, którą ma powszechny Kościół, i która z jego nauki i słuchania pochodzi, ale którą sami sobie wymyślają, i w rzeczy w piśmie najdują; do którego prawego rozumienia, ani Ducha, którym pisane jest, ani klucza, którym się otwarza, nie mając: nie wiarę prawą, ale błędy swoich chęci i skłonności z pisma wynoszą.

(Ks. Piotr Skarga SI, Kazania na niedziele i święta całego roku. Z kazania na XVIII niedzielę po świątkach).

 

* * * * * * * * * * * * *

Sicut ergo secundum illam divinitatem, qua unum sunt Pater et Filius et Spiritus sanctus, neque Patrem natum credimus, neque Spiritum sanctum, sed solum Filium: sic etiam secundum carnem solum Filium natum catholica fides et credit et praedicat.

(S. Fulgentius Ruspensis Episcopus, De fide seu de regula vere fidei ad Petrum. Caput II).

-------------------

Jak więc wierzymy, iż co do owej boskości Ojciec i Syn i Duch Święty są jednością i że Ojciec nie został zrodzony, ani Duch Święty, lecz tylko Syn, tak też wiara katolicka wierzy i naucza, iż co do ciała tylko Syn został zrodzony.

(Św. Fulgencjusz Biskup w Ruspe († 533), O wierze czyli o regule prawdziwej wiary do Piotra. Rozdział II).

---------------------------------------------------------

Nesciens Virgo virum, peperit sine dolore Salvatorem saeculorum.

(S. Vincentius Ferrerius, Sermo de Nativitate Domini).

-------------------

Dziewica nieznająca męża, porodziła bez bólu Zbawiciela świata.

(Św. Wincenty Ferreriusz († 1419), Kazanie na Boże Narodzenie).

 

* * * * * * * * * * * * *

Uważcież sobie: Chrystus w majestacie siedzi w niebie, Mahomet w ogniu w piekle. Zakazuje Mahomet swoim prawem upijać się, i do dziś dnia tak wiele tysięcy ludzi zachowuje prawo mahometowe, kiedy tak wiele chrześcijan gwałci prawo Chrystusowe zakazujące pijaństwa. Rozumiem, że ciężko na sądnym dniu będzie chrześcijaństwu, bo więcej pogaństwo i turectwo czyni dla swego niedowiarstwa, niżeli my dla wiary naszej.

(O. Tomasz Młodzianowski SI).

 

* * * * * * * * * * * * *

Jeżeli kiedy potrzebne było w Kościele Bożym opowiadanie słowa Bożego, tych czasów najwięcej, kiedy za sprawą szatańską tak wiele błędów na świecie fałszywi Nauczyciele i Prorocy rozsiali, że gdyby nie była pewna Chrystusa Pana obietnica, iż przeciwko Kościołowi Jego i bramy piekielne nie przemogą, obawiać by się potrzeba, żeby tych czasów, dla tak wielu najazdów szatańskich i błędów heretyckich, Kościół Boży nie upadł. O takowych mówi sam Pan Bóg: Nie posyłałem ich, a oni biegali: Nie mówiłem do nich, a oni prorokowali (Jer. XXIII, 21). Albowiem nie masz kąta tego, ani miejsca w Chrześcijaństwie, gdzie by swą nauką fałszywą wiernych Bożych nie zarazili.

(Katechizm Rzymski z wyroku Świętego Soboru Trydenckiego ułożony, z rozkazu Piusa V Papieża wydany, i od Klemensa XIII szczególniej zalecony. Tom I. W Warszawie 1827. Przedmowa: O zwierzchności, powinności, i potrzebie Pasterzów w Kościele Bożym).

 

* * * * * * * * * * * * *

O pierwszej rzeczy mówiąc, o pewności i trwałości naszego okrętu, to jest Kościoła powszechnego rzymskiego, nikomu wątpić nie potrzeba; jedno, kto chce głębokie i straszliwe morze świata tego przebyć, a do nieba przypłynąć, w ten a nie w inny wsiadać ma; każdy inny heretycki omylny jest, i do portu niebieskiego nie doniesie, ale się rozbije i ludzie pogubi... W heretyckiej łódce wiele gospodarzów i sprawców: każdy chce rządzić, jeden drugiemu przeszkadza, nikt się do posłuszeństwa około wiary nie przywięzuje. Przetoż swarów, wołania, niezgody i nierządów w ich okręcie pełno; każdy z swoim się rozumem stawi, o pospolitą obronę wszystkiej łódki nie dba, i tak lada je wiatr przewraca i topi.

(Ks. Piotr Skarga SI, Kazanie na czwartą niedzielę po Trzech Królach).

 

* * * * * * * * * * * * *

Neque vero dubitare debet quisquam Christianus, quin Concilium Oecumenicum legitime congregatum, Ecclesiam catholicam repraesentet. Quamobrem quod ab illo statuitur, ab Ecclesia sancta catholica statuitur... Quoniam igitur Ecclesia Spiritu sancto regitur, in his, quae pertinent ad fidem, errare nullo modo potest. Qui itaque non credit oecumenico concilio, qui non acquiescit in eo, quod ab illo hoc est ab orbe toto Christiano definitum est, sed in dubium revocare conatur, denuoque disceptari vult de his, quae semel illius iudicio terminata, recteque constituta sunt, non credit sanctam Ecclesiam catholicam: Spiritui sancto per os illius loquenti repugnat: atque ideo catholicus, aut Christianus dici non meretur: sed habendus est, iuxta Christi praeceptum, tanquam ethnicus et publicanus.

(Stanislaus Card. Hosius, Confessio catholicae fidei Christiana. Caput XXIIII. Quod Concilium Oecumenicum Ecclesiam Catholicam repraesentat. In: Opera omnia, T. I, pag. 35).

-------------------

Chrześcijanin nie powinien wątpić, że prawnie zgromadzony Sobór Powszechny przedstawia Kościół Katolicki. Dlatego co on postanawia, postanawia Święty Kościół Powszechny... Ponieważ więc Kościół kierowany jest przez Ducha Świętego, w sprawach wiary nie może błądzić. Kto przeto nie wierzy Soborowi Powszechnemu, kto nie zgadza się na to, co przezeń zostało określone, lecz stara się to podać w wątpliwość i ponownie chce roztrząsać to, co raz jego sądem zostało zakończone i prawidłowo ustanowione, ten nie wierzy w Święty Kościół Powszechny, sprzeciwia się Duchowi Świętemu, który przemawia jego ustami i dlatego nie zasługuje na miano Katolika albo Chrześcijanina, lecz zgodnie z nakazem Chrystusa powinien być uważany za poganina i celnika.

(Stanisław kard. Hozjusz, Chrześcijańskie Wyznanie Wiary Katolickiej, Rozdział XXIV. Sobór Powszechny przedstawia Kościół Katolicki, Olsztyn 1999, s. 51).

 

* * * * * * * * * * * * *

Z tego wszystkiego jawnie ta wypływa konsekwencja, że wszyscy powinniśmy się poddać całym sercem, całym rozumem i wolą pod decyzję Kościoła Katolickiego Rzymskiego: bo to jest Artykuł Wiary, że Kościół jest niepochybny w materii wiary. Tego Kościoła się trzymając żaden nie może pobłądzić, kto jego się nie trzyma, i za inszym Przewodnikiem idzie, niepochybnie błądzi, i zginie na wieki. Którzykolwiek wierni dotychczas błądzili w wierze, i wpadli w herezję, nie przez co inszego upadli, jeno, że nie chcieli podlegać decyzji Kościoła Bożego. Chcieli oni ukontentować nie rozmyślną swoją ciekawość, chcąc wiedzieć sekretne tajemnice tych nowych Apostołów. A co z tego wyszło? Łatwo formować wątpliwości i kwestie osobliwie w materii Religii, ale trudno je solwować, i z tych trudności się wyplątać, ani każdemu łatwo poznać figle i subtelne sztuki i sophismata Nowatorów, a tak onemi dawszy się ułowić, dalej się z błędu w błąd zabrnęło.

(X. Jan Poszakowski SI, Głos Pasterza Jezusa Chrystusa wzywającego Owieczki do Owczarni swojej. Albo Nauka Katholicka Praeliminarna, która podaje sposób w powszechności rozeznania prawdziwej Religiej Chrześcijańskiej od nieprawdziwej i zmyślonej, Wilno 1736, ss. 212-213).

 

* * * * * * * * * * * * *

Non solum ridiculum, sed etiam impium esset affirmare perfidos Iudaeos peculiari Dei auxilio adiutos assentiri hodie iis quibus prisci Iudaei ante Christi adventum assentiebantur.

(P. Ludovicus Molina SI, Liberi arbitrii cum gratiae donis, divina praescientia, providentia, praedestinatione et reprobatione concordia, Matriti MCMLIII, pag. 35).

-------------------

Twierdzić, że wiarołomni żydzi wierzą dzisiaj wspierani szczególną pomocą Bożą w to, w co wierzyli dawni żydzi przed przyjściem Chrystusa, byłoby nie tylko śmiesznością ale także bezbożnością.

(O. Ludwik Molina SJ († 1600), Harmonia wolnej woli z darami łaski, z Bożym przejrzeniem, opatrznością, przeznaczeniem i odrzuceniem, Madryt 1953, s. 35).

 

* * * * * * * * * * * * *

Scientia sine charitate inflat; charitas sine scientia se quidem, sed non propinquum aedificat

(Card. Franzelin)

-------------------

Nauka bez miłości nadyma; miłość bez nauki buduje wprawdzie siebie, ale nie bliźniego

(Kard. Franzelin)

 

* * * * * * * * * * * * *

Cum infantes pueri Baptismi defectum, nec fidei, spei, charitatisve actibus, nec voto Sacramenti suscipiendi supplere possint; ad eos credimus, nisi re illud ipsa suscipiant, nullo modo redemptionis gratiam pervenire, atque ideo in Adamo morientes partem habere cum Christo nullam.

(Jacobus Benignus Bossuet Episcopus Meldensis, Doctrinae catholicae, de iis argumentis de quibus controversiae sunt, expositio, Viennae Austriae MDCCLIII (1753), pag. 55).

-------------------

Niemowlęta nie są w stanie zastąpić braku chrztu przez wzbudzenie w sobie aktów wiary, nadziei, miłości, ani też nie mogą w sobie wzbudzić pragnienia przyjęcia tego sakramentu. Wierzymy więc, że jeżeli go w rzeczy samej nie przyjęły, nie stają się w żadnym względzie uczestnikami łaski odkupienia, a przeto w Adamie umierając, z Chrystusem Jezusem żadnej nie mają części.

(Biskup Jakub Benignus Bossuet († 1704), Wykład nauki katolickiego Kościoła względem tych wiary artykułów, o które dysydenci, osobliwie kalwini się spierają, Lwów 1827, s. 65).

 

* * * * * * * * * * * * *

* * * * * * * * * * * * *

Ecclesia, quae errare non potest, et fides quae non potest deficere, est Ecclesia Romana, et fides Romanae Ecclesiae.

(S. Antoninus archiepiscopus Florentinus).

-------------------

Kościół, który nie może błądzić, to Kościół rzymski, a wiara która nie może zaginąć, to wiara rzymskiego Kościoła.

(Św. Antonin arcybiskup Florencki).

---------------------------------------------------------

Haereticorum Ecclesiae, Synagogae magis diaboli appellandae sunt, quam Christi conciliabula.

(S. Hieronymus, Ecclesiae Doctor).

-------------------

Kościoły heretyków należy nazywać raczej Synagogami szatana, niż zgromadzeniami Chrystusowymi.

(Św. Hieronim, Doktor Kościoła).

 

* * * * * * * * * * * * *

Modernizm jest niczym innym jak nowoczesnym po­glądem na świat, przeciwnym chrześcijańskiej filozofii, teologii i moralności, a każdy, kto temu poglądowi hołduje, może być słusznie nazwany modernistą. (O. Albert Maria Weiss OP).

---------------------------------------------------------

Ilu było w ciągu wieków twórców herezji, tylu – rzec można – było już modernistów, bo wszyscy ci kacerze odrzucali jakąś dawną naukę i głosili nową, a zawsze pod pretekstem podawania czegoś odpowiedniejszego i lepszego. Wyznać jednak trzeba, że nigdy ta żądza nowości nie wystą­piła tak silnie i gwałtownie w imię wszystkich haseł nowoczesnych: wolności, oświaty, cywilizacji, kultury, nauki, postępu itp., jak w cza­sach ostatnich, że nigdy przedtem nie objęła tyle naraz dziedzin nauki i życia i nigdy może przed­tem nie ogarnęła tyle osób duchownych i świec­kich; dlatego słuszniej niż kiedy indziej otrzy­mała nazwę modernizmu, a dzisiejsi nowatorzy nazwę modernistów. (Ks. Andrzej Dobroniewski, Modernizm i moderniści. Poznań 1911, s. 80)

* * * * * * * * * * * * *

Fide catholica tenendum est, Concilia generalia a Summo Pontifice confirmata errare non posse nec in fide nec in moribus. (S. Robertus Bellarminus, Ecclesiae Doctor).

 

Wiarą katolicką należy uznawać, że Sobory powszechne potwierdzone przez Papieża nie mogą błądzić ani w wierze ani w obyczajach. (Św. Robert Bellarmin, Doktor Kościoła).

 

* * * * * * * * * * * * *

Si quis non amat Dominum nostrum Iesum Christum, sit anathema. 

(S. Paulus Apostolus, Epistula ad Corinthios prima XVI, 22).

 

Jeśli kto nie miłuje Pana naszego Jezusa Chrystusa, niech będzie przeklęty. 

(Św. Paweł Apostoł, Pierwszy List do Koryntian 16, 22).

... pueris infantibus nulla alia salutis comparandae ratio, nisi eis baptismus praebeatur, relicta sit. (Catechismus Romanus, p. II, c. 2, nr. 34).

... dziatki małe nie mają innego żadnego sposobu, za którym by zbawienia dostać mogły, tylko przez Chrzest. (Katechizm rzymski, cz. II, rozdz. 2, nr 34).

 

Nunc autem Christus resurrexit a mortuis primitiae dormientium; quoniam quidem per hominem mors, et per hominem resurrectio mortuorum. Et, sicut in Adam omnes moriuntur, ita et in Christo omnes vivificabuntur. Unusquisque autem in suo ordine: primitiae Christus, deinde ii qui sunt Christi, qui in adventu eius crediderunt. Deinde finis, cum tradiderit regnum Deo et Patri, cum evacuaverit omnem principatum et potestatem et virtutem. Oportet autem illum regnare, "donec ponat omnes inimicos sub pedibus eius". (Sanctus Paulus Apostolus, 1 Cor. XV, 20-25).

-------------------

Teraz jednak Chrystus zmartwychwstał jako pierwociny tych, którzy zasnęli, ponieważ przez człowieka śmierć, i przez człowieka powstanie umarłych. A jak w Adamie wszyscy umierają, tak i w Chrystusie wszyscy będą ożywieni. A każdy w swoim rzędzie: Chrystus, pierwociny; potem ci, którzy są Chrystusowi, którzy uwierzyli w przyjście Jego. Potem koniec, gdy odda królestwo Bogu i Ojcu, gdy zniszczy wszelką zwierzchność i władzę i moc. A trzeba, żeby On królował, póki "nie położy wszystkich nieprzyjaciół pod nogi Jego". (Św. Paweł Apostoł, 1 Kor. XV, 20-25).

 

* * * * * * * * * * * * *

Tanto magis debemus commemorare vanitatem Haereticorum, quanto magis quaerimus salutem ipsorum. (Sanctus Augustinus).

