KATECHIZM POLEMICZNY

CZYLI

WYKŁAD NAUK WIARY CHRZEŚCIJAŃSKIEJ

PRZEZ ZWOLENNIKÓW LUTRA, KALWINA I INNYCH Z NIMI SPOKREWNIONYCH

ZAPRZECZANYCH LUB PRZEKSZTAŁCANYCH

O. JAN JAKUB SCHEFFMACHER SI

––––––––––

ROZDZIAŁ V

Czy to jest prawdą, że lutrzy naukę swoją tylko na Słowie Bożym opierają i że się na literalnym znaczeniu Pisma św. ograniczają

––––––

Nauka I

P. Czego lutrzy nauczają o przykazaniach Bożych?

O. Nauczają, że je spełniać niepodobna.

P. Co o tym mówi Zbawiciel u św. Mateusza r. XI, w. 30?

O. "Moje jarzmo słodkie jest, a brzemię moje lekkie".

P. Co mówi Ewangelista Łukasz o Zachariaszu i Elżbiecie? (I, w. 6).

O. "Oboje byli sprawiedliwymi przed Bogiem, chodząc we wszystkich przykazaniach i usprawiedliwieniach Pańskich bez przygany".

P. Co mówił Bóg sam, gdy ludowi Izraelskiemu swoje przykazania dał? (Deuter. r. XXX, w. 11).

O. "Rozkazanie to, które ja dziś przykazuję tobie, nie jest ci nad tobą, ani daleko odległe ani położone na niebie, żebyś mógł mówić: Kto z nas może do nieba wstąpić, aby to zniósł do nas i żebyśmy słyszeli i skutkiem pełnili".

P. I cóż jeszcze dalej mówi?

O. "Ani też jest za morzem, abyś przyczyny wynajdował i rzekł: Kto z nas będzie mógł przepłynąć morze, a przynieść je do nas, abyśmy słyszeli i czynili, co nam jest przykazano? Ale bardzo blisko ciebie jest mowa w uściech twoich i w sercu twoim, abyś ją czynił".

P. Czy wobec tych przytoczonych a dobrze zrozumianych miejsc Pisma św. można coś upatrzyć, że przykazania Boskie są niepodobne do spełnienia?

O. W tych miejscach znajdujemy twierdzenie zupełnie przeciwne.

P. Więc cóż sądzić o naszych przeciwnikach, którzy się ze swoim sumiennym obstawaniem za literalnym tłumaczeniem Pisma św. bezustannie przechwalają?

O. Taka chwała jest dumną przechwałką, którą nieświadomych chcą w obłęd wprowadzić.

Nauka II

P. Czego lutrzy nauczają o wierze?

O. Utrzymują że wiara sama wyłącznie usprawiedliwia grzesznika.

P. Co atoli pod tym względem mówi Pismo święte (Jak. II, 21)?

O. "Abraham ojciec nasz izali nie z uczynków usprawiedliwiony jest, ofiarowawszy Izaaka syna swego na ołtarzu?".

P. Co dalej mówi tenże św. Jakub (rozdz. II, w. 24)?

O. "Wiedzcież że z uczynków bywa usprawiedliwiany człowiek, a nie z wiary tylko".

P. Co mówi św. Paweł Apostoł w liście I do Koryntian rozdz. XIII, w. 2?

O. "I chociażbym wszystką wiarę miał, tak iżbym góry przenosił, a nie miałbym miłości, nicem nie jest. Miłość wszystko znosi, wszystkiemu wierzy, wszystkiego się spodziewa, wszystko wycierpi".

P. Co mówi Zbawiciel o Magdalenie? (Łk. VII, 47).

O. "Odpuszczone jej są wiele grzechów, iż wielce umiłowała".

P. Czy znajdujesz w tych zdaniach naukę luterską, że wiara sama wyłącznie zbawia?

O. Znajduję i owszem coś zupełnie przeciwnego.

P. Czego uczą luteranie o dobrych uczynkach?

O. Powiadają, że one do zbawienia nie są potrzebne.

P. Gdzie tak nauczają?

O. W swoich symbolicznych księgach wiary.

P. Co o tym mówią w wielu artykułach tak zwanych: Epitome articulorum? (str. 590).

O. "Odrzucamy takie mowy, gdzie się twierdzi, jakoby dobre uczynki były potrzebne do zbawienia".

P. Co mówi Zbawiciel u św. Mateusza rozdz. XIX, w. 17?

O. "Chceszli wnijść do żywota, chowaj przykazania".

P. Co mówi św. Jakub w swoim liście rozdz. II, w. 17?

O. "Takoż i wiara jeśliby nie miała uczynków martwą jest sama w sobie".

P. Co mówi św. Paweł w liście do Rzymian rozdz. II, w. 13?

O. "Nie słuchacze zakonu sprawiedliwymi są u Boga, ale którzy zakon czynią będą usprawiedliwieni".

P. Co mówi św. Piotr w drugim liście rozdz. I, w. 10?

O. "Bracia starajcie się żebyście przez dobre uczynki pewne czynili wezwanie i wybranie wasze albowiem to czyniąc nigdy nie grzeszycie".

P. Co mówi Zbawiciel u świętego Mateusza rozdz. VII, w. 21?

O. "Nie każdy który mi mówi Panie! Panie! wnijdzie do Królestwa Niebieskiego, ale który czyni wolę Ojca mojego, który jest w Niebiesiech, ten wnijdzie do Królestwa Niebieskiego".

P. Co powie Zbawiciel na ostatecznym Sądzie tym, którzy staną po Jego lewicy? (Mt. XXV, 41).

O. "Idźcie ode mnie przeklęci w ogień wieczny... łaknąłem a nie daliście mi jeść, pragnąłem a nie daliście mi pić" itd.

P. Czy w tych miejscach znajdujesz naukę luterską, że wiara sama usprawiedliwia i że dobre uczynki do zbawienia nie są potrzebne?

O. Nie, ja w nich znajduję zupełnie przeciwną naukę.

Nauka III

P. Jaka jest nauka lutrów o pewności łaski?

O. Luteranie nauczają, że o łasce Boskiej można mieć zupełną pewność iż ją posiada każdy, kto tylko mocną wiarą wierzy w Chrystusa.

P. Co jednak mówi Pismo św.? (Ekl. IX, 1).

O. "Człowiek nie wie azali jest miłości czy nienawiści godzien".

P. A co mówi Salomon w Księdze Przypowieści XX, w. 9?

O. "Któż może powiedzieć: serce moje jest czyste i jestem wolny od grzechu?".

P. A co mówi św. Paweł w liście do Filipian? (II, 12).

O. "Z bojaźnią i drżeniem sprawujcie wasze zbawienie".

P. Co jeszcze mówi tenże Apostoł w liście I do Koryntian IV, 4?

O. "Do niczego się nie poczuwam, wszakoż nie w tym jestem usprawiedliwion, ale Pan jest który mnie sądzi".

P. Czy po zastanowieniu się nad powyższymi ustępami można o łasce Bożej i o odpuszczeniu grzechów, mieć taką pewność, która by najmniejszej wątpliwości nie pozostawiała?

O. Ja znajduję w nich zupełnie coś przeciwnego.

P. A to dlaczego? alboż to katolicy twierdzą, że trzeba zawsze powątpiewać o łasce Bożej, że się ją ma lub nie ma?

O. Katolicy pod tym względem uczą, że ludzie bojący się Boga, mają moralną pewność i nadzieję że są w łasce Bożej, ale o tym mieć nie powinni pewności wiarowej (1).

P. Czego uczą luteranie o uczynkach pokutnych?

O. Oni uczą, że Chrystus za nas zadośćuczynił, że dlatego posty i inne utrudzające uczynki pokutne są niepotrzebne.

P. Cóż atoli mówi Prorok Joel – II, 12?

O. "Pan mówi: Nawróćcie się do mnie ze wszystkiego serca waszego w poście i płaczu i w żalu".

P. Co mówi św. Jan Chrzciciel u św. Mateusza III, 8?

O. "Czyńcie godne owoce pokuty".

P. Co mówi Zbawiciel u św. Łukasza XIII, 3?

O. "Jeżeli pokutować nie będziecie wszyscy także zginiecie".

P. A co mówi Zbawiciel u św. Mateusza XI, 21?

O. "Biada tobie Korozaim! Biada tobie Betsaido. Bo gdyby w Tyrze i Sydonie te cuda się były działy które się stały między wami, dawno by byli w włosiennicy i w popiele pokutowali".