-------------------

 

* * * * * * * * * * * * *

I choćby wszyscy monarchowie świata połączyli się przeciwko nam i przeciwko Kościołowi rzymskiemu, to uważalibyśmy ich za nic, skoro mamy prawdę po naszej stronie i występujemy w jej obronie. Wówczas tylko mielibyśmy powód do trwogi, gdyby nam przyszło walczyć wbrew prawdzie i sprawiedliwości. (Papież Bonifacy VIII, Przemówienie do kardynałów).

 

Non est caput nisi in corpore suo: non est Christus, nisi in sua sancta Catholica Ecclesia. Ecclesia porro Catholica ibi est, ubi est fides Catholica. Fides autem Catholica ea est, quae per orbem universum iuxta Christi praeceptum eadem semper annunciatur, nec vel tempore, vel locis unquam variatur, a qua si quis dissentiat, is Catholicus non est, quod singularem quandam opinionem, non unam communem omnium fidem amplecti videatur. (Stanislaus Cardinalis Hosius, Confessio Catholicae Fidei Christiana. Caput XXII).

-------------------

Nie ma głowy, jak tylko w swoim ciele, nie ma Chrystusa, jak tylko w swoim świętym Katolickim Kościele. Kościół zaś Katolicki tam jest, gdzie jest wiara katolicka. Wiarą zaś katolicką jest ta, która po całym świecie zgodnie z nakazem Chrystusa zawsze ta sama jest głoszona, i ani w zależności od czasu, ani od miejscowości, nigdy się nie zmienia. Gdyby ktoś z nią był w niezgodzie, nie jest katolikiem, gdyż widocznym jest iż przyjmuje jakiś odosobniony pogląd, a nie wspólną wszystkim wiarę. (Stanisław kardynał Hozjusz, Chrześcijańskie Wyznanie Wiary Katolickiej. Rozdział XXII).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

DISCIPULUS. Quid ergo per virtutem fidei credendum est?

 

MAGISTER. Necessarium est inprimis credere distincte omnes articulos Symboli, quos supra explicavimus, et illos praesertim articulos, de quibus festa per anni circulum Ecclesia instituit, ut sunt, Incarnatio Domini, Nativitas, Passio, Resurrectio, Ascensio, Missio Spiritus Sancti, et Sanctissima Trinitas. Deinde praeparatum esse hominem oportet, ut omne illud credat, quod credendum esse declarabit sancta Mater Ecclesia. Denique exterius ab iis sibi cavere, quae signa sunt infidelium, ut v. g. est, Turcicarum aut Judaicarum vestium habitus, vesci carnibus in die veneris ut haeretici faciunt, et similia; quia non modo necessarium est corde et ore, sed etiam opere exteriore ingenue fidem profiteri, et sese alienum ab omni secta Sanctae Ecclesiae contraria ostendere. (S. Robertus Cardinalis Bellarminus SI, Christianae doctrinae copiosa explicatio, jussu Sanctissimi Domini Clementis VIII. Pontificis Maximi composita).

-------------------

UCZEŃ. W cóż tą cnotą Wiary wierzyć potrzeba?

 

NAUCZYCIEL. Potrzeba wierzyć wyraźnie we wszystkie Artykuły Składu Apostolskiego, któreśmy wam wyłożyli, a mianowicie w tajemnice które Kościół w uroczystych Świętach corocznie obchodzi, to jest we Wcielenie, Narodzenie, Mękę i Śmierć, Zmartwychwstanie, i Wniebowstąpienie Chrystusa Pana, tudzież w Zesłanie Ducha Świętego i w Świętą Trójcę. Nadto, potrzeba być gotowym do wierzenia w to wszystko, co tylko nam Kościół do wierzenia poda. Na koniec, należy wystrzegać się tego wszystkiego, co by nas za niewiernych udawać mogło. Tak, iż nie tylko sercem i usty, lecz nawet zewnętrznymi czynami winniśmy wyznawać prawdziwą wiarę, i okazywać się obcymi wszelkim Zborom niewiernych, kacerzy i odszczepieńców. (Św. Robert kardynał Bellarmin SI, Wykład Nauki Chrześcijańskiej, ułożony z rozkazu Klemensa VIII Papieża).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Considera omnem spiritum esse mendacem qui non mittitur a Christo. Talis fuit in ore prophetarum regis Samariae [cf. 3 Reg. 22, 6-12], talis in modernorum linguis haereticorum: qui novas doctrinas serunt, nova confingunt evangelia, veterum traditiones, scripturas dogmataque iam inde ab ipsis initiis Christi in Ecclesia usurpata reiciunt, falsitatis magistri. Horum spiritus est mendacii spiritus, non a Christo ipsa Veritate missus, sed a Patre mendacii cacodaemone instillatur. (P. Stanislaus a Iesu Maria Papczyński, Inspectio cordis).

-------------------

Rozważ to, że każdy duch, którego nie posyła Chrystus, jest kłamliwy. Taki był on w ustach proroków króla Samarii [por. 3 Król. 22, 6-12], taki jest w wypowiedziach współczesnych heretyków, którzy jako nauczyciele fałszu rozsiewają nowe nauki, wymyślają nowe ewangelie, odrzucają tradycje starszych oraz pisma i dogmaty już od samych początków ustalone w Kościele Chrystusowym. Ich duch jest duchem kłamstwa: nie jest posłany przez samą Prawdę-Chrystusa, lecz wsączony przez ojca kłamstwa, złego ducha. (O. Stanisław od Jezusa i Maryi Papczyński, Wejrzenie w głąb serca).

 

* * * * * * * * * * * * *

  

Sed sciant omnes, quod ubicumque et qualitercumque homo moriatur in criminali peccato sine satisfactione et potest satisfacere et non satisfecit, diabolus rapit animam eius de corpore suo cum tanta angustia et tribulatione, quantam nullus scire potest, nisi qui recipit. Et omnia talenta et potestas, scientia et sapientia, quam putabat habere (cfr. Lc 8, 18), auferetur ab eo (Mc 4, 25)... Corpus comedunt vermes; et ita perdit corpus et animam in isto brevi saeculo et ibit in inferno, ubi cruciabitur sine fine. (S. Franciscus Assisiensis, Epistola ad fideles).

-------------------

Lecz niechaj wszyscy wiedzą, że gdziekolwiek i jakokolwiek człowiek umiera w ciężkim grzechu bez zadośćuczynienia, jeśli może zadość uczynić a nie czyni, czart wyrywa duszę jego z ciała z tak wielką trwogą i przerażeniem, że wiedzieć tego nikt nie może, który sam tego nie zaznał. I traci wszystkie talenty, moc, wiedzę i mądrość... A robactwo zjada jego ciało. I tak w tym krótkim doczesnym życiu gubi duszę swoją i ciało swoje i runie w piekło, gdzie czeka go męka bez końca. (Św. Franciszek z Asyżu, List do wiernych).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Doczekaliśmy podobnych bardzo rzeczy z tych, które na końcu świata będą, bo wiele królestw chrześcijańskich od Kościoła odpadło, a wielce srogą apostazję i odszczepieństwa czyniąc, w moc pogańską wpadły. Po zachodnich pociechy nie mamy, czego poganin nie posiadł, to heretyctwa zepsuły... Antychrystowi przesłańcy, heretycy, wszystkie niepokoje wzruszają, ludzi do bluźnienia Pana Boga i do pogaństwa i do rozpustności złych niechrześcijańskich obyczajów przywodzą, uciskają i mordują srogim zabijaniem. Katolicy stępieli w miłości Bożej i zatrzymaniu chwały Jego. Zdrady, chytrości, nieuprzejmości, łakomstwa, nieczystości, swarów i zazdrości wszędy pełno. Każdemu wolno Pana Boga lżyć i bluźnić... Czegoż czekać mamy? Z Eliaszem możem mówić: "Dosyć mam, Panie weźmij duszę moją" na takie nieczci chwały Twej patrzeć nie chcę... To, co Pan Bóg użyczył czasu, na przyprawowanie do naszego końca świata obracajmy. Bo gdy nasza śmierć przyjdzie, koniec nam tego świata uczyni. (Ks. Piotra Skarga SI, Kazanie na XXIV niedzielę po Świątkach. O końcu świata i o Antychryście).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Novi anni et totius vitae felicitas in eo consistit, ut omnia temporis et actionum nostrarum momenta ad Dei solius gloriam dirigantur. Hoc Deus jure supremi dominii exigit, hoc nos essentiali servitutis titulo debemus. (S. Ignatius de Loyola).

-------------------

Nowego roku i całego życia szczęście na tym polega, abyśmy ku chwale Boga kierowali każdą chwilę i każdą czynność naszą. Tego się Bóg od nas domaga jako Najwyższy Pan, do tego my się poczuwać winniśmy jako Jego słudzy. (Św. Ignacy Loyola).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Didicimus ergo iam, ibi esse Apostolicam Ecclesiam, ubi est doctrina Apostolorum. Porro doctrina Apostolorum ibi est, ubi est legitima Episcoporum successio a temporibus Apostolorum ad haec usque nostra: quae successio ubi non est, ibi non est Ecclesia Christi, sed Satanae synagoga. (Stanislaus Cardinalis Hosius, Confessio Catholicae Fidei Christiana. Dilingae, Anno salutis humanae, M. D. LVII. (1557). Caput XXVIII. Quod ubi legitima Episcoporum successio est, ibi doctrina Apostolorum, ibi vera sit, una, sancta, catholica, Apostolica Ecclesia).

-------------------

Nauczyliśmy się więc już, że tam jest Kościół Apostolski, gdzie jest nauka Apostołów. A dalej: nauka Apostołów jest tam, gdzie jest prawowite następstwo Biskupów, od czasów Apostołów, aż do tych naszych. Gdzie nie ma tego następstwa, tam nie ma Kościoła Chrystusowego, lecz Synagoga szatana. (Stanisław kardynał Hozjusz, Chrześcijańskie Wyznanie Wiary Katolickiej. Rozdział XXVIII. Tam, gdzie jest prawowite następstwo Biskupów, tam jest nauka Apostołów i prawdziwy jeden, święty, katolicki i Apostolski Kościół).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Jestem zmuszony dowodzić przeciwko nim tej prawdy, która będąc bardzo pewna, uczy nas tego że Kościół naszych Adwersarzy który nie był widzialny przed pięćdziesięcioma albo sześćdziesięcioma laty, i który nie był zawsze, nie jest prawdziwym Kościołem. Za tym idzie że ci wszyscy którzy w nim zostają, daleko są od wiecznego zbawienia, jeśli się nie nawrócą. Do tego nie tylkom dowiódł że ich Kościół nie jest prawdziwy Kościół, alem też pokazał jako jest nasz prawdziwy Kościół, wyznający JEZUSA Chrystusa za głowę swoją, i trwający bez ustania w jedności Wiary Katolickiej Rzymskiej. Czegoż się nauczymy z tej prawdy? Nauczymy się wychwalać Boga za tak wielką łaskę, z której nam zostawił Kościół zawsze trwający, do którego każdego czasu uciekać się możemy, i w nim dostąpić zbawienia wiecznego, postępując z tej niskości widomego Kościoła do niebieskiej Hierarchii, wzbudzając w sobie pragnienie żywota wiecznego, jako mówi Apostoł: Non contemplantibus nobis quae videntur, sed quae non videntur [Nie wpatrujemy się w to, co widzialne, ale w to, co niewidzialne] (2 Kor. 4, 18). (Św. Franciszek Salezy Biskup, Doktor Kościoła, Kazanie o wieczności Kościoła świętego).

 

* * * * * * * * * * * * *

  

Ferendi non sunt, qui Pontifici se dicto audientes fore profitentur, non autem Paulo, aut Iulio, sibique hoc arrogant, suum ut esse velint iudicium, quando ut Pontifex, quando ut Iulius decernat; quae si semel admissae fuerint captiones, omnis erit e terris obedientia sublata. Cur enim non eadem ratione sibi sumat quisquam, ut de regis sententia iudicet, quod Sigismundum, non autem regem pronuntiasse dicat? Nihil captione hac perniciosius cogitari potest. (Stanislaus Cardinalis Hosius, Confessio Catholicae Fidei Christiana. Dilingae, Anno salutis humanae, M. D. LVII. (1557). Caput XXVIII).

------------------- 

Niedopuszczalni są ci, którzy mówią, że będą posłuszni Papieżowi, a nie Pawłowi albo Juliuszowi, i sobie to przypisują, chcą aby to był ich sąd, kiedy jako Papież, a kiedy jako Juliusz postanawia. Gdyby raz dopuścić te wykręty, wszelkie posłuszeństwo ze świata zostanie usunięte. Dlaczego bowiem tak samo nie ma ktoś sobie przypisać sądu o wyroku króla, mówiąc że ten wyrok wydał Zygmunt a nie król? Nic zgubniejszego od tego wykrętu nie można wymyśleć. (Stanisław kardynał Hozjusz, Chrześcijańskie Wyznanie Wiary Katolickiej. Rozdział XXVIII).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Catholicus non est, qui a Romana Ecclesia in fidei doctrina discordat. (Stanislaus Cardinalis Hosius).

-------------------

Nie jest katolikiem, kto w nauce wiary odstępuje od Kościoła Rzymskiego. (Stanisław kardynał Hozjusz).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Muszą być i kacerstwa (I Kor. XI, 19) – zostało to przepowiedziane Kościołowi naszemu. Ponieważ Kościół jest społecznością złączoną w jednolitości wiary, a mającą za cel jej szerzenie, więc wróg chce koniecznie ten Kościół, fundament wiary, obalić. Za narzędzie obiera sobie wybuchające od czasu do czasu kacerstwa, czyli fałszowanie i przekręcanie wiary. Cóż wtedy czyni Duch Święty? Broni dziedzictwa wiary, powołując urząd nauczycielski, świadków wiary, aby rzecz osądzili i wyrok wydali. Z chwilą, gdy zapadnie, już osądzoną jest herezja – spada na nią miecz Ducha Świętego (Efez. VI, 17) – trafia jednym słowem, odcina ją od życiodajnego ciała Kościoła. Przy tym Duch Święty pobudza światłych i natchnionych mężów, by wyrok jego uzasadnili, okazując, jak niesłusznym był zarzut wroga, a przeciwnie, jak wyrok Kościoła opiera się na podstawie objawienia i rozumu. (O. Maurycy Meschler SI, Dar Zielonych Świąt. Rozmyślania o Duchu Świętym. Tłumaczone z niemieckiego przez G. L. R., Kraków 1924, s. 105).

 

* * * * * * * * * * * * *

  

Itaque certissimum est, eos omnes, qui opinionem aliquam Romanae Catholicaeque Ecclesiae contrariam tenent, et defendunt, atque ita sese ab illius unitate separant; si pertinaces in haeresi aut schismate vitam finierint, aeterna supplicia in inferno luituros, quamlibet iuste aliqui hic vivere videantur. (P. Ludovicus Blosius OSB, Speculum spirituale).

-------------------

Tak więc najpewniejszą rzeczą jest, że wszyscy ci, którzy trzymają się i bronią jakiegoś zdania przeciwnego rzymskiemu i katolickiemu Kościołowi, zrywając tym samym z nim jedność, jeśli z uporem pozostając w herezji lub schizmie zakończą życie, to za karę będą cierpieć wieczne męki w piekle, pomimo tego że mogło się wydawać, iż niektórzy z nich żyli uczciwie. (O. Ludwik Blozjusz OSB, Zwierciadło duchowne).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Proszę was wśród łez, i zaklinam was na pamięć strasznego po śmierci sądu, abyście wytrwali w wyznawaniu wiary katolickiej. Zachowajcie przyrzeczenie uczynione na chrzcie św., żyjcie według przepisów wiary św., i unikajcie błędnowierców i ludzi innej religii, którzy chytrze i podstępnie wszczepiają w was jad swych nauk przewrotnych. – Biada tym, którzy się im uwieść dają i wpadną do obozu nieprzyjaciół Chrystusa. (Św. Eugeniusz, Biskup Kartaginy, List z wygnania do wiernych).

 

* * * * * * * * * * * * *

  

Cum diversae religiones opposita de Deo doceant, si quaelibet aeque vera, aeque bona, aeque Deo grata reputanda esset, Deus errorem approbare dicendus foret. Sic, v. gr., Catholici Christum tanquam Deum venerantur; Judaei vero eum ut malefactorem respuunt; si igitur utraque religio aeque vera, bona, et Deo grata exsisteret, tunc placeret Deo Christum simul ut Deum et ut malefactorem agnosci: quod absolute repugnat, cum Deus, summa veritas, nullum errorem approbare possit. Diversae igitur religiones nequeunt esse aequaliter verae; sed una sit vera, aliae falsae, oportet. (P. Ioannes Herrmann CSsR, Institutiones Theologiae Dogmaticae, T. I, editio septima, Lugduni-Lutetiae Parisiorum 1937, p. 79).

-------------------

Ponieważ różne religie głoszą przeciwstawne nauki o Bogu, dlatego jeśli każda religia byłaby uważana za równie dobrą, równie prawdziwą, równie miłą Bogu, wtedy należałoby stwierdzić, że Bóg zatwierdza błędy. Tak np. katolicy oddają cześć Chrystusowi jako Bogu; żydzi zaś odrzucają Go jako złoczyńcę; jeśli przeto każda z tych dwóch religii byłaby równie prawdziwa, równie dobra, i równie miła Bogu, wtedy podobałoby się Panu Bogu uznawanie Chrystusa zarówno za Boga jak i za złoczyńcę: co jest w całkowitej sprzeczności, ponieważ Bóg, który jest najwyższą prawdą, nie może zatwierdzać żadnego błędu. Zatem różne religie nie mogą być równie prawdziwe; lecz koniecznie jedna musi być prawdziwa, a inne fałszywe. (O. Jan Herrmann CSsR, Nauki Teologii Dogmatycznej, T. I, wydanie siódme, Lyon-Paryż 1937, s. 79).

 

* * * * * * * * * * * * *

  

Hoc autem scito, quod in novissimis diebus instabunt tempora periculosa: erunt homines seipsos amantes, cupidi, elati, superbi, blasphemi, parentibus non obedientes, ingrati, scelesti, sine affectione, sine pace, criminatores, incontinentes, immites, sine benignitate, proditores, protervi, tumidi, et voluptatum amatores magis quam Dei; habentes speciem quidem pietatis, virtutem autem ejus abnegantes. Et hos devita. (S. Paulus Apostolus, Epistula ad Timotheum secunda III, 1-5).

-------------------

A to wiedz, że w ostatnie dni nastaną czasy niebezpieczne. Będą ludzie sami siebie miłujący, chciwi, hardzi, pyszni, bluźniercy, rodzicom nieposłuszni, niewdzięczni, złośnicy, bez miłości przyrodzonej, nieprzejednani, potwarcy, niepowściągliwi, okrutni, nielitościwi, zdrajcy, krnąbrni, nadęci i rozkosze bardziej miłujący niźli Boga, mający wprawdzie pozór pobożności, lecz wyzbywający się jej mocy. I tych się wystrzegaj. (Św. Paweł Apostoł, List drugi do Tymoteusza III, 1-5).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Haereticum hominem post unam et secundam correptionem devita, sciens, quia subversus est, qui ejusmodi est, et delinquit, cum sit proprio judicio condemnatus. (S. Paulus Apostolus, Epistula ad Titum III, 10-11).

-------------------

Człowieka heretyka po pierwszym i drugim upomnieniu unikaj, wiedząc, iż kto taki jest, jest przewrotny i grzeszy, gdyż jest własnym sądem potępiony. (Św. Paweł Apostoł, List do Tytusa III, 10-11).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Aeternitatem cogita quisquis sapis;

Deo placere, dein juvare proximos,

Ecclesiam protegere, proterere haereses:

Hic finis esto, haec meta studiorum omnium.

(P. Philippus Labbeus SI)

-------------------

Wieczność miej na myśli ty, ktokolwiek myślisz.

Bogu się podobać, następnie wspierać bliźnich,

Kościół osłaniać, niszczyć herezje,

Ten cel niech będzie, ten kres wszelkich wysiłków.

(O. Filip Labbé SI)

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Firmissime tene, et nullatenus dubites, Verbum carnem factum eandem humanam carnem semper veram habere, qua de Virgine Verbum Deus natus est, qua crucifixus et mortuus est, qua resurrexit et in coelum ascendit, et in dextera Dei sedet, qua etiam venturus est judicare vivos et mortuos. (S. Fulgentius Ruspensis Episcopus, De fide ad Petrum. Caput XX)

-------------------

Jak najmocniej się tego trzymaj i bynajmniej nie wątp, iż Słowo, które ciałem się stało, ma zawsze to samo prawdziwe ciało ludzkie, w którym Bóg, Słowo, z Dziewicy się narodził, w którym był ukrzyżowany i w którym umarł, w którym zmartwychwstał i wstąpił do nieba i zasiada po prawicy Boga, w którym także przyjdzie sądzić żywych i umarłych. (Św. Fulgencjusz, Biskup Ruspe, O wierze do Piotra. Rozdział XX)

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Canon VI. Si quis dixerit, intolerantiam illam, qua Ecclesia catholica omnes religiosas sectas a sua communione separatas proscribit et damnat, divino iure non praecipi; aut de veritate religionis opiniones tantum, non autem certitudinem haberi posse; ideoque omnes sectas religiosas ab Ecclesia tolerandas esse; anathema sit. (Acta et Decreta SS. Concilii Vaticani (1870), Primum Schema Constitutionis dogmaticae de Ecclesia Christi)

-------------------

Kanon VI. Gdyby ktoś głosił, że owa nietolerancja, z jaką Kościół katolicki odrzuca i potępia wszystkie sekty religijne oddzielone od jego jedności, nie jest nakazana prawem Bożym, albo też kto by głosił, że w sprawach prawdy religijnej można urobić sobie sąd tylko prawdopodobny, a nie można mieć pewności i dlatego Kościół winien tolerować wszystkie sekty religijne, niech będzie wyklęty. (Akta i dekrety św. Soboru Watykańskiego (1870), Pierwszy projekt Konstytucji dogmatycznej o Kościele Chrystusowym)

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Necesse est profecto omnibus deinceps Catholicis, qui sese Ecclesiae matris legitimos filios probare student, ut sanctae sanctorum Patrum fidei inhaereant, adglutinentur, immoriantur, profanas vero profanorum novitates detestentur, horrescant, insectentur, persequantur. (S. Vincentius Lirinensis, Commonitorium adversus haereses. Tractatus Peregrini pro catholicae fidei antiquitate et universitate adversus profanas omnium haereticorum novitates, Caput XXXIII).

-------------------

Potrzeba więc, aby wszyscy nadal katolicy, którzy chcą uchodzić za prawdziwych synów matki Kościoła, zupełnie przylgnęli do świętej Ojców świętych wiary i w niej umierali, a bezbożnymi bezbożników nowościami się brzydzili, ich się lękali, nastawali na nie i takowe prześladowali. (Św. Wincenty z Lerynu, Napomnienie przeciwko herezjom. Rozprawa Pielgrzyma o starożytności i powszechności wiary katolickiej przeciw niezbożnym nowościom wszystkich kacerzy, Rozdz. XXXIII).

 

* * * * * * * * * * * * *

  

Pozwalać, by rozpleniały się błędy, a pragnąć prawdziwej wolności, to znaczy oszukiwać siebie i drugich... Fałsz stara się z początku żyć w zgodzie z prawdą; później prześladuje ją i gnębi; na koniec, gdy kłamstwem zwycięży, zaczyna miotać na nią obelgi. (O. Gabriel Paláu SI, Katolik uczynkiem i prawdą. Z hiszpańskiego oryginału przełożyli Jan Popiel i ks. J. Rostworowski SI. Kraków 1910, ss. 80. 81).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Ut soli soli oculos indulget aquila, ita unum cor hominis uni debetur Deo. In hoc habet omnia, extra quem nihil est omne, quod esse putatur: umbra boni, nec tam umbra quam deceptio. (S. Ignatius de Loyola).

-------------------

Jak orzeł ku samemu tylko słońcu zwraca swe oczy, tak jedno tylko serce człowieka jednemu należy się Bogu. W Nim ma wszystko, poza Nim niczym jest wszystko, cieniem tylko dobra, i nie tak cieniem, jak mamidłem. (Św. Ignacy Loyola).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Przyszliśmy na te nieszczęśliwe, a podobno już ostateczne czasy, w których i miłość w ludziach gaśnie, i Wiara ustaje, i nieprawość im dalej, tym bardziej rozszerza się, tak dalece, iż ludzie niby w odmęcie chodzą, nie wiedząc co czynić i której nauki trzymać by się mieli. Narodziło się wiele rozmaitych a sobie przeciwnych i sprośnych błędów, namnożyło się dosyć kacerzów, z których każdy swą naukę pismem i słowem Bożym zdobi i tak wielka jest ich już liczba, że ich trudno policzyć... Przeto błąd z błędu rośnie, którym tak się ludzie zatrwożyli, że nie wiedzą gdzie się udać, kogo słuchać mają, a tak wielu ich uwikłanych błędem na wieczne potępienie idzie, z wielkim szatańskim i członków jego kochaniem. (Ks. Walenty Kuczborski, Przedmowa do pierwszego wydania Katechizmu rzymskiego).

 

* * * * * * * * * * * * *

Mundum reformaturus a seipso incipiat, secus oleum ac operam perditurus. (S. Ignatius de Loyola).
------------------- 
Zabierający się do poprawy świata, niech od siebie samego rozpocznie; inaczej praca jego daremna. (Św. Ignacy Loyola).

* * * * * * * * * * * * *

Jak mamy się modlić za prześladowców Kościoła, aby ta modlitwa była pożyteczną? Naucza nas tego sam Kościół, gdy mówi w Litanii do Wszystkich Świętych te słowa: Abyś nieprzyjacioły Kościoła świętego poniżyć raczył; Ciebie prosimy, wysłuchaj nas Panie. – Otóż modląc się, aby niepowodzeniami zostali przyprowadzeni do niemożności czynienia złego i aby głęboko poniżeni, uczuli rękę Bożą, wyjednywamy im przez to samo poznanie swych błędów, nawrócenie i dobrą śmierć, gdyż ci nieszczęśliwi, jedynie przez poniżenia przychodzą do upamiętania. Jeżeli byśmy mogli wyprosić dla nich tę łaskę, wyrządzilibyśmy im największe dobrodziejstwo. (O. Brunon Vercruysse SI, Przewodnik prawdziwej pobożności czyli nowe praktyczne rozmyślania na każdy dzień roku o życiu Pana Naszego Jezusa Chrystusa, T. II. Lwów 1886, s. 44).

* * * * * * * * * * * * *

 

Firmissime tene, et nullatenus dubites, non omnes, qui intra Ecclesiam catholicam baptizantur, accepturos esse vitam aeternam, sed eos, qui percepto baptismate recte vivunt, id est qui se abstinuerunt a vitiis et concupiscentiis carnis. Regnum enim coelorum sicut infideles, haeretici atque schismatici non habebunt, sic catholici criminosi possidere non poterunt. (S. Fulgentius Ruspensis Episcopus, De fide seu de regula vere fidei ad Petrum. Caput XL).

 

* * * * * * * * * * * * *

Większa Europy połowa, hołdując Antychrystowi przybliżonemu, Królestwo Chrystusowe zagubić gotowa, dla dogodzenia planowi Jasnogrodzkiemu. Lecz ich zapewniam, iż rózga żelazna i Antychrysta wystroi na błazna, i im wszystkim łby pokruszy, tak mi Wiara Święta tuszy. (O. Karol Surowiecki OFM, Homilie rymowane. Wyjaśniające mistyczne sensa 2go Psalmu Dawida, uiszczonego do litery pod panowaniem dzisiejszego Filozofizmu, czyli bezbożniczej Oświaty. Ogłoszone Polskiej Publiczności w Roku 1822).

* * * * * * * * * * * * *

 

Homines transeunt: sed veritas Domini manet in aeternum. (Thomas a Kempis, De imitatione Christi, I. 5. 2).

-------------------

Ludzie przemijają; ale prawda Boża trwa na wieki. (Tomasz à Kempis, O naśladowaniu Jezusa Chrystusa, I. 5. 2).
 

* * * * * * * * * * * * *

Omnium divinorum divinissimum est cooperari Deo in salutem animarum. (S. Dionysius Areopagita).
-------------------
Ze wszystkich rzeczy Boskich najbardziej Boską jest współpracować z Bogiem na zbawienie dusz. (Św. Dionizy Areopagita).

* * * * * * * * * * * * *

Kto się nie chce opierać rozumowi i wewnętrznemu, wrodzonemu przeświadczeniu, ten musi przyznać, że pomiędzy tylu sprzecznymi religiami, tylko jedna może być prawdziwą... Chrystus jest Bogiem; Jego religia i Kościół są prawdziwymi, a wy wszyscy, czy to mahometanie, czy bałwochwalcy, czy żydzi, czy heretycy zginajcie kolana, skłaniajcie głowę i oddajcie Mu cześć. Jeżeli bowiem Bóg przyszedł na świat, przyjąwszy widzialną postać, to tym Bogiem jest Chrystus. (O. Paweł Segneri SI, O Bóstwie Chrystusowym).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Certis in causis silere quam loqui praestat, nec vindice opus est stylo, ubi sui ipsius vindex est veritas... Ranarum coaxatio lunae splendori nihil detrahit: nec tibi oberunt calumniae, si eas non tam verbis quam factis diluas. (S. Ignatius de Loyola).

-------------------

W pewnych razach lepiej jest milczeć, niż mówić: i nie potrzeba mścić się słowem, gdzie sama za siebie mści się prawda... Żab skrzeczenie, blasku księżyca nie zmniejsza; wiedz, że i tobie nie zaszkodzą oszczerstwa, jeśli je nie tak słowami, jak czynami usuwasz. (Św. Ignacy Loyola).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Est autem hic observandum, pertinaciam illam, quae Haereticum facit, non tam temporis diuturnitate, quam prava voluntatis dispositione esse aestimandam, ut recte probat Melchior Canus sup. [lib. 12. De locis theologicis,] cap. 9. Nam si quis sciens ac volens errori alicui ab Ecclesia damnato, tanquam Fidei catholicae contrario, una solummodo hora, aut etiam minori adhuc temporis spatio adhaereret, haud dubie Haereticus censendus esset. (Ludovicus Abelly, Episcopus Ruthenensis, Medulla Theologica, Pars I. Ratisbonae 1859, p. 66).

-------------------

Należy tu zauważyć, że ową uporczywość, która czyni kogoś heretykiem, należy stwierdzić nie tyle na podstawie dłuższego okresu czasu, jak na podstawie przewrotnego usposobienia woli, jak słusznie dowodzi Melchior Canus w dziele wyżej cytowanym [O miejscach teologicznych, księga 12], rozdz. 9. Albowiem jeśli ktoś świadomie i dobrowolnie przyjmuje chociażby w ciągu jednej godziny, albo nawet w jeszcze krótszym okresie czasu, jakiś błąd potępiony przez Kościół jako przeciwny Wierze katolickiej, to bez wątpienia należy uznać go za heretyka. (Bp Ludwik Abelly, Synteza Teologiczna, Część I. Ratyzbona 1859, s. 66).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Czy można większą zniewagę wyrządzić Chrystusowi, jak stawiając świętą wiarę chrześcijańską na równi z przewrotnością żydowską, z bezeceństwem muzułmańskim, z zabobonem pogańskim i bezbożną próżnością naturalizmu? Podobny amalgamat jest największą potwornością. Przyjmowanie obojętne wszelakiego rodzaju błędów potwornych dowodzi nędznej głupoty, nad którą nigdy dość ubolewać. Przez sam fakt niesprzeciwiania się żadnemu błędowi człowiek staje się winien popierania błędów wszystkich. (Papież Pius VI, Bulla Debito Apostolatus Nostri).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Wszystkie żywioły w sposób sobie właściwy dały świadectwo o przyjściu Stworzyciela swego: niebo wysłało gwiazdę cudowną przy Jego narodzeniu, morze utwierdziło się pod stopami Jego, słońce się zaćmiło, ziemia zadrżała, a skały się rozpadają przy śmierci Jego: otchłań oddaje swą zdobycz, rozwierają się groby i zmartwychwstają umarli; jedne tylko serca ludzkie, serca żydowskie, twardsze od skał, trwają niewzruszenie w swym zaślepieniu!.... (Św. Grzegorz Wielki).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Considera causam tot peccatorum: «Quia non crediderunt in me» (Joan. 16, 9). Nam in Haereticis, Ethnicis, et Judaeis infidelitas est fundamentum peccatorum: in malis Catholicis defectus vivae fidei, cum factis ostendunt, Christum non esse inspectorem judicemque peccatorum, et summo odio ea prosequentem, et pro iis abolendis passum. In te an sit tam viva fides, uti esse deberet, perpende, et ut sit, da operam. (P. Nicolaus Lancicius SI, De piis erga Deum et Coelites affectibus. Insinuatis in quaternis punctis meditationum pro singulis diebus totius anni. Oeniponte 1881, pp. 227-228).

-------------------

Uważ przyczynę tak wielu grzechów: «Iż nie uwierzyli we mnie» (Jan. 16, 9). Bo w heretykach, poganach, i żydach niewierność, jest fundamentem grzechów, w złych Katolikach niedostatek żywej wiary, gdy rzeczą, i uczynkiem pokazują, jakoby Chrystus nie patrzał na grzechy, i nie był ich Sędzią, jakoby się jemi najdoskonalej nie brzydził, jakoby dla ich zgładzenia nie ucierpiał. Patrz, czy się w tobie znajduje tak żywa wiara, jaka by miała być, a staraj się, aby taka była. (Ks. Mikołaj Łęczycki SI, Koło Rycerskie Rocznego Obrotu, Zbawiennymi Radami, albo codziennymi Medytacjami. Wilno 1727, s. 266).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Na ostatek, są heretykami, według wszystkich i najstarszych Doktorów Chrześcijańskich zdania i opisania; iż nauki i Tradycyj kościelnych odstępują, iż się Kościołowi powszechnemu rzymskiemu upornie sprzeciwiają... Stąd to za pewne idzie, że ci wszyscy, co się za Ewangelików mają, tak się wiele zbawieniem cieszyć mogą, jako Żydowie, Poganie, Turcy, i insi niewierni, póki się nie nawrócą przez prawą pokutę z różnych sekt i herezyj, do jedności wiary świętej powszechnego Kościoła, od którego się swawolnie oderwali. Albowiem Sektarze, mówi Paweł święty (Gal. 5), nie osiągną Królestwa Bożego. Nie mają nieszczęśliwi ludzie prawdziwego Sakramentu Ciała i Krwi Pana Chrystusowej; jedno przemierzłą a brzydliwą jakąś wieczerzę, bałwochwalstwo – bo chleb prosty za Boga Luteranowie chwalą gdy komunikują – zdradę a oszukanie nędznych a zwiedzionych ludzi. Nie mają żadnej ofiary zwierzchnej: nie mają prawdziwego słowa Bożego: nie mają wiary, nadziei, miłości i inszych cnót gruntownych Chrześcijańskich: nie mają zgoła żadnej ofiary wnętrznej i duchownej: uczynki dobre lekce sobie poważają: a jeśli które czynią, nie są im we złej wierze przed Panem Bogiem ku zbawieniu płatne i pomocne. Czymże Pana Boga ubłagają? jako Mu i czym powinną cześć i chwałę wyrządzać będą? a iż żadna religia bez ofiary nigdy nie była, jakąż Mu ofiarę, żadnej nie mając, oddadzą? jako się w tej niezbożności żyjąc onej ostatniej wieczerzy zbawienia wiecznego spodziewają? O opłakany stanie takich ludzi! o przeklęta pycho i hardości, jako ich wiele na wieczne potępienie zawodzisz! (Prymas Polski Stanisław Karnkowski, Arcybiskup Gnieźnieński, Kazanie o wieczerzy Zborów Luterskich, Pikardskich, Zwingliańskich, Kalwińskich i Nowochrzczeńskich).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Obi. III. Secundum doctrinam Christi caritas est, qua homo placet Deo. Ergo quidquid credit, salvus erit, dummodo caritatem habeat.

 

Resp. Nego suppositum argumentationis. Nemo caritatem Dei habere potest, qui non credit, quae Deus credenda proponit. «Qui non credit, iam iudicatus est» (Io. 3, 18). S. Ioannes, qui adeo commendat caritatem, scribit: «Haec est victoria, quae vincit mundum, fides nostra. Quis est, qui vincit mundum, nisi qui credit, quoniam Iesus est Filius Dei» (I Io. 5, 4 sq.). (P. Christianus Pesch SI, Compendium Theologiae dogmaticae. Tomus I. Friburgi Brisgoviae MCMXXXV, p. 85).

-------------------

Zarzut: Według nauki Chrystusa miłość jest tym, przez co człowiek podoba się Bogu. Zatem w cokolwiek człowiek wierzy, będzie zbawiony, byleby tylko miał miłość.

 

Odpowiedź: Zaprzeczam podstawie argumentacji. Nie może mieć miłości Boga nikt, kto nie wierzy w to, co Bóg podaje do wierzenia. «Kto nie wierzy, już osądzony jest» (J. 3, 18). Św. Jan, który tak bardzo zaleca miłość, pisze: «To jest zwycięstwo, które zwycięża świat: wiara nasza. Któż jest, co zwycięża świat, jeśli nie ten, kto wierzy, że Jezus jest Synem Bożym» (I J. 5, 4-5). (O. Christian Pesch SI, Kompendium Teologii dogmatycznej. Tom I. Fryburg w Bryzgowii 1935, s. 85).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Nunc ut quaecunque hactenus dicta sunt in breve compendium redigamus, illud in summa colligimus, nullam prorsus esse concilii potestatem in eum, qui iure sit Pontifex. Et quamvis tria sint, in quibus prima fronte aliud videri possit, primum ubi plures de Pontificatu contendunt, alterum ubi Pontificis electio est irrita, tertium ubi fuerit haereticus Pontifex: horum tamen nihil conclusioni nostrae obsistit. Nam et in eo, quod primo diximus, ubi non apparet quis sit Pontifex perinde est ac si non esset, cum non esse et non apparere paria esse iudicentur. Quod autem secundo loco tractatum est, qui legitime non est electus, is neque Pontifex appellari meretur, nec Pontificia subnixus est autoritate. Is denique, qui in haeresim lapsus contumaciter in prava opinione perseverat, ne inter Pontifices quidem numeratur. Quae omnia evidentissimis rationibus et maximorum virorum autoritatibus, superius ita ostendimus, ut plura addere superfluum videatur. (Ioannes Hieronymus Cardinalis Albanus, Libri de potestate Papae et Concilii nouissima editio multis aucta lucubrationibus eiusdem autoris. Cum amplissimo repertorio. Venetiis MDLXI (1561), Prima pars, n. 214, p. 83).

-------------------

Teraz abyśmy wszystko co dotychczas zostało powiedziane zebrali w krótkie podsumowanie, to treściwie podajemy, że sobór nie ma absolutnie żadnej władzy nad tym, kto jest prawowitym Papieżem. A chociaż są trzy przypadki, w których na pierwszy rzut oka co innego może się wydawać (pierwszy: kiedy liczni pretendenci spierają się o godność Papieską przypisując ją sobie; drugi: kiedy wybór Papieża jest nieważny; trzeci: kiedy byłby heretycki Papież), to jednak żaden z tych przypadków nie stoi na zawadzie naszej konkluzji. Albowiem na początku stwierdziliśmy, że wtedy, kiedy jasno nie okazuje się kto jest Papieżem, mamy do czynienia z taką samą sytuacją, jak gdyby Papieża nie było, gdyż za to samo jest uważane nieistnienie (non esse) co i nieokazywanie się (non apparere). Natomiast na drugim miejscu omawiane było, że kto nie jest prawowicie wybranym, ten ani nie zasługuje na nazywanie go Papieżem, ani nie posiada autorytetu władzy Papieskiej. Następnie zaś, że kto popadłszy w herezję uporczywie pozostaje w błędnym przekonaniu, ten nie może już dalej być zaliczany w poczet Papieży. Wszystkiego tego powyżej dowiedliśmy oczywistymi racjami i za pomocą autorytetu wielkich mężów w ten sposób, że wydaje się zbędną rzeczą dodawać coś więcej. (Jan Hieronim kardynał Albani, Księga o władzy Papieża i Soboru. Najnowsze wydanie powiększone licznymi rozprawami tegoż autora. Wraz z obszernym indeksem. Wenecja 1561, Część pierwsza, n. 214, s. 83).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Tanta est haereticorum calliditas, ut falsa veris malaque bonis permisceant, salutaribusque rebus plerumque erroris sui virus interserant, quo facilius possint pravitatem perversi dogmatis sub specie persuadere veritatis. (S. Isidorus Hispalensis, Sententiae, III, 12).

-------------------

Taką jest przebiegłość heretyków, iż prawdę z fałszem, a złe z dobrem mieszają, do rzeczy zbawiennych jad swojego błędu wlewają, aby tym łatwiej mogli przekonać, że prawdę mówią, gdy tymczasem nieprawość sieją. (Św. Izydor z Sewilli, Sentencje, 3, 12).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Tak tedy toczy się walka szatana w wszechświecie od wieku do wieku. Toczy się ona w nadziemskich regionach, gdzie aniołowie, jak św. Paweł się wyraża, walczą przeciwko «duchownym złościom podniebia» (Ef. 6, 12) o prawa i chwałę Bożą oraz o sprawę Chrystusową i duchowe dobro ludzi; toczy się na ziemi, gdzie hufce szatańskie wspierane wysiłkami ludzi oddanych szatanowi, z którym stanowią poniekąd jedno ciało moralne (nie mistyczne!), z Lucyferem na czele, walczą przeciwko ludziom zjednoczonym z Chrystusem-Głową w Ciało mistyczne, wspieranym pomocą aniołów. Podobnie jak Chrystus-Wódz prowadzi walkę z szatanem przez Kościół swój, będący narzędziem Chrystusa przy zbawieniu i uświęcaniu ludzi, tak (analogicznie) szatan posługuje się żydostwem (zwłaszcza oficjalnym) poniekąd jako narzędziem, z którego pomocą zwalcza on królestwo Chrystusa, podniecając imperializm żydowski. Taki jest tragiczny los narodu ongiś wybranego. W zaślepieniu swym odrzucił on Chrystusa i popadł w straszne poddaństwo szatana; ze «synagoga Dei» stał on się «synagoga satanae» [«zborem szatana»] (Apok. 2, 9). I tak toczy się walka w zaświatach i na ziemi; walka gigantyczna między niebem a ziemią, między światłem a ciemnościami, między nadprzyrodzoną łaską a szatańską złością, między miłością a nienawiścią. Walkę tę przedstawia z tak wstrząsającą plastyką św. Ignacy Loyola w swych Ćwiczeniach Duchownych (Rozważanie o dwóch sztandarach). (Ks. Dr Aleksander Żychliński, Tajemnica katolicyzmu. Poznań 1946, ss. 81-82).

 

* * * * * * * * * * * * * 

 

1. Considera Messiam desideratum esse fontem inexhaustum (Isai. 12, 3), tum ratione divinitatis infinitae et immensae, tum ratione humanitatis, in qua sunt merita valoris infiniti, apta ad salvandos mundos infinitos, et infinities plura peccata abluenda, quam a te sunt commissa; hoc ponderando profunde exulta, habens bonum tam amplum et indeficiens, pro te praeparatum, et da operam, ut ad hauriendas ex hoc fonte aquas admittaris, iisque fruaris. 2. Considera, septem esse praecipuas scaturigines, per quas ex hoc fonte aquae salutares derivantur, scilicet septem sacramenta: quorum aquis partim anima, magis mortua quam est cadaver, reviviscit, partim vivens crescit et augetur, usque ad consecutionem vitae aeternae.... (P. Nicolaus Lancicius SI, De piis erga Deum et Coelites affectibus. Insinuatis in quaternis punctis meditationum pro singulis diebus totius anni. Oeniponte 1881, pp. 6-7).

-------------------

1. Uważ, że Mesjasz pożądany jest Źródłem niewyczerpanym, i względem Bóstwa nieogarnionego i nieskończonego, i względem człowieczeństwa, w którym są zasługi ceny i wagi nieskończonej, dostateczne na zbawienie światów nieskończonych, i na obmycie grzechów nieskończenie więcej popełnionych, aniżeliś się ty ich dopuścił. To głęboko uważając, raduj się, że masz dobro tak wielkie i nieustające, dla siebie nagotowane, a staraj się, abyś na czerpanie z tego Źródła wód żywych był przypuszczony, i onych zażywał. 2. Uważ siedem przednich Strumieni, przez które z tego Źródła, wody zbawienne wynikają, to jest siedem Sakramentów; których wodami, częścią dusza bardziej martwa, aniżeli trup, do żywota się wraca, częścią żyjąca, wzrost bierze i pomnażania nabywa aż do dostąpienia żywota wiecznego.... (Ks. Mikołaj Łęczycki SI, Koło Rycerskie Rocznego Obrotu, Zbawiennymi Radami, albo codziennymi Medytacjami. Wilno 1727, s. 8).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Sacrosancta Romana Ecclesia, Domini et Salvatoris nostri voce fundata... firmiter credit, profitetur et praedicat, nullos intra catholicam Ecclesiam non exsistentes, non solum paganos, sed nec Iudaeos aut haereticos atque schismaticos, aeternae vitae fieri posse participes; sed in ignem aeternum ituros, «qui paratus est diabolo et angelis eius» (Mt 25, 41), nisi ante finem vitae eidem fuerint aggregati: tantumque valere ecclesiastici corporis unitatem, ut solum in ea manentibus ad salutem ecclesiastica sacramenta proficiant, et ieiunia, eleemosynae ac cetera pietatis officia et exercitia militiae christianae praemia aeterna parturiant. Neminemque, quantascumque eleemosynas fecerit, etsi pro Christi nomine sanguinem effuderit, posse salvari, nisi in catholicae Ecclesiae gremio et unitate permanserit. (Concilium Florentinum, Decretum pro Iacobitis. Ex Bulla Eugenii Papae IV Cantate Domino).

-------------------

Święty Kościół rzymski, założony głosem Pana i Zbawiciela naszego... mocno wierzy, wyznaje i głosi, że nikt, kto nie jest w Kościele katolickim, nie tylko poganie, ale i żydzi, heretycy i schizmatycy, nie mogą dostąpić żywota wiecznego, lecz pójdą w ogień wieczny, «który zgotowany jest diabłu i aniołom jego» (Mt. 25, 41), jeżeli przed końcem życia nie będą przyłączeni do niego [Kościoła]; i że tak wielkie ma znaczenie jedność ciała Kościoła, iż tylko w tej jedności pozostającym pomagają do zbawienia sakramenty kościelne oraz im tylko wieczną nagrodę wysługują posty, jałmużny i inne uczynki pobożności oraz praktyki chrześcijańskiego życia. Nikt też, choćby nie wiedzieć jakie dawał jałmużny, a nawet przelał krew dla Imienia Chrystusowego, nie może być zbawiony, jeżeli nie wytrwa w łonie i jedności Kościoła katolickiego. (Sobór Florencki, Dekret dla Jakobitów. Z Bulli Papieża Eugeniusza IV Cantate Domino).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Najwyższej oświaty, wolności prawdziwej i postępu największego nie można dać ludzkości w inny sposób, jak tylko za pomocą łaski przyniesionej przez Chrystusa Pana na tę ziemię. Przeciwnie świat domaga się oświaty, wolności, postępu bez Boga i nieprzyjaznego Bogu, żąda oświaty samej przez się i dla siebie samej. Atoli taka oświata jest tylko ciemnością, taka wolność jest tylko służbą i niewolą najtwardszą i najniższą, taki postęp jest tylko błyszczącym cofaniem się i niskim upadkiem. (Ks. Maciej Józef Scheeben, O. Euzebiusz Nieremberg SI, Uwielbienia łaski Bożej. Tarnów 1891, s. 497).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Orthodoxus seu rectae opinionis accipitur pro catholico, et e contra Heterodoxus. Orthodoxia seu recta opinio accipitur pro sana ac catholica doctrina. (Fr. Josephus Calasanctius Card. Vives OFMCap., Compendium Iuris Canonici Beatae Mariae Virgini dicatum. Romae 1905, p. 97).

-------------------

Prawowierny czyli człowiek słusznego zdania to katolik, a czymś zupełnie przeciwnym jest heretyk. Prawowierność czyli prawe zdanie to nic innego jak zdrowa i katolicka doktryna. (Józef kardynał Vives OFMCap., Kompendium Prawa Kanonicznego poświęcone Najświętszej Maryi Pannie. Rzym 1905, s. 97).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Sola igitur catholica Ecclesia est quae verum cultum retinet. Hic est fons veritatis, hoc domicilium fidei, hoc templum Dei; quo si quis non intraverit vel a quo si quis exierit, a spe vitae ac salutis alienus est. (Lactantius, Divinae institutiones, 4, 30, 11).

-------------------

Sam tylko katolicki Kościół przechowuje prawdziwą religię. On jest źródłem prawdy, siedzibą wiary, świątynią Boga; kto do niego nie wstąpi, lub go opuszcza, ten z dala od nadziei życia i zbawienia. (Laktancjusz, Boże nauki, 4, 30, 11).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Prima salus est, rectae fidei regulam custodire, et a constitutis Patrum nullatenus deviare. (S. Hormisdas, Papa).

-------------------

Początek zbawienia jest w tym, aby strzec reguły prawdziwej wiary, i od postanowień Ojców w żadnym wypadku nie odstępować. (Św. Hormisdas, Papież).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

In cruce salus, in cruce vita, in cruce protectio ab hostibus; in cruce infusio supernae suavitatis, in cruce robur mentis, in cruce gaudium spiritus; in cruce summa virtutis, in cruce perfectio sanctitatis. Non est salus animae, nec spes aeternae vitae, nisi in cruce. Tolle ergo crucem tuam et sequere Jesum, et ibis in vitam aeternam. Praecessit ille bajulans sibi crucem et mortuus est pro te in cruce, ut et tu tuam portes crucem, et mori affectes in cruce. Quia si commortuus fueris, etiam cum illo pariter vives. (De imitatione Christi, II. XII. 2).

-------------------

W krzyżu zbawienie, w krzyżu życie, w krzyżu obrona od nieprzyjaciół; w krzyżu źródło Niebieskiej słodkości, w krzyżu moc umysłu, w krzyżu wesele ducha; w krzyżu szczyt cnoty, w krzyżu doskonałość świętości. Nie masz zbawienia duszy, ani nadziei wiecznego żywota, jeno w krzyżu. Weź więc krzyż twój i idź za Chrystusem, a zajdziesz do żywota wiecznego. Poszedł On przed tobą, dźwigając krzyż swój i na krzyżu umarł za ciebie, ażebyś i ty dźwigał krzyż twój i pragnął umrzeć na krzyżu. Albowiem jeśli z Chrystusem umrzesz, z Chrystusem żyć będziesz (Rzym. VI, 8). (O naśladowaniu Chrystusa, II. XII. 2).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

DISCIPULUS. Quibus de causis signum crucis fit?

 

MAGISTER. Primum quidem fit ideo, ut contestemur nos Christianos esse, id est, milites Christi Imperatoris nostri, quod symbolum quoddam et tanquam vexillum sit, quo milites Christi ab inimicis Ecclesiae distinguantur, quales, Pagani, Judaei, Turcae et Haeretici sunt. (...) Sancta Ecclesia sponsa Dei est, illiusque Spiritus Sanctus est Magister. Unde periculum non est, illam decipi, aut quippiam facere, aut faciendum docere, quod Dei praecepto adversatur. (Robertus Bellarminus e Soc. Jesu S. R. E. Cardinalis, Christianae doctrinae copiosa explicatio. Posonii 1742, pp. 7, 88-89).

-------------------

UCZEŃ. Na co czynimy Znak Krzyża Świętego?

 

NAUCZYCIEL. Najprzód, na okazanie iż jesteśmy Chrześcijanami to jest żołnierzami Najwyższego Wodza naszego Chrystusa: bo Znak Krzyża Świętego, jest jakby znamię lub barwa, i odróżnia żołnierzy Chrystusowych od wszystkich nieprzyjaciół Kościoła Świętego, to jest pogan, żydów, turków, i wszystkich kacerzów. (...) Nauczycielem Kościoła jest Duch Święty; a przeto Kościół nie może ani czynić, ani nauczać nic takiego, co by w jaki bądź sposób było przeciwne Przykazaniom Bożym. (Św. Robert kardynał Bellarmin SI, Doktor Kościoła, Wykład Nauki Chrześcijańskiej. Kraków 2015, ss. 11, 52).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Hinc haereses et factae sunt frequenter et fiunt, dum perversa mens non habet pacem, dum perfidia discordans non tenet unitatem. Fieri vero haec Dominus permittit et patitur, manente propriae libertatis arbitrio; ut dum corda nostra et mentes nostras veritatis discrimen examinat, probatorum fides integra manifesta luce clarescat... Aversandus est talis atque fugiendus quisquis fuerit ab Ecclesia separatus. Perversus est hujusmodi et peccat, et est a semetipso damnatus. An esse sibi cum Christo videtur qui adversus sacerdotes Christi facit, qui se a cleri ejus et plebis societate secernit? Arma ille contra Ecclesiam portat, contra Dei dispositionem repugnat. Hostis altaris, adversus sacrificium Christi rebellis, pro fide perfidus, pro religione sacrilegus, inobsequens servus, filius impius, frater inimicus, contemptis episcopis et Dei sacerdotibus derelictis, constituere audet aliud altare, precem alteram illicitis vocibus facere, dominicae hostiae veritatem per falsa sacrificia profanare, nec scire quoniam qui contra ordinationem Dei nititur, ob temeritatis audaciam divina animadversione punitur. (S. Cyprianus, Episcopus Carthaginensis, De catholicae Ecclesiae unitate. Cracoviae 2013, pp. 9, 14).

-------------------

Stąd często powstawały i powstają kacerstwa, że umysł przewrotny nie ma pokoju, a swarliwa niewierność nie trzyma się jedności. Dopuszcza to zaś Pan i nie przeszkadza, wolność woli każdemu zostawując, aby, gdy niebezpieczeństwo prawdy serca nasze i umysły doświadcza, nieskażona wiara doświadczonych okazała się w jawnym świetle... Trzeba unikać i uciekać od tego, kto się od Kościoła odłączył. Taki jest przewrotny i grzeszy, i sam siebie potępił. Czyż może mniemać, że jest z Chrystusem, który przeciw kapłanom Chrystusa postępuje, odłącza się od społeczności duchowieństwa i ludu Jego? Nosi broń przeciw Kościołowi, walczy przeciwko rozporządzeniu Boskiemu; jest to nieprzyjaciel ołtarza, buntownik przeciw ofierze Chrystusa, wiarołomca, świętokradca co do religii, sługa nieposłuszny, syn bezbożny, brat nieprzyjazny, który, wzgardziwszy biskupami i opuściwszy kapłany Boże, poważa się inny stawiać ołtarz, inną modlitwę niegodziwym głosem odprawiać, prawdę ofiary Pańskiej fałszywymi ofiarami znieważać, i nie troszczy się o to, że ktokolwiek sprzeciwia się postanowieniu Bożemu, za swe niebaczne zuchwalstwo przez Boską sprawiedliwość surowo karany bywa. (Św. Cyprian, Biskup Kartaginy, O jedności Kościoła katolickiego. Kraków 2013, ss. 10, 15).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Nullus quippe Christianus debet disputare, quomodo quod Catholica Ecclesia corde credit et ore confitetur, non sit; sed semper eandem fidem indubitanter tenendo, amando et secundum illam vivendo, humiliter quantum potest, quaerere rationem quomodo sit. Si potest intelligere, Deo gratias agat; si non potest, non immittat cornua ad ventilandum, sed submittat caput ad venerandum. (S. Anselmus Cantuariensis, De fide Trinitatis et de Incarnatione Verbi, c. 2).

-------------------

Chrześcijaninowi żadną miarą nie godzi się rozprawiać w sprzeczności z wiarą Kościoła; nie wolno dowodzić, jakoby mogło coś być inaczej, niżeli Kościół naucza, lub jakoby mogło nie być to, co Kościół sercem wierzy i usty wyznaje; lecz każdy w badaniach swoich zawsze winien mieć zwróconą uwagę na tę wiarę, a trzymając się jej oburącz i miłując ją, podług niej, ma szukać pokornie, o ile się godzi, jakim sposobem i dlaczego tak jest, jak Kościół naucza. Jeżeli zdoła wyrozumieć, Bogu niech dziękuje, niech się nie miota rogami rozumu przez odrzucanie czego nie rozumie, ale niech schyli głowę ku uczczeniu prawdy, w którą wierzy. (Św. Anzelm z Canterbury, O wierze w Trójcę Świętą i o Wcieleniu Słowa, rozdz. 2).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Rzeką: Czemu nas nieprzekonane heretykami być sądzicie? Nie my sądzim: ale tenże Kościół święty powszechny, na Synodzie Trydenckim osądził was za heretyki, który też Ariany, Ebionity, Macedoniany, Nestoriany, Eutychiany, Manicheusze, Donatisty, Pelagiany, Aeriany, Helwidiany, Jowiniany, Vigilancjany, Berengariany, Wiklefyty, Hussyty, i insze kacerze, których wy naśladujecie, na dawniejszych Synodach osądził i potępił, jako heretyki. A co mówią; że nie są o żadne kacerstwo z Pisma świętego przekonani. Kiedy by ta wymówka ich ważna być miała, żaden by z onych dawniejszych i najsprośniejszych heretyków, nie był słusznie potępiony. Bo żaden nigdy nie wyznał, żeby w swym błędzie z Pisma świętego był przekonany. Ten przymiot mieli zawsze, i teraz mają wszyscy Sektarze; żeby największymi byli bluźniercami Boga i nauki prawdziwej Kościoła Jego; przedsię chcą, aby je miano za wierne ministry, i prawdziwe sługi Boże: przeklęte i dawno potępione kacerstwa rozsiewają; a przedsię je za prawdziwą Ewangielię udają, i Ewangielikami się zowią. (Prymas Polski Stanisław Karnkowski, Arcybiskup Gnieźnieński, Kazanie o wieczerzy Zborów Luterskich, Pikardskich, Zwingliańskich, Kalwińskich i Nowochrzczeńskich. Kraków 2015, s. 23).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

W klątwę wpada każdy heretyk, chociażby do żadnej sekty nie należał. W tę klątwę wpadają wszyscy wierzący heretykom i ci, którzy zachwalają nauki Lutra, Kalwina i innych tego rodzaju, którzy twierdzą, że ich nauka jest prawdziwa lub pragną w ich wyznaniu umrzeć. W tę klątwę wpadają nadto: a) "Przyjmujący", którzy u siebie ukrywają ściganego za herezję, ale nie czynią tego z przyjaźni, tylko z przywiązania do herezji. b) "Sprzyjający", tj. którzy słowem, pismem lub czynem chwalą heretyków, wyszydzają lub utrudniają działalność Kościoła, użyczają heretykom opieki, pomagają do uporu, jeżeli tylko nie czynią tego z konieczności. c) "Obrońcy", do tych zaliczają się nie tylko ci, którzy bronią nauk heretyckich, ale i ci, którzy bronią heretyków z tytułu ich herezji, bez względu na to, choćby ta obrona nie została uwieńczona pomyślnym skutkiem. (Ks. Adam Kopyciński, [w:] "Podręczna Encyklopedia Kościelna" opr. pod red. ks. Zygmunta Chełmickiego, A-B. Tom III-IV. Warszawa 1904, ss. 297-298, hasło: Bezwyznaniowy).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

In novissimis temporibus discedent quidam a fide, attendentes spiritibus erroris, et doctrinis daemoniorum. (S. Paulus Apostolus, 1 Tim. 4, 1).

-------------------

W czasach ostatecznych odstąpią niektórzy od wiary, przystając do duchów błędu i do nauk czartowskich. (Św. Paweł Apostoł, 1 Tym. 4, 1).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Filius Dei nobis duplicem viam ostendit. Una via est lata et illa vadit ad infernum, quam debemus multum cavere. Alia est arta et illa vadit ad regnum caelorum et illam debemus fortiter tenere. Prima igitur via dicitur esse lata et hoc ideo, quia multi sunt, qui per eam ambulaverunt, quia Lucifer cum infinito exercitu quando trusus fuit de caelo, per eam ambulavit Adam et Eva, per eandem viam ambulaverunt Sodomitae, quando quinque civitates et tres terrae cum omnibus hominibus et cum omni substantia absorpti sunt, per eandem viam ambulaverunt, qui per diluvium perierunt. Et quia tot daemones et homines, qui sunt sine numero, per eam ambulaverunt, merito dicitur lata esse. Dicitur etiam merito lata, quia multi sunt, qui per eam hodie ambulant, quia omnes Iudaei, omnes gentiles, omnes haeretici, etiam inter nos homines Christianos septem exercitus cotidie vadunt per istam viam, videlicet omnes superbi, invidi, iracundi, luxuriosi, gulosi, avari et acediosi. Quando etiam moriuntur mille homines, vix una vel plures animae salvantur et omnes aliae per istam viam transeunt et ideo merito dicitur esse lata. (P. Peregrinus de Opole OP, Sermo in festo sancti Bartholomaei apostoli).

-------------------

Syn Boży ukazał nam dwojaką drogę. Jedna jest szeroka i prowadzi do piekła (por. Mt. 7, 13). Powinniśmy się jej bardzo wystrzegać. Druga droga jest wąska i ta wiedzie do królestwa niebieskiego. Jej powinniśmy się wytrwale trzymać. Otóż jest powiedziane, że pierwsza droga jest szeroka, albowiem wielu jest takich, którzy nią poszli. Szedł nią bowiem Lucyfer z nieskończonym swoim zastępem, kiedy został strącony z nieba. Szli nią Adam i Ewa. Tą samą drogą szli też mieszkańcy Sodomy, kiedy trzy krainy i pięć miast zostało pochłoniętych ze wszystkimi ludźmi i całym ich mieniem. Tą samą drogą szli także ci, którzy ulegli zagładzie przez potop. Dlatego, że postępowało nią tak wiele złych duchów i taka niezliczona ilość ludzi, słusznie powiada się, że jest ona szeroka. Słusznie też nazywa się ją szeroką, albowiem wielu jest takich, którzy idą nią dzisiaj. Bowiem codziennie idą tą drogą wszyscy żydzi, wszyscy poganie, wszyscy heretycy, a także siedem zastępów chrześcijan, to jest wszyscy pyszni, zawistni, popędliwi, rozpustni, łakomi, chciwi i leniwi. Tak że z tysiąca umierających jedna zaledwie dusza – lub tylko nieco więcej – jest zbawiona. Wszystkie inne idą tą drogą i dlatego słusznie mówi się, że jest ona szeroka. (O. Peregryn z Opola OP, Kazanie na dzień świętego Bartłomieja Apostoła).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Prawda pozostanie prawdą, choćby słabych miała tylko obrońców i powszechnie była odrzucaną, a fałsz na wieki pozostanie fałszem, chociażby najumiejętniej był broniony i powszechnie był wyznawany. (List pewnego proboszcza do dawnej swojej parafianki, "Pamiętnik Religijno-Moralny", Rok XXII – 1862, s. 397).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Videns autem diabolus templa daemonum deseri, et in nomen liberantis Mediatoris currere genus humanum, haereticos movit, qui sub vocabulo Christiano doctrinae resisterent Christianae, quasi possent indifferenter sine ulla correptione haberi in Civitate Dei, sicut Civitas confusionis indifferenter habuit philosophos inter se diversa et adversa sentientes. Qui ergo in Ecclesia Christi morbidum aliquid pravumque sapiunt, si correpti ut sanum rectumque sapiant, resistunt contumaciter, suaque pestifera et mortifera dogmata emendare nolunt, sed defensare persistunt; haeretici fiunt, et foras exeuntes habentur in exercentibus inimicis. Etiam sic quippe veris illis catholicis membris Christi malo suo prosunt, dum Deus utitur et malis bene, et diligentibus eum omnia cooperantur in bonum. (S. Augustinus, De Civitate Dei. XVIII. 51).

-------------------

Widząc diabeł, że pustoszeją jego świątynie pogańskie i rodzaj ludzki podąża ku imieniowi Pośrednika-Oswobodziciela, heretyków pobudził, by ci, nosząc nazwę chrześcijan, wrogo stanęli przeciw nauce chrześcijańskiej, jak gdyby mogli być cierpiani obojętnie i bez nagany w Państwie Bożym, tak, jako w państwie pomieszania, gdzie bez różnicy przebywali filozofowie o różnych i wręcz przeciwnych sobie przekonaniach. – Otóż w Kościele Chrystusowym wszyscy, którzykolwiek się niezdrowych i skażonych zasad trzymają, jeśli pomimo upomnienia, by powrócili do zasad prawych i dobrych, uparcie się temu sprzeciwiają i zgubnych swoich a zatrutych nauk porzucić nie chcą, lecz trwają przy ich obronie, – stają się heretykami i uważani są za odpadłych od łona Kościoła do szeregów nieprzyjaciół, walczących z Kościołem. Ale i w ten sposób nawet, przewrotnością swoją pożytek przynoszą owym prawdziwym katolickim członkom Chrystusa, gdyż Bóg i złych ku dobremu używa i tym, co Go miłują, wszystko służy ku dobremu. (Św. Augustyn, O Państwie Bożym. XVIII. 51).

* * * * * * * * * * * * * 

Jako jest jeden tylko Bóg, jedna wiara i jeden chrzest, tak musi być tylko jedna prawdziwa religia. Kościół święty, który jest jej strażnikiem i jedynym tłumaczem, strzegł jej zawsze i ustrzegł od wszelkiej skazy, nie dopuścił żadnego nowatorstwa. Kto by wyznawał inną naukę, czyli inaczej wierzył, jak Kościół święty naucza, ten przestałby być dzieckiem Kościoła. Ten tylko jest wcielony do Kościoła, kto ma prawdziwą wiarę, i dlatego zowie się wiernym lub prawowiernym. Rzeczywista zatem spójnia między nami a Kościołem zależy na pokornej uległości umysłu i serca i wierzeniu w to wszystko, czego nas Kościół naucza i co nam Duch Święty przezeń objawiać raczy. Wiedzcie, bracia mili, że człowiek, któryby nie chciał ulec powadze nauczającej Kościoła, choćby był najcnotliwszym, choćby dokonał nawet heroicznych czynów, nie byłby wiernym, lecz fałszywym chrześcijaninem lub, jak św. Augustyn dobitniej go zowie, antychrystem (psuedo-christiani sunt et anti-christi). Oto jest smutny los kacerzy, tych nieszczęśliwych zbiegów od prawdziwej wiary, którzy nadęci pychą i zaślepieni w swym uporze poważają się własny sąd i mrzonki wyobraźni przenosić nad zdanie Kościoła powszechnego. Prośmy Pana, aby ich oświecił i na dobrą naprowadził drogę, z której nieszczęśliwie zboczyli. (X. M. Noel, Nowy wykład katechizmu z ambony. Tom II. Kielce 1903, s. 41).

* * * * * * * * * * * * *

Magnum praesidium est fides integra, fides vera, in qua nec augeri ab ullo quidquam, nec minui potest: quia nisi una est, fides non est. (S. Leo Magnus, Sermo XXIV. In Nativitate Domini IV, 6).

-------------------

Potężną obroną [przeciwko heretykom] jest wiara pełna, jest wiara prawdziwa; niczego dodać, niczego odjąć od niej nikt nie może; wiara bowiem, jeśli nie jest jedyną, nie istnieje w ogóle. (Św. Leon Wielki, Papież, Mowa 24. Na Narodzenie Pańskie 4, 6).

* * * * * * * * * * * * *

 

Per paucam instructionem intellectus, in scientiis praesertim divinis, causantur nonnumquam errores, in eis, qui se totos devotioni tradiderunt, dum voluerunt plus sapere, quam sibi satis erat. (Ioannes Gerson).

-------------------

Umysł niedouczony, zwłaszcza w rzeczach boskich, popada niekiedy w błędy, szczególnie gdy chodzi o ludzi oddanych całkowicie pobożności, skoro zechcą mędrkować ponad miarę. (Jan Gerson).

* * * * * * * * * * * * *

Bynajmniej Chrystus nie uczy, jakoby było zarówno, do której się wiary kto przyznaje, i że każda wiara jest Mu miła i prowadzi do żywota, byleby w Boga wierzono: na cóżby był postanowił Kościół swój? Wszak Żydy w Boga wierzyli, a wiele pogan także. Sam czart wierzy, a jednak członkiem Kościoła być nie może. Kiedy Piotr św. mówi: "Prawdziwiem doznał, iż się Bóg nie ogląda na osoby; ale w każdym narodzie, kto się Go boi, a czyni sprawiedliwość, jest Jemu przyjemnym", to w tej myśli mówi, żeby poganina Korneliusza zapewnić, iż Chrystus Pan nie samym Żydom, lecz i poganom zbawienie przynosi, skoro uwierzą i sercem Go szczerym szukać będą. (Dzieje Kościoła Bożego od początku aż do dni naszych. Dla młodzieży, mianowicie szkół katolickich ułożone. Leszno i Gniezno 1848, ss. 56-57).

* * * * * * * * * * * * *

 

Absolute quidem necessarium est illud sine quo nullus salutem consequi potest, sicut gratia Christi, et sacramentum Baptismi, per quod aliquis in Christo renascitur. Ex suppositione autem est necessarium sacramentum poenitentiae, quod quidem necessarium non est omnibus, sed peccato subiacentibus... Peccatum autem, cum consummatum fuerit, generat mortem, ut dicitur Iac. I. Et ideo necessarium est ad salutem peccatoris quod peccatum removeatur ab eo. Quod quidem non potest fieri sine poenitentiae sacramento, in quo operatur virtus passionis Christi per absolutionem sacerdotis simul cum opere poenitentis, qui cooperatur gratiae ad destructionem peccati. Sicut enim dicit Augustinus: Qui creavit te sine te, non iustificabit te sine te. Unde patet quod sacramentum poenitentiae est necessarium ad salutem post peccatum, sicut medicatio corporalis postquam homo in morbum periculosum inciderit. (S. Thomas de Aquino, Summa theologica, IIIª q. 84 a. 5 co).

-------------------

Absolutnie konieczne do zbawienia jest to, bez czego nikt nie może doń dojść, a mianowicie łaska Chrystusowa oraz sakrament chrztu, przez który człowiek odradza się w Chrystusie. Jeśli zaś chodzi o sakrament pokuty, to konieczność jego jest tylko warunkowa, ponieważ jest on konieczny tym, którzy są w grzechu, nie zaś wszystkim... Lecz grzech – jak mówi św. Jakub – "gdy będzie wykonany, rodzi śmierć" (Jak. 1, 15). Koniecznym tedy jest dla zbawienia grzesznika, by grzech został od niego usunięty. Otóż, nie może to się stać bez sakramentu pokuty, w którym działa moc męki Chrystusowej, przez rozgrzeszenie kapłana, połączone z aktami penitenta współdziałającego z łaską celem usunięcia grzechu. Tak, jak to mówi św. Augustyn: "Ten, który cię stworzył bez ciebie, nie usprawiedliwi cię bez ciebie". Jest więc rzeczą oczywistą, że sakrament pokuty jest konieczny do zbawienia, po popełnieniu grzechu, podobnie jak lekarstwo cielesne potrzebne jest, gdy człowiek popadnie w chorobę. (Św. Tomasz z Akwinu, Suma teologiczna, IIIª q. 84 a. 5 co).

  

* * * * * * * * * * * * *

 

"«Animalis homo non percipit ea quae sunt Spiritus Dei" (1 Cor. 2, 14). Spiritus Sanctus accendit affectum ad diligendum spiritualia bona, sensibilibus bonis contemptis, sed ille qui est animalis vitae non potest capere hujusmodi spiritualia bona, quia qualis unusquisque est, talis finis videtur ei. (S. Thomas Aquinas).

-------------------

"Człowiek zwierzęcy nie pojmuje tego, co jest Ducha Bożego" (1 Kor. 2, 14). Duch Święty zapala uczucie do miłowania dóbr duchowych, ze wzgardą dóbr zmysłowych; lecz człowiek żyjący życiem tylko zwierzęcym nie może pojąć tego rodzaju duchowych dóbr, ponieważ jaki kto jest, taki cel widzi przed sobą. (Św. Tomasz z Akwinu).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Kto utrzymuje, że wszystkie religie są równie dobre, chce powiedzieć, że nie wierzy w żadną prawdziwą, co się równa zaprzeczeniu prawdy objawionej. Albo też wszystkie uważa za wątpliwe; co jest formalnym aktem apostazji; albowiem pozytywnie wątpić o wierze, jest tyle, co być niewiernym; albo w końcu znaczy tyle, że kwestia religii jest tak małej wagi, że jej nie warto rozbierać; co znaczy tyle jak: nie warto się troszczyć o cel ostateczny, do którego prowadzi religia. Co jest rzeczywistą niedorzecznością. Co innego jest brzydząc się błędem, litować się nad błędnowiercami, stykając się z nimi w społecznych stosunkach, tolerować, szanować osobę bliźniego; ale oświadczać się z szacunkiem dla błędu, to coś niewiele mniej jak być półgłówkiem; bo się objawia szacunek dla tego, co nie zasługuje na szacunek; to jest grzechem, bo się objawia szacunek ku temu, co Boga obraża; to jest rzeczą gorszącą bliźniego, bo przez swoją rzekomą tolerancję innych zachęca się do tego, co im szkodę na duszy przynosi. (Ks. Józef Krukowski, Profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, Rocznik kazań niedzielnych, świątecznych i przygodnych. Kraków 1890, s. 34. – Kazanie o wierze).
 

* * * * * * * * * * * * *

 

Epistol. 162, in principio, [S. Augustinus] docet cavendum omnino esse a communicatione haereticorum, praeterquam in his quae ad eorum conversionem ordinantur. Ergo maxime in his quae ad religionem pertinent. Multaque extant antiquitatis monumenta, quibus constat Sanctos Patres a ritibus haereticorum, maxime vero ab omni communicatione cum eis in sacris abhorruisse. (R. P. Franciscus Suarez SI, Defensio Fidei catholicae adversus anglicanae sectae errores, [in:] Opera omnia. Tomus vigesimus quartus. Parisiis MDCCCLIX, p. 709).

-------------------

Na początku listu 162 św. Augustyn naucza, że należy się wystrzegać zupełnie styczności z heretykami, prócz tych wypadków kiedy czynione są starania o ich nawrócenie. Zatem najbardziej należy się wystrzegać współudziału z heretykami w tych rzeczach, które odnoszą się do czci religijnej. Istnieją też liczne świadectwa starożytności chrześcijańskiej, z których się okazuje, że Ojcowie Kościoła ze wstrętem odwracali się od heretyckich obrzędów, szczególnie zaś brzydzili się wszelkim współudziałem z heretykami w sprawach religijnych (communicatio in sacris). (O. Franciszek Suarez SI, Obrona Wiary katolickiej przeciw błędom anglikańskiej sekty, [w:] Dzieła wszystkie, Tom 24. Paryż 1859, s. 709).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Gloria nostra haec est, testimonium conscientiae nostrae, quod in simplicitate cordis et sinceritatis Dei, et non in sapientia carnali, sed in gratia Dei conversati sumus in hoc mundo. (S. Paulus Apostolus, 2 Cor. 1, 12).

-------------------

Ta jest chluba nasza, świadectwo sumienia naszego, iż w prostocie serca i szczerości Bożej, a nie w mądrości cielesnej, ale w łasce Bożej postępowaliśmy na tym świecie. (Św. Paweł Apostoł, 2 Kor. 1, 12).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Należy więc miłować Pana Boga, dając Mu pierwszeństwo przed wszystkim innym; winniśmy być gotowi raczej życie stracić, niż Jego łaskę. – Nasza miłość winna być dalej życzliwą; powinniśmy pragnąć, aby wszyscy Boga kochali, a przynajmniej modlić się o nawrócenie tych, którzy Go nie kochają. – Miłość nasza winna być ożywiona skruchą; serca nasze powinny być przejęte żalem za grzechy, nie tyle, iż się przez nie utraciło niebo, a zasłużyło na piekło, jak raczej, że obraziliśmy Boga, dobroć nieskończoną. – Nasza miłość powinna być złączona z poddaniem się woli Pana Boga; powinniśmy Mu często składać z siebie ofiarę, by czynił z nami, co zechce. – Na koniec trzeba kochać Pana Boga miłością cierpliwą, nie przejmując się zniewagami i cierpieniami; owszem powinniśmy pragnąć cierpień i upokorzeń dla miłości Pana Jezusa. – Taka miłość jest miłością mocną; po niej można poznać prawdziwych miłośników Pana Boga. Szczęśliwy, kto ją posiada. (Św. Alfons Maria Liguori, Rozmyślania na wszystkie dni całego roku. Tom II. Toruń 1935, ss. 378-379).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Considera Domini Dei potentiam in convertendis peccatoribus, praesertim in malo diu occupatis, quam rem Sancti Patres ipsa mundi creatione dicunt difficiliorem ob humanae voluntatis resistentiam, cui par alia non est in creatione rerum naturalium. Id experientia in te docet, qui tot mediis non juvaris ad purgandum cor a peccatis levibus, ad quae natura non ita propendet, uti ad gravia in saecularibus. Confundere igitur, veniam pete et opem Beatissimae ac purissimae Matris implora, ut ab eo, qui potens est, et qui fecit illi magna, impetret tibi potentissima auxilia ad te a tuis peccatis convertendum, et ad omne bonum inducendum. (P. Nicolaus Lancicius SI, De piis erga Deum et Coelites affectibus. Insinuatis in quaternis punctis meditationum pro singulis diebus totius anni. Oeniponte 1881, p. 412).

-------------------

Uważ moc Boską w nawracaniu grzeszników, zwłaszcza we złym zależałych, którą rzecz Ojcowie Święci, trudniejszą być powiadają, aniżeli świata stworzenie, że Mu się wolność ludzka opiera, co się nie znajduje w stworzeniu rzeczy przyrodzonych. Pokazuje to na tobie codzienne doświadczenie, że ci tak wiele środków nie pomaga do oczyszczenia serca od lekkich grzechów, do których natura nie tak jest skłonna, jako do ciężkich w świeckich ludziach: zawstydź się, proś o odpuszczenie, wzywając Przenajświętszej Panny i Matki, aby ci u Tego, który mocny jest, i który Jej uczynił wielkie rzeczy, uprosiła bardzo potężne pomoce, abyś się odwrócił od grzechów twoich, i żebyś nabył wszelkiego dobra. (Ks. Mikołaj Łęczycki SI, Koło Rycerskie Rocznego Obrotu, Zbawiennymi Radami, albo codziennymi Medytacjami. Wilno 1727, ss. 459-460).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Est enim via regia, sancta Dei Ecclesia, et iter veritatis... Agite itaque servi Dei, vos filii sanctae Ecclesiae, qui certam regulam novistis, et via veritatis inceditis, ne retrahamini vocibus, et uniuscuiusque confictae professionis verbis. Erroneae enim sunt horum viae, et acclivis callis adulteratae ipsorum intelligentiae. (S. Epiphanius, Adversus haereses, LIX).

-------------------

Kościół Boży jest ścieżką królewską i drogą prawdy... Strzeżcie się przeto słudzy Boscy i synowie Kościoła, którzy pewną zasadę wiary macie, i drogą prawdy postępujecie, aby was głosy przeciwne nie odwiodły, i kłamliwe krzyki heretyków nie oszukały, albowiem drogi ich są śliskie, a ich nauki skażone. (Św. Epifaniusz, Przeciwko herezjom, 59).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Peccavit homo, et factus est reus ; natus est homo Deus, ut liberaretur reus. Homo igitur cecidit, sed Deus descendit. Cecidit homo miserabiliter, descendit Deus misericorditer. Cecidit homo per superbiam, descendit Deus cum gratia. – Ut panem Angelorum manducaret homo, Dominus Angelorum factus est homo. – Natus est nobis in tempore per voluntatem, ut nos perducat ad Patris aeternitatem. (S. Augustinus).

-------------------

Zgrzeszył człowiek i stał się winowajcą; narodził się Bóg-Człowiek, aby uwolnił winowajcę. Człowiek więc upadł, lecz Bóg zstąpił. Upadł człowiek nędznie, zstąpił Bóg miłosiernie. Upadł człowiek przez pychę, zstąpił Bóg z łaską. – Ażeby chleb Aniołów pożywał człowiek, Pan Aniołów stał się człowiekiem. – Narodził się nam w czasie według woli, aby nas zaprowadził do Ojca wieczności. (Św. Augustyn).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Pierwszym zadaniem Kościoła jest przechowywać do końca świata nieskażoną naukę Chrystusa Pana; i niezłomność, z jaką Kościół bronił praw Bożych w przeszłości, jest gwarancją podobnej niezłomności na przyszłość. Żądze mogą nurtować serca ludzkie i bunt podnosić przeciw dogmatowi, instynktom ich przeciwnym, dogmat jednak pozostanie niezmienny; Kościół katolicki może wszystko poświęcić prócz sprawiedliwości i prawdy, i gdy występuje w obronie dogmatu, wtedy, choć nań będą nacierać mędrcy z sofizmatami, mówcy z szumnymi wywodami, możni z mieczem, – Kościół zniewagę zniesie, lecz powie przez usta, mające przywilej głoszenia prawdy: "Tak twierdzę na wieki, a na poparcie mych słów, znajdę krew tysięcy męczenników". (Ks. Kazimierz Naskręcki, Rozwody, w: Życie nadprzyrodzone. Warszawa 1936, ss. 301-302).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Contere Domine fortitudinem inimicorum Ecclesiae tuae, et disperge illos in virtute tua; ut cognoscant, quia non est alius, qui pugnet pro nobis, nisi tu Deus noster. Quoniam Rex noster sperat in te, Domine, inveniatur manus tua omnibus inimicis eius, et dextera tua protegat eum. (Antiphona. [in:] Martinus Szyszkowski, Episcopus Cracoviensis, Reformationes Generales ad Clerum et populum Dioecesis Cracoviensis pertinentes. Cracoviae 1621, p. 133).

-------------------

Zniszcz Panie potęgę nieprzyjaciół Kościoła Twego, i rozprosz ich w mocy Twojej; aby poznali, że nie kto inny walczy za nas, jak tylko Ty Boże nasz. Ponieważ Król nasz nadzieję pokłada w Tobie, Panie, niech dosięgnie ręka Twoja wszystkich nieprzyjaciół jego, a prawica Twoja niechaj go wspiera. (Antyfona. [w:] Biskup Krakowski Marcin Szyszkowski, Reformy ogólne odnoszące się do duchowieństwa i ludu Diecezji Krakowskiej. Kraków 1621, s. 133).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Ad hoc unigenitus Dei Filius formam infirmitatis nostrae suscepit, ad hoc invisibilis non solum visibilis, sed etiam despectus apparuit, ad hoc contumeliarum ludibria, irrisionum opprobria passionumque tormenta toleravit, ut superbum non esse hominem doceret humilis Deus. (S. Gregorius Magnus).

-------------------

Dlatego Jednorodzony Syn Boga postać niemocy naszej przyjął, dlatego niewidzialny stał się nie tylko widzialnym, ale wzgardzonym, dlatego ponosił zniewagi, urągowiska, męczarnie straszne, aby nauczył Bóg pokorny, iżby pysznym nie był człowiek. (Św. Grzegorz Wielki).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Ecclesia sancta corpus est Christi uno Spiritu vivificata et unita fide una et sanctificata. (Hugo a S. Victore, De sacramentis christianae fidei, lib. II, p. 2, c. 2).

-------------------

Kościół święty jest Ciałem Chrystusowym jednym Duchem ożywionym i zjednoczonym w jednej wierze i uświęconym. (Hugo od św. Wiktora, O sakramentach wiary chrześcijańskiej, księga II, cz. 2, rozdz. 2).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Per Mariam ad Christum accedimus, et per Christum gratiam Spiritus Sancti invenimus. (S. Bonaventura).

-------------------

Przez Maryję mamy przystęp do Chrystusa, a przez Chrystusa znajdujemy łaskę Ducha Świętego. (Św. Bonawentura).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Ecclesia non errat, non modo, quia semper habet sponsum Christum, sed etiam quia regitur magisterio Spiritus Sancti ipsam nunquam deserentis. (Joannes Eckius, Enchiridion locorum communium adversus Lutherum, et alios hostes Ecclesiae. Lugduni 1571, p. 13).

-------------------

Kościół nie błądzi, nie tylko dlatego, że zawsze ma za oblubieńca Chrystusa, lecz także z tego powodu, że jest rządzony przez nauczanie Ducha Świętego, który Kościoła nigdy nie opuszcza. (Ks. Jan Eck, Księga teologicznych miejsc wspólnych przeciwko Lutrowi i innym wrogom Kościoła. Lyon 1571, s. 13).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Sectae itaque protestanticae sunt totidem synagogae Satanae, quae in hoc unum conspirant, ut, duce Satana, oppugnent iugiter Christi Ecclesiam. (P. Sanctus Schiffini SI, De vera Religione seu de Christi Ecclesia eiusque munere doctrinali. Senis. Ex officina Pontif. S. Bernardini. A. D. MCMVIII, p. 386).

-------------------

Tak więc sekty protestanckie są niczym więcej jak synagogami Szatana, które w tym jednym są zgodne, aby, pod wodzą Szatana, zwalczały ustawicznie Kościół Chrystusowy. (O. Santo Schiffini SI, O prawdziwej Religii czyli o Chrystusowym Kościele i o jego obowiązku doktrynalnym. Siena 1908, s. 386).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Quinam Ecclesiae militantis finibus non contineantur? Ex quo fit, ut tria tantummodo hominum genera ab ea excludantur: primo infideles, deinde haeretici et schismatici, postremo excommunicati. Ethnici quidem, quod in Ecclesia nunquam fuerunt, neque eam unquam cognoverunt, nec ullius sacramenti participes in populi christiani societate facti sunt; haeretici vero atque schismatici, quia ab Ecclesia desciverunt: neque enim illi magis ad Ecclesiam spectant, quam transfugae ad exercitum pertineant, a quo defecerunt. Non negandum tamen, quin in Ecclesiae potestate sint, ut qui ab ea in iudicium vocentur, puniantur et anathemate damnentur. Postremo etiam excommunicati, quod, Ecclesiae iudicio ab ea exclusi, ad illius communionem non pertineant, donec resipiscant. (Catechismus Romanus ex decreto Concilii Tridentini, De IX Symb. Art., Cap. X, § 9).

-------------------

Którzy ludzie nie należą do Kościoła? Stąd się pokazuje, iż trojaki tylko rodzaj ludzi od niego wyłączony jest: Najprzód ludzie niewierni, potem kacerze i odszczepieńcy, na ostatek wyklęci. Niewierni dlatego wyłączają się, iż w Kościele nigdy nie byli, ani go nigdy nie poznali, ani się stali uczestnikami sakramentu, w towarzystwie chrześcijańskiego ludu. Kacerze zaś i odszczepieńcy dlatego wyłączeni są, iż od Kościoła odstąpili i nie inaczej do niego należą, jako zbiegowie do wojska, z którego uciekli. Jednak przeczyć tego nie możemy, ażeby oni nie byli w mocy Kościoła, tak iż od niego na sąd wezwani, karani i na przekleństwo podani być mogą. Na ostatek i wyklętych wyłączają z Kościoła, bo gdy są przez wyrok kościelny oddaleni od niego, do jego obcowania przystąpić nie mogą, póki się nie poprawią. (Katechizm Rzymski, według uchwały św. Soboru Trydenckiego, O dziewiątym Artykule Składu Wiary, Rozdz. X, § 9).

 

* * * * * * * * * * * * * 

 

Jakżeż wielu ludzi u nas, co mienią się religijnymi dlatego, że religię w ogólności szanują, że uznają w niej potrzebę ludzkości, filar państwa, warunek życia naszego narodu; – ale nie widzą w niej prawdy bezwzględnej od Boga objawionej, nie uznają w niej obowiązku bezwzględnego względem Boga, nie rozumieją, że religia z istoty swojej wymaga wiary i praktyki, nie dlatego, że dogadza uczuciom lub interesom ludzkości, ale dlatego, że jest sama w sobie prawdą i obowiązkiem najwyższym – a w następstwie dopiero wszystkiemu innemu, i uczuciu i rozumowi i ojczyźnie i państwu służy: pietas ad omnia utilis. I przeto o tyle tylko trzymają się katolicyzmu, o ile wiążą ich z nim tradycje familijne lub narodowe, lecz w ogóle dla wszystkich wyznań jednakowy mają szacunek, o ile w nich upatrują element moralny i konserwatywny. Otóż i do tych zwracają się Biskupi i mówią im, żeby się nie łudzili mniemaniem, że są katolikami. Mogą oni nawet w danym razie służyć zewnętrznie sprawie katolickiej, ale sami dla siebie są równie bez religii i równie pożałowania godni, jak ostatni bezwyznaniowcy. (Ks. Marian Morawski SI, Słowo prawdy, [w:] "Przegląd Powszechny", Tom VIII, 1885, s. 9).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Daje się nieraz słyszeć zdanie: Gdyby jednak Kościół Chrystusów zechciał tę lub ową naukę bodaj cośkolwiek złagodzić lub zmodyfikować i dostosować do potrzeb i praktyk nowożytnego życia, mógłby pozyskać dla swej sprawy tysiące. Nie i jeszcze raz nie! Chrystus powiedział do Kościoła: «Uczcie ich chować wszystko, comkolwiek wam przykazał». Czy byłby to Kościół Chrystusów, któryby się Chrystusa wypierał, któryby cennym dziedzictwem Jego frymarczył, któryby je trwonił? Aby tylko wspomnieć jeden z pośród tak licznych punktów; ilu to mówi, że Kościół Chrystusów upiera się zbytnio przy nierozerwalności małżeństwa; przez to utracił całą Anglię, przez to wypędza on i dzisiaj tysiące ze swej owczarni! Lecz czy może Kościół inaczej postępować, skoro Chrystus wyrzekł wyraźnie: «Wszelki, który opuszcza żonę swą, a drugą pojmuje, cudzołoży» (Łk. 16, 18). Czy może Kościół raz ważnie zawarte małżeństwo rozwiązać, gdy Chrystus mówi: «Nie czytaliście, iż który stworzył człowieka, od początku, mężczyznę i niewiastę stworzył je i rzekł: Dlatego opuści człowiek ojca i matkę i złączy się z żoną swoją i będzie dwoje w jednym ciele. A tak już nie są dwoje, ale jedno ciało. Co tedy Bóg złączył, człowiek niechaj nie rozłącza» (Mt. 20, 4-6). Ktokolwiek więc broni możliwości rozwiązania małżeństwa i powtórnego małżeństwa rozwiedzionych, czy to będzie pojedynczy człowiek, czy sejm, czy nawet wszystkie państwa razem, ten nie stoi już na gruncie nauki Chrystusa, ten drze świętokradzko niepodzielną szatę Chrystusa, ten nie ma już prawdziwej wiary Chrystusa. (Ks. Paweł Siwek SI, Prof. Fakultetu filozoficznego OO. Jezuitów w Krakowie, W pogoni za nieskończonością. Konferencje apologetyczne wygłoszone w Paryżu r. 1929. Kraków 1930, ss. 83-84).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Całkowity Antychrysta upadek, będzie z dopuszczenia Bożego, czyli nie ręką ludzką dokonany, ale cudownie siłą Bożą. Prorok Daniel opisuje, bez ręki będzie skruszony. Św. Paweł zaś opisując Antychrysta, mówi: którego Pan Jezus zabije Duchem ust swoich, i zatraci objawieniem przyjścia swego. Na jedno wychodzi, co z Izajasza wykładają święci Ojcowie: Uderzy (Chrystus) ziemię laską ust swoich, i Duchem wargów swoich, zabije bezbożnika. Wreszcie w Objawieniu czytamy: Pojmana jest bestia i z nią fałszywy prorok, który czynił cuda przed nią, którymi zwiódł tych, co przyjęli cechę bestii i kłaniali się obrazowi jej. Ci dwaj wrzuceni są żywcem w jezioro ognia gorejącego siarką. Pod fałszywą bestią rozumieją niektórzy antypapę, którego za swoich czasów wzbudzi Antychryst i posadzi na tronie Papieży. Ostatnie proroctwo co do zguby Antychrysta, że będzie wrzucony do piekła żywcem, rozumie się w ten sposób, że go ziemia pochłonie, ciało jego w jej wnętrznościach zostanie, a dusza pójdzie na wieczne męki. Ten straszny a sprawiedliwy wypadek z tym najsroższym wrogiem Kościoła św., stanie się dopiero po zmartwychwstaniu Eliasza i Enocha. (O. Karol Surowiecki OFM, Antychryst. Kraków 1868, s. 109).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Scire expedit quinque: Quid credendum, scilicet articulos fidei; quid faciendum, scilicet praecepta; quid vitandum, scilicet peccata; quid timendum, scilicet poenam aeternam; quid appetendum, scilicet vitam aeternam. (Hugo Cardinalis, Super Job., c. XXVII).

-------------------

Wiedzieć wypada pięć rzeczy: Co wierzyć należy, to jest artykuły wiary; co czynić, to jest przykazania; czego unikać, rozumie się grzechów; czego się lękać, rozumie się kary wiecznej; czego pragnąć, rozumie się żywota wiecznego. (Kardynał Hugo, Komentarz do Księgi Hioba, rozdz. 27).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Kiedy szatan wzmaga się, twierdzą, że to Bóg; gdy głupstwo przechodzi wszelkie możliwe wyobrażenia, nazywają  je światłem; gdy ciemnota błądzi wśród marzeń, nazywają to krytyką; gdy zbłąkane widzenia ogarniają ludzkość, wtedy mówią, że rozum budzi się z uśpienia; gdy wszystko oddycha zmysłowością, to wysławiają spirytualizm i każą katolicyzmowi łączyć się w jedno; gdy wszystko popada pod jarzmo niewoli, to widzą przedświt wolności; gdy występuje dzicz do walki okrutnej z cywilizacją, to nazywają postępem i rajem. (Monde, 4 stycznia 1865 r.).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Agnosce mediatorem Dei et hominum, qui ab ipso nativitatis suae exordio divinis humana sociat, ima summis. – Nihil horum propter se, sed omnia propter electos. Nec in peccato genitus, nec a peccato circumcisus, nec mortuus est pro peccato suo, magis autem propter delicta nostra. (S. Bernardus Claraevallensis).

-------------------

Uznaj pośrednika między Bogiem i ludźmi, który od samego początku, od narodzenia swego, z Boskimi i ludzkie rzeczy łączy, z małymi wielkie. – Nie ze względu na siebie to czyni, ale ze względu na wybranych. Bez grzechu zrodzony, nie dla grzechu obrzezany, nie za grzech swój życie położył, ale głównie za występki nasze. (Św. Bernard z Clairvaux).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Considera Jesum etsi esset natus ad salvandum tamen ut praedixit S. Simeon, positus est etiam «in ruinam multorum» (Luc. 2, 34). 1. In ruinam Judaeorum, quos ob ingratitudinem repulit. 2. In ruinam aliorum infidelium, qui in eum non credunt. 3. In ruinam fidelium, qui in sceleribus vitam traducunt. His omnibus Christus Jesus ruinam adfert, culpa ipsorum: quia fonte salutis uti nolunt. Cum ergo melior non sis multis eorum, qui bene credentes et viventes aliquandiu mali sunt mortui, time, et delibera, quid tibi faciendum sit vel cavendum, ne excidas a gratia Dei, quod solum ruinae immediata est causa. (P. Nicolaus Lancicius SI, Meditatio de verbis Simeonis et Annae Prophetissae de Christo).

-------------------

Uważ, że Pan Jezus, acz się narodził na zbawienie, jednak (jako przepowiedział św. Symeon) położon jest i na upadek wielu (Łk. 2, 34). Naprzód, na upadek żydów, których dla niewdzięczności odrzucił. Po wtóre, na upadek innych niewiernych, którzy weń nie wierzą. Po trzecie, na upadek wiernych, którzy w nieprawościach żywot wiodą. Tym wszystkim Chrystus Jezus upadek przynosi, za winą ich, że źródła zbawienia nie chcą na dobre zażyć. A ponieważeś nie lepszy niżeli wiele z tych, którzy dobrze wierząc i dobrze przez niejaki czas żyjąc, źle pomarli, bój się, a pomyśl co masz czynić i czego się strzec, abyś nie wypadł z łaski Bożej, co samo bliską przyczyną jest upadku. (O. Mikołaj Łęczycki SI, Medytacja o słowach Symeona i Anny Prorokini o Chrystusie).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Judaei rejecerunt, et occiderunt Christum, quare S. Petrus ad eos: «Hic est lapis, qui reprobatus est a vobis aedificantibus, qui factus est in caput anguli, et non est in alio aliquo salus» (Act. Apost. IV, 11) ; et ipsi Judaei propterea abjecti, confracti, et contriti sunt: «Rebelles (in Christum) corruerunt a fide in perfidiam, ab obedientia in rebellionem, a cognitione Dei et Scripturae in coecitatem et obdurationem, a spe salutis in desperationem et damnationem, a coelo in gehennam» (Corn. a Lap. in Luc. II, 34). Igitur: «In via ruinae non eas!» (Eccli. XXXII, 25). (P. Georgius Patiss SI, Materiae meditationum et concionum ex Evangeliis et Epistolis Dominicarum. Pars prima. Ratisbonae 1887, pp. 70-71).

-------------------

Żydzi odrzucili i zabili Chrystusa, przeto św. Piotr mówi do nich: «Ten jest kamień, który jest odrzucony od was budujących, który się stał na głowę węgła, i nie masz w żadnym innym zbawienia» (Dz. Ap. 4, 11); i sami Żydzi dlatego wzgardzeni, pognębieni i starci są: «Buntownicy przeciw Chrystusowi runęli z wiary w niewiarę, z posłuszeństwa w upór, ze znajomości Boga i Pisma w ślepotę i zatwardziałość, z nadziei zbawienia w rozpacz i potępienie» (O. Korneliusz a Lapide SI). Więc «drogą upadku nie chodź» (Ekli. 32, 25). (Ks. Jerzy Patiss SI, Podręcznik do rozmyślań i kazań na niedziele całego roku. [Tom I]. Warszawa-Petersburg 1907, s. 114).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Vides inter tuam (Mahometeam), et nostram (Christianam) beatitudinem [aeternam] quantum interest? Nostra felicitas nobiliori hominis parti, id est, animae respondet: tua viliori, id est, corpori; nostra mentalis est, tua carnalis; nostra fulgens et nitida, tua obscura et foetida; nostra cum angelis ipsi Deo communis est, tua cum suibus et aliis pecoribus; nostram docti omnes laudant, tuam vituperant; nostra coelo digna est, tua etiam in terra reprehenditur. (Pius II, Papa, Epistula ad Mahumetem, Turcorum imperatorem, anno 1461).

-------------------

Widzisz jaka jest między twoją (mahometańską) a naszą (chrześcijańską) szczęśliwością [wieczną] różnica? Nasza szczęśliwość odpowiada szlachetniejszej części człowieka, to jest, duszy: twoja szczęśliwość odpowiada części pośledniejszej, to jest, ciału; nasza jest umysłowa, twoja cielesna; nasza jest świetlista i jaśniejąca, twoja mroczna i cuchnąca; nasza jest wspólna z aniołami w samym Bogu; twoja ze świniami i innym bydłem; naszą wielbią wszyscy uczeni, a twoją ganią; nasza jest godna nieba, twoja także na ziemi jest karcona. (Papież Pius II, List do Mehmeda II, sułtana tureckiego, 1461 r.).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Prawda pozostanie prawdą, choćby słabych miała tylko obrońców i powszechnie była odrzucaną, a fałsz na wieki pozostanie fałszem, chociażby najumiejętniej był broniony i powszechnie był wyznawany... Omylić się może Papież, rozumując jako człowiek prywatny; omylić się może nawet Papież jako spowiednik, jako kaznodzieja, tym bardziej w wydawaniu rozporządzeń nie mających związku z religią i moralnością; lecz gdy spełniając urząd Najwyższego Pasterza, przemawia do całego chrześcijaństwa, a choćby i do pewnej jego cząstki, wskazując co złe, a co dobre, co godziwe, a co niegodziwe, co się zgadza z nauką Chrystusa Pana, a co jest jej przeciwne; w takich razach, już nie Pius, nie Grzegorz, nie Leon, lecz sam Chrystus przez nich do nas przemawia. To jest artykułem wiary naszej, zarówno dla nas świętym i obowiązującym jak każdy inny artykuł. (List pewnego proboszcza do dawnej swojej parafianki, "Pamiętnik Religijno-Moralny", Rok XXII – 1862, s. 397).

 

* * * * * * * * * * * * *

Jak Zbawiciel na ziemskie życie swoje obrał prześladowania i cierpienia, tak też wskazywał często na nie Apostołom jako na spuściznę, która im po Nim zostanie. Nie jest sługa większy nad Pana swego. Jeśli mnie prześladowali i was prześladować będą (Jan. 15, 20). Tak kroczy Kościół poprzez wieki, mając zawsze to przeświadczenie, że należy do Chrystusa. Za Apostołami idą nieprzeliczone zastępy męczenników, a za nimi tysiące i miliony wiernych ze wszystkich wieków. Towarzyszyła im i towarzyszy nienawiść i pogarda świata, ale oni idą wysoko trzymając krzyż Chrystusa, idą w ślady Chrystusa, ożywieni Jego miłością. Chwalebny to i imponujący pochód, strojny w zasługi Zbawiciela, zdążający przez ten świat do bram wieczności po palmę zwycięstwa. Możemy się więc spodziewać w doczesności triumfu Kościoła, ale ten triumf nie będzie innym, jeno triumfem Kalwarii. (O. Tilmann Pesch SI, Chrześcijańska filozofia życia. Przekład z niemieckiego. Tom II. Rozdział LXXXIII. Kościół Ukrzyżowanego. Wydanie drugie. Kraków 1931, s. 322).

* * * * * * * * * * * * *

 

Communicantes Christi passionibus gaudete, ut et in revelatione gloriae ejus gaudeatis exsultantes. Si exprobramini in nomine Christi, beati eritis: quoniam quod est honoris, gloriae, et virtutis Dei, et qui est ejus Spiritus, super vos requiescit. (S. Petrus Apostolus, I Epist. IV, 13).

-------------------

Będąc uczestnikami Chrystusowych ucisków, weselcie się, abyście i w objawieniu chwały Jego radośnie się weselili. Jeśli wam zelżywość czynią dla imienia Chrystusowego, błogosławieni będziecie; gdyż co jest czci i chwały i mocy Boga, i Duch, który jest Jego, na was odpoczywa. (Św. Piotr Apostoł, 1 List 4, 13).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Considera Christi verba: «Sic oportebat Christum pati, et resurgere a mortuis tertia die: et praedicari in nomine ejus poenitentiam, et remissionem peccatorum in omnes gentes» (Luc. 24, 46-47). Ubi tria perpende. Primo, si Christum oportuit pati, quanto magis te. Secundo, si praedicari oportuit poenitentiam in Christi nomine, poenitentia necessaria est, quomodo illi vacas? Tertio, remissionem peccatorum in suo nomine vult praedicari. Gratias age illi, exulta, quod habeas talem felicitatem, et certam spem remissionis peccatorum, dummodo coopereris. (P. Nicolaus Lancicius SI, De piis erga Deum et Coelites affectibus. Insinuatis in quaternis punctis meditationum pro singulis diebus totius anni. Oeniponte 1881, p. 191).

-------------------

Uważ słowa Chrystusowe: «Tak było potrzeba, aby Chrystus ucierpiał, i wstał od umarłych dnia trzeciego, i żeby była przepowiedziana w imię Jego pokuta i odpuszczenie grzechów po wszystkich narodach» (Łk. 24, 46-47). Gdzie trzy rzeczy zważ. 1. Jeśli potrzeba było, aby Chrystus cierpiał, jako daleko większa jest potrzeba, abyś ty cierpiał. 2. Jeśli potrzeba było opowiadać pokutę w imię Chrystusowe, toć potrzebna pokuta! a ty jako ją czynisz? 3. Chce Pan aby w imię Jego było przepowiadane odpuszczenie grzechów, za co Mu dziękuj, rozraduj się, żeś do takiego szczęścia przyszedł, i do pewnej nadziei o odpuszczeniu grzechów, byleś się sam do tego przyłożył. (Ks. Mikołaj Łęczycki SI, Koło Rycerskie Rocznego Obrotu, Zbawiennymi Radami, albo codziennymi Medytacjami. Wilno 1727, s. 226).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Causa diligendi Deum, Deus est et modus sine modo diligere. (S. Bernardus Claraevallensis).

-------------------

Pobudką kochania Boga, jest Bóg sam, a miarą, jaką Go kochać powinniśmy jest: kochać Go bez miary. (Św. Bernard z Clairvaux).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Illud est verum, Graecos esse schismaticos, ideoque apud eos Ecclesiam non esse. Credimus enim unam catholicam Ecclesiam. Quare necesse est, ut qui ab unitate se separat, quoniam non est in una Ecclesia catholica, ne in Ecclesia quidem ille sit. Nec Graeci solum schismatici sunt, sed sunt etiam haeretici, tum propter alia, tum hac praecipue de causa, quod negant unum totius Ecclesiae pastorem esse a Christo in B. Petro institutum. Sed haec importune hoc loco; alibi opportune disserentur. Quod si qui a Christo vero Ecclesiae capite ita deficiant, ut ei abrogent fidem, hos fateor, ac multo etiam magis, privilegium ecclesiastici nominis amittere. Mortuo autem summo pontifice, una sine dubio Ecclesia manet, et manet in ea Spiritus veritatis, sed manca et imminuta sine Christi vicario et Ecclesiae catholicae uno pastore relinquitur. Quocirca licet veritas tunc etiam in Ecclesia sit, at si controversiae fidei et religionis oriantur, Ecclesiae judicia sine capite in terris non adeo certa erunt. (Melchior Canus OP, De locis theologicis, l. IV, c. 6, ad obiect. 12, in: J. P. Migne, Theologiae cursus completus. Tom. I. Parisiis 1839, col. 161-162).

-------------------

To jest prawdą, że Grecy są odszczepieńcami i dlatego u nich nie ma Kościoła. Wierzymy bowiem w jeden Kościół katolicki. Dlatego konieczne jest, by kto od jedności się oddziela, ponieważ nie jest w jednym Kościele katolickim, w ogóle nie był w Kościele. I Grecy nie tylko są odszczepieńcami, lecz są także błędnowiercami; zarówno z innych powodów, jak z tej zwłaszcza przyczyny, że przeczą, iż jeden pasterz całego Kościoła został przez Chrystusa ustanowiony w Świętym Piotrze. Lecz to w tym miejscu niedogodnie, w innym miejscu dogodnie się wyjaśni. Bo jeśli jacyś tak odpadają od Chrystusa, prawdziwej głowy Kościoła, że odbierają mu wiarę, ci, wyznaję, nawet o wiele bardziej, tracą przywilej nazwy Kościoła. Po śmierci zaś papieża, bez wątpienia pozostaje jeden Kościół, i trwa w nim Duch Prawdy, lecz okaleczony i umniejszony zostaje bez zastępcy Chrystusa i jednego pasterza Kościoła katolickiego. Dlatego chociaż wtedy również prawda jest w Kościele, to jednak gdyby powstały spory o wiarę i religię, sądy Kościoła bez głowy na ziemi nie tak bardzo będą pewne. (Melchior Cano OP, O źródłach teologii. Olsztyn 2016, s. 213).

 

* * * * * * * * * * * * *

 

Melius est bellum pace, nos a Deo avertente. (S. Gregorius Nazianzenus).