P. Co mówi Apostoł Paweł w pierwszym liście do Koryntczyków IX, 27?

O. "Karcę ciało moje i zniewalam bym snadź inszym przepowiadając sam nie stał się odrzuconym".

P. Czy znajdujecie w tych miejscach, że zadośćuczynienie Chrystusa dla nas jest dostateczną pobudką do zaniechania wszelkich uczynków pokutnych?

O. I owszem, znajdujemy tu myśl zupełnie przeciwną.

Nauka IV

P. Jaka jest nauka luterska o Kościele?

O. Luteranie nauczają, że Kościół popadł w ciężkie błędy i czystość nauki Ewangelicznej sfałszował.

P. Jakież nam Pismo święte daje zapewnienie o Kościele?

O. Że Kościół w rzeczach wiary ani się omylić, ani też kogo bądź w błąd wprowadzić nie może.

P. Przytocz słowa Zbawiciela do tego się odnoszące? (Mt. XVI, 18).

O. "Na opoce zbuduję Kościół mój, a bramy piekielne nie zwyciężą go".

P. A co dalej mówi u św. Mateusza XVIII, 17?

O. "Jeśliby kto Kościoła nie słuchał, ten niechaj ci będzie jako poganin i celnik".

P. Jako się Zbawiciel ozwał o Kościele mówiąc do Apostołów i do ich Następców? (Mt. XXVIII, 20).

O. "Oto Ja jestem z wami po wszystkie dni aż do końca świata" (2).

P. Jak św. Paweł nazywa Kościół w liście do Tymoteusza? (I Tym. III, 15).

O. "Kościół jest filarem i utwierdzeniem prawdy".

P. Czy znajdujesz w tych miejscach coś podobnego, ażeby się Kościół mógł mylić?

O. I owszem, znajduję w nich zdanie wprost przeciwne temu twierdzeniu.

P. Czegóż jeszcze więcej nauczają luteranie o Kościele?

O. Twierdzą że prawdziwy Kościół przez lat 1000 z górą był niewidzialny.

P. Co oni przez to rozumieją?

O. Twierdzą że zawsze byli ludzie, którzy toż samo wierzyli, co dzisiejsi luteranie wierzą, ale że nie mieli odwagi swojej wiary jawnie wyznawać.

P. Co atoli mówi św. Paweł Apostoł do Rzymian X, 10?

O "Sercem wierzy się ku sprawiedliwości, a usty się czyni wyznanie ku zbawieniu".

P. Z czym porównywa Chrystus swój Kościół Mt. r. V, w. 14?

O. Z miastem na górze stojącym, które się ukryć nie może.

P. Co mówi Zbawiciel u św. Mateusza XVIII, 17?

O. "Jeśliby (brat twój) ich (dwu albo trzech świadków) nie usłuchał, powiedz Kościołowi".

P. Co z tych zdań wnosisz?

O. Że Kościół po wszystkie czasy powinien i musiał być widzialnym, bo gdyby w ciągu jakiegoś czasu był niewidzialnym, to by się przed nim żalić nie było można, ani też jego wyroku oczekiwać.

P. Co stąd jeszcze więcej wnosisz?

O. Że Kościół katolicki jest jedynym prawym Kościołem, ponieważ on tylko jeden od samego początku zawsze był widzialnym.

Nauka V

P. Czego nauczają luteranie o Piśmie św.?

O. Powiadają że ono jest zupełnie jasnym i że je każdy rozumieć może.

P. Co mówi św. Piotr Apostoł w swoim drugim liście? (r. III, w. l5-16).

O. Mówi o listach św. Pawła "Jako i najmilszy brat nasz Paweł, wedle danej jemu mądrości do was pisał, jako i we wszystkich liściech o tym w nich mówiąc, w których są niektóre rzeczy trudne ku wyrozumieniu".

P. Co mówi w dalszym ciągu?

O. Dodaje: "że nieumiejętni i niestateczni te i inne pisma (św. Pawła) wykręcają ku swemu własnemu zatraceniu".

P. Czego jeszcze więcej uczą luteranie o Piśmie świętym?

O. Twierdzą że w nim zawiera się wszystko i że niczego więcej wierzyć ani czynić nie należy oprócz tego, co się w Piśmie św. zawiera.

P. Co mówi św. Paweł w swoim drugim liście do Tessalończyków? (r. II, w. 14).

O. "Stójcie bracia i trzymajcie podania którycheście się nauczyli czy to ustnie, czy też przez list nasz".

P. Czego uczą lutrzy o Najświętszym Sakramencie?

O. Oni wyrazy: "Bierzcie, ponieważ to jest Ciało Moje", zupełnie przeciw literalnemu znaczeniu wykładają.

P. Jakże to tłumaczą?

O. U nich znaczy: to nie jest jeszcze teraz moje ciało ale będzie nim wtenczas dopiero, gdy go pożywać będziecie.

P. Jakże to jeszcze więcej objaśniają?

O. Według nich, wyrażenie to oznacza: to nie jest moim ciałem, ale tylko w tym chlebie albo pod tym chlebem jest moje ciało.

P. Czego nauczają luteranie o spowiedzi?

O. Mówią, że nie ma obowiązku wyznawać swoje grzechy po szczególe i okolicznościowo.

P. Jak się Zbawiciel wyraża, mówiąc do Apostołów?

O. Zbawiciel daje władzę odpuszczania i zatrzymywania grzechów, a więc i rozróżniania, które z nich odpuścić, a które z nich zatrzymać należy, czego by dopełnić nie mogli, gdyby im takowe po szczególe i okolicznościowo nie były wyznawane.

P. Czego uczą przeciwnicy o ostatnim namaszczeniu?

O. Powiadają, że to jest niepotrzebne i że nie ma żadnej zasady ani fundamentu w Piśmie św.

P. Co o tym Sakramencie mówi św. Jakub Apostoł w swoim liście V, 14?

O. "Choruje kto między wami niechże wwiedzie Kapłany Kościelne, a niech się modlą nad nim, pomazując go olejem w Imię Pańskie, a modlitwa wiary uzdrowi niemocnego i ulży mu Pan, a jeśliby w grzechach był, będą mu odpuszczone".

P. Czy w przytoczonych dopiero miejscach i w wielu innych, które dla krótkości pomijamy, znajdujesz, że luteranie tego tylko uczą, co się w pisanym Słowie Bożym zawiera?

O. I owszem, znajduję pod tym względem coś przeciwnego.

P. Co sądzisz o przeciwnikach, którzy ze swoją akuratnością i sumiennym obstawaniem przy literalnym wykładzie myśli Pisma św. bezustannie się szczycą?

O. Sądzę, że takie szczycenie się jest tylko pyszną przechwałką, którą nieświadomych otumanić pragną.

Nauka VI

P. Czy nie masz więcej dowodów, że luteranie stosownie do swoich przechwałek, bynajmniej się literalnego znaczenia Pisma św. nie trzymają?

O. Gdyby się sumiennie, stosownie do swoich przechwałek, takiego znaczenia trzymali, to by niektóre rzeczy czynili, których teraz nie czynią, a innych rzeczy czynić by zaniechali, które przecież u nich się praktykują.

P. Przytocz przykład, że jest coś, co by czynić powinni a nie czynią?

O. Nie powinniby pomijać umywania nóg jeden drugiemu.

P. A to dlaczego?

O. Bo Pan Jezus mówi w Ewangelii św. Jana w r. XIII, w. 14: "Jeśli tedy ja Pan i Nauczyciel umyłem nogi wasze, i wy powinniście jedni drugim nogi umywać" (3).

P. Przytocz jeszcze przykład do tego, że luteranie powinni coś czynić, a co teraz zaniechali?

O. Powinniby Sabath czyli Sobotę święcić a nie Niedzielę.

P. A to dlaczego?

O. Ponieważ w Piśmie św. wyraźnie stoi: "Pomnij byś Sabath święcił", a tego nigdzie nie ma: Pomnij byś Niedzielę święcił.

P. Co by jeszcze więcej czynić powinni, a do czego się nie stosują?

O. Powinniby do Komunii św. późnym wieczorem i po jedzeniu przystępować, a nie wczas rano i to jeszcze na czczo.

P. A to z jakiego powodu?

O. Ponieważ Zbawiciel ostatnią wieczerzę późnym wieczorem, a nie rano odprawił, i po spożyciu baranka wielkanocnego Komunię św. Apostołom udzielił.

P. Powiedziałeś, że luteranie gdyby się literalnego znaczenia Pisma św. trzymali, powinniby wiele rzeczy zaniechać, co przecież praktykują; jaki na to przykład przytoczysz?

O. Nie powinniby na przykład żadnej krwi ani mięsa z zaduszonych zwierząt pożywać, nie powinniby też żadnych dzieci chrzcić.

P. Czemuż tak twierdzisz?

O. Ponieważ Apostołowie w r. XV, w. 28 i 29 Dziejów Apostolskich wyraźnie tego pierwszego zabraniają; a o chrzcie dzieci żadnej wzmianki nie czynią.

P. Przytocz sam tekst Pisma św.?

O. "Podobało się Duchowi Świętemu i nam, abyśmy więcej nie kładli na was ciężaru oprócz tych potrzebnych, abyście się wstrzymali od rzeczy ofiarowanych bałwanom, od krwi i od rzeczy dławionej (zaduszonej) i od porubstwa".

P. Czemuś powiedział, żeby nie powinni żadnych dzieci chrzcić?

O. Ponieważ w całym Piśmie św. ani jednego przykładu nie ma, żeby dzieci były ochrzczone.

P. Co z tego wszystkiego, co się dotąd mówiło, wnosisz?

O. Wnoszę stąd, że luteranie sobie niesłusznie imię Ewangelików przywłaszczają, kiedy dotąd jeszcze nie są ściśle mówiąc, Ewangelikami i że jeszcze wiele w swojej wierze mają do sprostowania czyli do zreformowania zanim się ta doskonale z Ewangelią zgodzi.

––––––––––

Katechizm Polemiczny czyli Wykład nauk wiary chrześcijańskiej przez zwolenników Lutra, Kalwina i innych z nimi spokrewnionych zaprzeczanych lub przekształcanych, pierwotnie w języku francuskim ułożony przez O. J. J. Szeffmachera Zgrom. Jezusowego, z poprzedzeniem listów dwóch nawróconych pastorów, wykazujących powody nawracania się licznych Protestantów na łono Kościoła Katolickiego. Przełożył z francuskiego na język niemiecki J. M. nauczyciel religii, a z niemieckiego na język polski przełożył i uwagami objaśnił X. Nestor Higin Soter Bieroński kanonik, proboszcz małogoski, prof. semin. kieleckiego. Częstochowa 1883, ss. 98-109.

Przypisy:

(1) Czyli takiej, która by wszelką bojaźń Bożą rugowała, bośmy zawsze w bojaźni powinni sprawować nasze zbawienie i że, bojaźń Boża jest początkiem mądrości. Taż to bojaźń wiedzie nas do nadziei, która nas chroni od rozpaczy. (Przyp. tłum. polskiego).

(2) Zwrócić należy uwagę na wyrażenie po wszystkie dni. Zbawiciel zaiste przewidział, że będą kacerze utrzymujący, że Kościół może doznać jakiej przerwy swego istnienia, lub że może przez jakiś czas być w błędzie, dlatego nie tylko rzekł: "będę z wami do końca świata", – ale dodał "po wszystkie dni" czyli bezustannie – bez przerwy, jak się to już wyżej wyjaśniło. (Przyp. tłum. pol.).

(3) Nadto lutrzy powinniby umywanie nóg do rzędu Sakramentów św. policzyć, bo obrządek ten według Ewangelii, posiada wszystkie cechy prawdziwego Sakramentu – znajduje się w nim 1) Ustanowienie Pana Jezusa – 2) Znak widzialny – 3) Znak łaski Bożej niewidzialnej ku naszemu uświętobliwieniu. Samo tylko podanie objaśnia nas, że obrządek ten nie był stale ustanowionym i nakazanym i że Sakramentem nie jest, dlatego obchodzi się tylko w znakomitszych kościołach jako święty obrządek; ale nie jako Sakrament. (Przyp. tłum. polskiego).

© Ultra montes (www.ultramontes.pl)

Kraków 2008

Powrót do spisu treści dzieła o.  Jana Jakuba Scheffmachera pt.
Katechizm polemiczny

POWRÓT DO STRONY GŁÓWNEJ: